İzmir İli Konak İlçesi’nde Sıfır Atık Uygulaması

Yıl 2021, , 144 - 156, 16.12.2021

Seval Aras , Berkay Ölmez

https://doi.org/10.17100/nevbiltek.989561

Cited By: 1

Öz

Sıfır atık yaklaşımı, faaliyetler sonucu meydana gelen atık türlerinin bu oluşum sırasında önlenmesini sağlamak, eğer ki önlenemiyorsa atık oluşumunun azaltılması ve geri kazanımını hedefleyen bir atık yönetim sistemidir. Bu bağlamda sıfır atık yaklaşımını ele aldığımızda sürdürülebilir bir dünya ve yaşam sağlamak amacı ile atığın ve üretilecek malzemelerin yapısındaki tehlikeli maddelerin indirgenmesi, kaynakların verimli doğru şekilde kullanılıp korunmasını ve sistematik bir atık yönetim planlaması yapılması gerektiğini ifade etmektedir. Bu tezde öncelikle dünya ve Türkiye şartlarında sıfır atık uygulamalarının ne düzeyde olduğunu inceledik. Aynı zamanda çalışmaların ne şekilde sürdürülüp hangi boyutlara geldiği merak konusu iken ülkemiz şartlarında İzmir İli Konak İlçesi’nde gerçekleştirdiğimiz çalışmaların başlangıç, ilerleme ve sonuç kademelerini bu tezde paylaşacağım. Sıfır atık entegrasyonunda yaratıcı fikirler, geri dönüşümü destekleyici teşvikler, sıfır atık projesinin temelini oluşturan faktörlerin ne şekilde yönetilmesi gerektiğine dair çalışmalar mevcuttur.
Çalışmalar başladığında evsel nitelikteki çöp atıkları üzerinde yapılan katı atık karakterizasyonu çalışması ile atık içeriği ve miktarı belirlenmiştir. Burada gelir düzeyine göre üç farklı bölgede toplanan(düşük, orta, yüksek gelirli) atıkta, toplamda 1480 kg. atık toplanmıştır. Atık içeriğine bakıldığında 178 kg. plastik ambalaj atığı, 222 kg. kağıt ambalaj atığı, 74 kg. cam ambalaj atığı, 44 kg. metal ambalaj atığı, 74 kg. kompozit ambalaj atığı, 30 kg diğer atık, 858 kg. evsel atık tespit edilmiştir. Sıfır Atık kapsamında yedi aylık çalışma süresinde %40 oranında ambalaj atığı evsel çöpten ayrıştırılmıştır. Aylık ortalama olarak 38.000 kg. ambalaj atığı toplanarak düzenli depolamaya giden atık miktarında azalım sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sıfır Atık, Atık Yönetimi, Geri Dönüşüm, Geri Kazanım, İzmir

Teşekkür

Bu çalışma, Berkay ÖLMEZ’in Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim dalı yüksek lisans tezinden türetilmiştir. Öncelikle yüksek lisans tez danışmanım, kıymetli hocam Doç. Dr. Seval ARAS’ a en içten dileklerimle teşekkürlerimi sunarım. Aynı zamanda çalışmaya desteklerini esirgemeyen Mensan Geri Dönüşüm, Konak Belediyesi Çevre Koruma ve Kontrol Müdürlüğü’ne ve Konak Belediyesi Temizlik İşleri Müdürlüğü’ne, İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne ve kıymetli aileme şükran ve teşekkürlerimi iletirim.

