SOSYAL SERMAYE ÖLÇEĞİNİN TÜRKÇE UYARLAMASI: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Yıl 2021, , 805 - 819, 26.06.2021

Muhammet İbrahim Akyürek

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.872017

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada orijinali Kouvonen vd. (2006) tarafından geliştirilmiş olan Sosyal Sermaye Ölçeğinin Türk kültürüne uyarlama çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu amaç doğrultusunda araştırma verisi Ankara ilinde görevli 530 kamu sektörü çalışanından toplanmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak Sosyal Sermaye Ölçeği (SSÖ) kullanılmıştır. SSÖ tek boyutlu olup toplam 8 madde içermektedir. SSÖ’nün Türkçe’ye uyarlanması kapsamında ilk olarak ölçek kullanım izni alınmıştır. Ardından SSÖ’nün Türkçe dil eş-değerli çalışmaları yapılmıştır. Bu sürecin tamamlanmasıyla birlikte araştırma verisi toplanmış ve analiz edilmiştir. Veri setinin analizi kapsamında SSÖ’nün geçerlik ve güvenirliği incelenmiştir. SSÖ’nün güvenirliği için Cronbach alfa katsayısı hesaplanmıştır. SSÖ’nün tek boyutlu yapısının geçerliği ise doğrulayıcı faktör analizi ile değerlendirilmiştir. Gerçekleştirilen analizlerde SSÖ’nün Türk kültüründe kullanılmaya uygun, geçerli ve güvenilir bir veri toplama aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu sonuca dayalı olarak SSÖ’nün Türkçe formunun, Türkiye yerelinde gerçekleştirilmesi olası sosyal sermaye araştırmaları için uygun bir ölçek olduğu belirtilebilir. Ayrıca SSÖ’nün Türkçe formunun daha geniş örneklemler aracılığıyla toplanacak verilerle birlikte geçerlik ve güvenirliğinin sınanması alanyazına katkı sunabilir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sermaye Ölçeği, Geçerlik, Güvenirlik

