ÖZEL EĞİTİM ÖĞRETMEN ADAYLARININ ZİHİNSEL YETERSİZLİĞİ OLAN BİREYLERİN SPORTİF ETKİNLİKLERİNE VE SPORA YÖNELİK TUTUMLARININ İNCELENMESİ

Yıl 2021, , 1 - 20, 30.03.2021

Turan Başkonuş , Deniz Akdal

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.747278

Cited By: 2

Öz

Bu araştırmanın amacı özel eğitim öğretmen adaylarının spora ve zihinsel yetersizliği olan bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutumlarının betimlenmesidir. Araştırmaya Ankara, Nevşehir Hacı Bektaş Veli, Adnan Menderes, Hacettepe ve Hasan Kalyoncu üniversitelerinin özel eğitim bölümünde öğrenim gören 184 öğrenci (128 kız, 56 erkek) gönüllük esasına göre katılmışlardır. Araştırmada ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada, veri toplama sürecinde ''Kişisel Bilgiler Formu'', ''Zihinsel Engelli Bireylerin Sportif Etkinliklerine Yönelik Tutum Ölçeği'' ve ''Spora Yönelik Tutum Ölçeği'' kullanılmıştır. Araştırma verilerinin test edilmesinde 0.05 anlam düzeyi temel alınmıştır. Verilerin analizinde alt probleme ilişkin maddeler gruplandırılarak, frekans (f), yüzde (%), ağırlıklı ortalama (X̅) ve standart sapma (SS) gibi betimsel istatistiklerle birlikte bağımsız t-testi ve ANOVA teknikleri kullanılmıştır. Anlamlı farklılığın etki büyüklüğünü hesaplamak için Cohen’d kullanılmıştır. Araştırma sonuçları özel eğitim öğretmen adaylarının zihinsel yetersizliği olan bireylerin sportif etkinliklerine ve spora yönelik tutumlarının yüksek düzeyde olduğunu göstermektedir. Özel eğitim öğretmen adayların spora yönelik tutumları; cinsiyet, sınıf düzeyi ve sportif etkinliklere katılma durumlarına göre farklılaşmamaktadır. Özel eğitim öğretmen adaylarının zihinsel yetersizliği olan bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutumları cinsiyet, sınıf düzeyi, ailesinde ya da arkadaşları arasında özel eğitim gereksinimi olan birey olup olmama durumu ve sportif etkinliklere katılma durumlarına göre farklılaşmamaktadır. Sadece sportif etkinliklere yönelik olumsuz tutum boyutunda cinsiyet değişkenine göre anlamlı farklılık bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Özel eğitim, zihinsel yetersizlik, sportif etkinlikler