Kaynakça

• [1] Zhu D., Asnani P.U., Zurbrügg C., Anapolsky S., Mani S., “Improving municipal solid waste management in India”, The World Bank, Washington, DC, 125-127, 2008
• [2] European Commission, “Being Wise With Waste: The EU’s Approach To Waste Management”, Publications Office of the European Union, 16p, Belgium, 2010
• [3] Yurtman A., Aydın C., “Atık Kağıt Geri Dönüşümü ve Değerlendirme Olanakları”, İstanbul Ticaret Odası Yayını, 64s, İstanbul, 2001
• [4] European Commission, “Preparing a Waste Prevention Programme”, BioIntelligence Service S.A.S., 62p, Paris, 2012
• [5] Inghels D.A.M., “Policy Modelling for Sustainable Waste Management”, Vrije Universiteit, PhD thesis, 199p, Amsterdam, 2016
• [6] Çetin T., ''Balıkesir İli Ambalaj Atıkları Geri Kazanım Potansiyelinin Değerlendirilmesi ve Toplum Bilinçlendirme Çalışmalarının Etkisinin Belirlenmesi'', Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 123s, Balıkesir, 2011
• [7] Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, T.C Resmi Gazete, (20814), 14.03.1991
• [8] Demircan B., ''Van Büyükşehir Belediyesi Entegre Atık Yönetimi Planı Oluşturulması'', Harran Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 109s., Şanlıurfa, 2016
• [9] Budak F., "Çevresel Etkilerin Ekonomik Analizi", 3. Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, 25- 26 Kasım, Bildiriler Kitabı, 12s, İzmir , 1999
• [10] Özen U., ''Kırklareli Belediyesi Ambalaj Atıkları Yönetim Planı'', Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya, 2010
• [11] Demir K., “Adana İlinde Sıfır Atık Projesinin Uygulanması”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 80s, Nevşehir, 2019
• [12] Cheremisinoff N.P., “Handbook of Solid Waste Management and Waste Minimization Technologies”, Elsevier Science, Burlington, USA, 2003
• [13] İnternet: T.C. İzmir Valiliği “İzmir Hakkında”, 10.05.2021, http://izmir.gov.tr/izmir-hakkinda
• [14] İnternet: İzmir Büyükşehir Belediyesi “Büyükşehir Sınır Haritası”, 10.05.2021, https://www.izmir.bel.tr/tr/BuyuksehirSinirHaritasi/125/212
• [15] İnternet: Vikipedi “Konak, İzmir”, 10.05.2021, https://tr.wikipedia.org/wiki/Konak,_%C4%B0zmir
• [16] İnternet: Vikipedi “Mithatpaşa Caddesi (İzmir)”, 10.05.2021, https://tr.wikipedia.org/wiki/Mithatpa%C5%9Fa_Caddesi_(%C4%B0zmir)
• [17] İnternet: https://moovitapp.com/index/tr/toplu_ta%C5%9F%C4%B1ma-line-10-IzmirAyd%C4%B1n-1564-1608843-17636199-0, 10.05.2021
• [18] Sıfır Atık Yönetmeliği, T.C Resmi Gazete, (30829), 12.07.2019
• [19] Akdoğan A., Güleç S., “Sürdürülebilir Katı Atık Yönetimi Ve Belediyelerde Yöneticilerin Katı Atık Yönetimiyle İlgili Tutum Ve Düşüncelerinin Analizine Yönelik Bir Araştırma” , H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25, 45-45, 2007
• [20] Tezel Ö., Yıldız E., “Sürdürülebilir Atık Yönetimi Uygulamalarında Dünya ve Türkiye Karşılaştırması: Edikab Örneği”, Social Sciences Research Journal, 9 (2), 39-41, 2020
• [21] Gürsoy Haksevenler B., Kavak F.F., Akpınar A. “Sıfır Atık Yönetimi”, Marmara Üniversitesi Anadoluhisarı Kampüsü Örneği, Kent Akademisi Dergisi, 13, (4), 722-735, 2020
• [22] Palabıyık H., Altunbaş D., "Kentsel Katı Atıklar ve Yönetimi"; Çevre Sorunlarına Çağdaş Yaklaşımlar: Ekolojik, Ekonomik, Politik ve Yönetsel Perspektifler, C. Marin, U. Yıldırım (Ed.), 103-124s, Beta, İstanbul, 2004
• [23] Erdur E., “Türkiye’de Sıfır Atık Projesi ve Projenin Kamu Kurumlarında Uygulanması Örneği: Süleymanpaşa Belediyesi Örneği”, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 87s, Ankara, 2019
• [24] Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, “Sıfır Atık El Kitapçığı”, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, 18s, Ankara, 2017.
• [25] Zaman A.U., Lehmann S., “The zero waste index: a performance measurement tool for waste management systems in a ‘zero waste city’ ”, Journal of Cleaner Production, 50, 123-321p, 2013
• [26] Elgizawy S.M., El-Haggar S.M., Nassar K., “Approaching Sustainability of Construction and Demolition Waste Using Zero Waste Concept”, Low Carbon Economy, 7, (1), 1-11p, 2016 %B0zmir)