Kaynakça

• Altunay, F. (2018). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumlarının Ve Mesleki Benlik Saygılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Niğde.
• Al-Shammari, Z. (2006). Special Education Teachers' Attitudes Toward Autistic Students in the Autism School in the State of Kuwait: A case study. Journal of Instructional Psychology, 33(3).
• Aksan, D. (1982). Dilbilim Seçkisi: Günümüz Dilbilimiyle İlgili Yazılardan Çeviriler, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Akşehirli, S. (2011). Söz Edimleri Kuramı Açısından Kurgusal Anlatı Metinlerinde Söz Aktarımı. Turkish Studies, 6(2), 143-162.
• Austin, J. L. (2017). Söylemek ve Yapmak, (Çev.) R. Levent Aysever, İstanbul: Metis Yayınları.
• Beirne-Smith, M., Patton, J. R., and Kim, S. H. (2011). An introduction to intellectual disabilities. Merrill.
• Bender, W. N., Vail, C. O., and Scott, K. (1995). Teachers attitudes toward increased mainstreaming: Implementing effective instruction for students with learning disabilities. Journal of learning disabilities, 28(2), 87-94.
• Blest, D. C. (2003). A new measure of kurtosis adjusted for skewness. Australian &New Zealand Journal of Statistics, 45, 175-179.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri. 17. Baskı. Pegem Akademi. Ankara.
• Büyüktuncay, M. (2014). Söz Edimleri Kuramı ve Edebiyat: Anlam, Bağlam ve Yinelenebilirlik. Uluslararası Dil Akademisi Dergisi, 2(1), 93-105.
• Creswell, J. W. (2014). A concise introduction to mixed methods research. SAGE publications.
• Çelebi, V. (2014). Gündelik Dil Felsefesi ve Austin’in Söz Edimleri Kuramı. Beytulhikme Uluslararası Felsefe Dergisi, 4(1), 73-89.
• Çoban, Ü. (2019). Üniversite öğrencilerinin spora yönelik tutumlarının benlik saygısı, yaşam kalitesi, öz yeterlilik ve akademik başarı düzeylerine etkisinin incelenmesi.
• Cramm, J. M., Finkenflügel, H., Kuijsten, R., and Van Exel, N. J. A. (2009). How employment support and social integration programmes are viewed by the intellectually disabled. Journal of Intellectual Disability Research, 53(6), 512-520.
• Dever, A. (2019). Modern Sporda Gözetim: Büyük Spor Organizasyonlarında Bir Panoptikon Olarak Cctv Kameralar. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sbe Dergisi, 9(2), 687-700.
• Dursun, M., Güler, B., ve Bozkurt, T. M. (2019) Öğretmen Adaylarının Zihinsel Engelli Bireylerin Sportif Etkinliklere Katılımına İlişkin Tutumlarının İncelenmesi. Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(3), 202-209.
• Erkman-Akerson, F. (2005). Göstergebilime Giriş, Multilingual. İstanbul.
• Erkuş, A. (2003). Psikometri üzerine yazılar. 1. Baskı. Türk Psikologlar Derneği Yayınları. Ankara.
• Fidan, T., Asfuroglu, B., and Yanardag, M. (2019). GP213 The effect of structured pyhsical activity on sleep and mental health in severe autistic children. Archives Disease in Childhood. 3 (104), 271.
• George, D. and Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: a simple guide and reference. 17,0 update (10a ed.) Boston: Pearson.
• Gülünay, Y.İ., Kayışoğlu, N.B., ve İlhan E.L. (2017). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının zihinsel engelli çocuklara yönelik tutumlarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, 15. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi Bildiri Kitabı, 1540.
• Günay, V. D. (2004). Dil ve İletişim, Multiligual. İstanbul.
• Hastings, R. P., and Oakford, S. (2003). Student teachers' attitudes towards the inclusion of children with special needs. Educational psychology, 23(1), 87-94.
• Hergüner, G., ve Yaman, Ö. G. M. (1997). Sporun Üniversite Öğrencilerinin İletişim Beceri Düzeylerine Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(3), 95-1001.
• Howitt, D. and Cramer, D. (2011). Introduction to SPSS statistics in psychology: For version 19 and earlier. London: Pearson Education Limited.
• Hutzler, Y., Meier, S., Reuker, S. and Zitomer, M. (2019). Beden eğitimi öğretmenlerinin engelli çocukların dâhil edilmesine yönelik tutumları ve öz-yeterlikleri: uluslararası literatürün anlatısı. Beden Eğitimi ve Spor Pedagojisi, 24 (3), 249-266.
• İnceoğlu, M. (2011). Tutum-algı iletişim. Siyasal Kitabevi.
• İlhan, E. L., ve Esentürk, O. K. (2015). Zihinsel engelli bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalık ölçeği (ZEBSEYFÖ) geliştirme çalışması. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 19-36.
• İlhan, E. L., Esentürk, O. K., ve Yarımkaya, E. (2016). Zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum ölçeği (zebseytö): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Human Sciences, 13(1), 1141-1160.
• Kabasakal, K. (2007). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinde boyun eğici davranışlar ve şiddetle ilişkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Konya.
• Kangalgil, M., Hünük, D., ve Demirhan, G. (2006). İlköğretim, Lise Ve Üniversite Öğrencilerinin Beden Eğitimi Ve Spora İlişkin Tutumlarının Karşılaştırılması. Spor Bilimleri Dergisi, 17(2), 48-57.
• Kemeç, D.G., Tekkurşun Demir, G. ve Koç, S. (2018). Doktor adaylarının zihinsel yetersizliği olan bireylerde sporun etkilerine yönelik farkındalıkları. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(4), 153-168.
• Koçak, F. (2014). Üniversite öğrencilerinin spora yönelik tutumları: Bir ölçek geliştirme çalışması. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 12(1), 59-69.
• Kınalı, G. (2003). Zihin Engellilerde Beden - Resim - Müzik Eğitimi. Farklı Gelişen Çocuklar. Epsilon Yayınları. İstanbul.
• Kırımoğlu, H., Esentürk, O., İlhan, E. L., Yılmaz, A., ve Kaynak, K. (2016). İlköğretim, Özel Eğitim Ve Rehabilitasyon Merkezi Öğretmenleri İle Beden Eğitimi Ve Spor Öğretmen Adaylarının Zihinsel Engelli Bireylerin Fiziksel Egzersize Katılımlarının Etkilerine Yönelik Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(4), 231-244.
• Kırımoğlu, H., Dallı, M., Yılmaz, A., ve Say, M. (2017). Öğretmen adaylarının zihinsel engelli bireylerin sportif etkinliklerine yönelik tutum düzeylerinin incelenmesi (Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Örneği). Journal of Human Sciences, 14(4), 3116-3125.
• Kocaer, G. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenleri ve adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum, serbest zaman ilgilenim ve rekreasyon faaliyetlerine yönelik fayda düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bartın ili örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bartın.
• Konukman, F., Yılmaz, Ì., Yanardağ, M., and Yu, J. H. (2017). Teaching Sport Skills to Children with Autism. Journal of Physical Education, Recreation and Dance, 88(1), 65-66.
• Levins, T., Bornholt, L., and Lennon, B. (2005). Teachers’ experience, attitudes, feelings and behavioural intentions towards children with special educational needs. Social Psychology of Education, 8(3), 329-343.
• Manoli, A. E., Bandura, C., and Downward, P. (2020). Perceptions of integrity in sport: insights into people’s relationship with sport. International Journal of Sport Policy and Politics, 12 (2), 1-14.
• Morgan, C. T. (1991). Psikolojiye giriş. 8. Baskı. Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü Yayınları. Ankara.
• Murathan, F. (2019). Beden Eğitimi ve Spor Öğretmen Adaylarının Öğretim Uygulamalarına Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Asya Eğitim ve Öğretim Dergisi , 5 (1), 106-111.
• Özokcu, O. (2018). The relationship between teacher attitude and self-efficacy for inclusive practices in Turkey. Journal of Education and Training Studies, 6(3), 6-12.
• Özsoy, Y., Özyürek, M., ve Eripek, S. (1998). Özel eğitime giriş. Karatepe Yayınları. Ankara.
• Pehlivan, Z. (2010). Beden eğitimi öğretmen adaylarının fiziksel benlik algıları ve öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının analizi. Eğitim ve Bilim, 35(156).
• Shippen, M. E., Crites, S. A., Houchins, D. E., Ramsey, M. L., and Simon, M. (2005). Preservice teachers' perceptions of including students with disabilities. Teacher Education and Special Education, 28(2), 92-99.
• Siedentop, D. L., Hastie, P., and Van der Mars, H. (2019). Complete guide to sport education. Human Kinetics.
• Singh, R. K. C., and Devi, K. S. (2013). Attitude of higher secondary level student towards games and sports. International Journal of Physical Education, Fitness and Sports, 2(4), 80-85.
• Sucuoğlu, B., ve Diken, H. İ. (1999). Sınıfında zihin özel gereksinimli çocuk bulunan ve bulunmayan sınıf öğretmenlerinin zihin özel gereksinimli çocukların kaynaştırılmasına yönelik tutumların karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 2(3), 25-39.
• Şenel, H. G. (1995). Yetersizliğe sahip kardeşi olanlarla, olmayanların yetersizliğe yönelik tutumları ve kaygı düzeyleri yönünden karşılaştırılması. 2(1), 33-39.
• Tabachnick, B. G., and Fidell, L. S. (2015). Çok değişkenli istatistiklerin kullanımı. Nobel yayıncılık. Ankara.
• Tant, M., and Watelain, E. (2016). Forty years later, a systematic literature review on inclusion in physical education (1975–2015): A teacher perspective. Educational research review, 19, 1-17.
• Taşdemir, M. (2003). Eğitimde planlama ve değerlendirme. 2.Baskı. Ankara: Ocak Yayınevi.
• Temür, E. (2007). Polimetrik ve direnç egzersizlerinin, zihinsel engelliçocukların (10-15 yaş) kol ve bacak güç-kuvvet gelişimlerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Kırıkkale Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Kırıkkale.
• Tripp, A., and Sherrill, C. (1991). Attitude theories of relevance to adapted physical education. Adapted Physical Activity Quarterly, 8(1), 12-27.
• Tomik, R., Olex-Zarychta, D., and Mynarski, W. (2012). Social values of sport participation and their significance for youth attitudes towards physical education and sport. Studies in Physical Culture and Tourism, 19(2), 99-104.
• Ülgen, G. (1996). Eğitim Psikolojisi. Lazer Ofset, Ankara.
• Varol, R., Varol, S., ve Türkmen, M. (2017). Bartın Üniversitesinde Öğrenim Gören Öğrencilerin Spora Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi. Uluslararası Kültürel Ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (Uksad), 3(2), 316-329.
• World Health Organization. (1996). ICD-10 guide for mental retardation (No. WHO/MNH/96.3). World Health Organization.
• Yıldız, A. B., Arı, Ç., ve Yılmaz, B. (2017). Üniversite Öğrencilerinin Spora Yönelik Tutumlarının İncelenmesi (Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Örneği). Muş Alparslan Üniversitesi Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 35-45.
• Yılmaz, A., Kırımoğlu, H., Aslanboğa, T., ve Aslanboğa, R. Gençlik Ve Spor İl Müdürlüğü Çalışanlarının Zihinsel Engelli Bireylerin Sportif Etkinliklerine Yönelik Tutum Düzeyinin İncelenmesi (Bingöl İl Örneği). Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 360-372.