Kaynakça

• Adger, W. N. (2003). Social capital, collective action, and adaptation to climate change. Economic Geography, 79(4), 387-404.
• Adler, P. S., & Kwon, S. W. (2002). Social capital: prospects for a new concept. Academy of Management Review, 27(1), 17-40.
• Ahuja, G. (2000). Collaboration networks, structural holes, and innovation: A longitudinal study. Administrative Science Quarterly, 45(3), 425-455.
• Akyürek, M. İ. (2019). Okullarda sosyal sermaye ve örgüt sağlığı ilişkisi. Yayımlanmış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aldrich, D. P. (2012). Building resilience: Social capital in post-disaster recovery. University of Chicago Press.
• Aldrich, D. P., & Meyer, M. A. (2015). Social capital and community resilience. American Behavioral Scientist, 59(2), 254-269.
• Altay, A. (2007). Bir kamu malı olarak sosyal sermaye ve yoksulluk ilişkisi. Ege Akademik Bakış, 7(1), 337-362.
• Ardahan, F. (2012). Sosyal sermaye ölçeği geçerlilik, güvenirlilik çalışması. International Journal of Human Sciences [Online], (9)2, 773-789.
• Başak, S., & Öztaş, N. (2010). Güven ağbağları, sosyal sermaye ve toplumsal cinsiyet. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 27-56.
• Bolino, M. C., Turnley, W. H., & Bloodgood, J. M. (2002). Citizenship behavior and the creation of social capital in organizations. Academy of Management Journal, 27(4), 505-522.
• Borgatti, S. P., & Halgin, D. S. (2011). On network theory. Organization Science, 22(5), 1168-1181.
• Bourdieu, P. (1986). The forms of capital on CALL. In J. G. Richardson (Eds.), CALL Handbook of theory and research for the sociology of education (ss. 241-258). New York: Greenwood.
• Bourdieu, P. (2002). The forms of capital on CALL. In N. W. Biggart (Ed.), CALL Readings in economic sociology (ss. 280-291). Oxford: Blackwell.
• Burt, R.S. (1992). Structural holes: The social structure of competition. Harvard University Press, Cambridge, MA.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem A.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A.
• Chua, R. Y. J., Morris, M., & Ingram, P. (2010). Embeddedness and new idea discussion in professional networks: The mediating role of affect-based trust. The Journal of Creative Behavior, 44(2), 85-104.
• Coleman, J. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociolog, 94(1), 95-120.
• Coleman, J. S. (1990). Foundations of theory. Cambridge, MA: Belknap.
• Çalışkan, Ş., & Meçik, O. (2009). Sosyal sermayenin oluşumunda ve radikalleşmenin önlenmesinde eğitimin rolü. http://www.deuiktisat.org/Files/7090ef02-4d11-419d-9990-e142d3c746a4.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve Lisrel uygulamaları. Ankara: Pegem A.
• Donate, M. J., Ruiz-Monterrubio, E., Ede Pablo, J. D. S., & Pena, I. (2019). Total quality management and high-performance work systems for social capital development Effects on company innovation capabilities. Journal of Intellectual Capital, 21(1), 87-114.
• Eker, D. (2014). Öğretim elemanlarının örgütsel sosyal sermayeleri ve örgütsel özdeşleşmeleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Ekinci, A. (2008). Genel liselerdeki sosyal sermaye düzeyinin öss başarısına etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Ekinci, A., & Karakuş, M. (2011). Okul müdürlerinin sosyal sermaye liderliği davranışlarının öğretmenler arasındaki sosyal sermaye düzeyine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi 17(4), 527-553.
• Erdoğan, E. (2006). Sosyal sermaye, güven ve Türk gençliği. http://www.urbanhobbit.net/pdf/sosyal%20sermaye_emre%20erdogan.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Field, J., Schuller, T., & Baron, S. (2000). Social capital and human capital revisited on CALL. In S. Baron, J. Field, & T. Schuller (Eds.), CALL Social capital: Critical perspectives (ss. 243-263). Oxford: Oxford University.
• Fischer, G. (1959). Business-management social capital. Zeitschrift fur Betriebswirtschaft, 29(12), 725-736.
• Freeman, L. C. (1979). Centrality in social networks conceptual clarification. Social Networks, 1, 215-239.
• Fukuyama, F. (1999). Social capital and civil society. http://www.imf.org/external/pubs/ft/seminar/1999/reforms/fukuyama.htm sayfasından erişilmiştir.
• Fukuyama, F. (2001). Social capital, civil society and development. Third World Quarterly, 22(1), 7-20.
• Fukuyama, F. (2005). Güven: Sosyal erdemler ve refahın yaratılması (A. Buğdaycı, Çev.). İstanbul: İş Bankası.
• Fukuyama, F. (2009). Büyük çözülme: İnsanın doğası ve toplumsal düzenin yeniden oluşumu (H. Kaya, Çev.). İstanbul: Profil.
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Göksel, A., Aydıntan, B., & Bingöl, D. (2010). Örgütlerde bilgi paylaşım davranışı: Sosyal sermaye boyutundan bir bakış. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 65(4), 87-109.
• Gravetter, F. J., & Wallnau, L. B. (2000). Statistics for the behavioral Sciences (5th ed.). Belmont, CA: Wadsworth/Thomson Learning.
• Günkör, C., & Özdemir M. Ç. (2017). Sosyal sermaye ve eğitim ilişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 15(1), 70-90.
• Hansen, M. T., Mors, M. L., & Lovas, B. (2005). Knowledge sharing in organizations: Multiple networks, multiple phases. Academy of Management Journal, 48(5), 776-793.
• Hair, J. F., Ringle, C. M., & Sarstedt, M. (2011). PLS-SEM: Indeed a silver bullet. Journal of Marketing, The oryand Practice, 19(2), 139-152.
• Herrero, I. (2018). How familial is family social capital? Analyzing bonding social capital in family and nonfamily firms. Family Business Review, 31(4), 441-459.
• Inkpen, A. C., & Tsang, E. W. (2005). Social capital, networks, and knowledge transfer. Academy of Management Review, 30(1), 146-165.
• İnan, A. (2019). Üniversite öğrencilerinin dini yönelimlerinde sosyal sermayenin rolü-İlahiyat Fakülteleri örneği-. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Jackson, L., & Young, L. (2016). When business networks “kill” social networks: A case study in Bangladesh. Industrial Marketing Management, 58, 148-161.
• Johnson, N., Elliott, D., & Drake, P. (2013). Exploring the role of social capital in facilitating supply chain resilience. Supply Chain Management: An International Journal, 18(3), 324-336.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1996). Lisrel 8: User’s reference guide. Lincolnwood: Scientific Software International.
• Kahraman, İ., & Summak, S. (2016). Okullarda sosyal sermayenin geliştirilmesine yönelik bir karma yöntem çalışması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(26), 482-504.
• Karadal, H., Rençber, Ö. F., & Saygın, M. (2014). Beşeri sermaye ve sosyal sermaye özelliklerinin adana ilindeki yabancı dil kurslarında incelenmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(2), 38-48.
• Karlan, D. S. (2005). Using experimental economics to measure social capital and predict financial decisions. American Economic Review, 95(5), 1688-1699.
• Kessels, J. W. M., & Poell, R. F. (2004). Andragogy and social capital theory: The implications for human resource development. Advances in Developing Human Resources, 6(2), 146-157.
• Kline, R. B. (2013). Exploratory and confirmatory factor analysis. In Y. Petscher & C. Schatsschneider (Eds.), Applied quantitative analysis in the social sciences (pp. 171-207). NY: Routledge.
• Kouvonen, A., Kivimäki, M., Vahtera, J., Oksanen, T., Elovainio, M., Cox, T., … Wilkinson, R. G. (2006). Psychometric evaluation of a short measure of social capital at work. BMC Public Health, 6, 251.
• Larsson, R., Bengtsson, L., & Sparks, J. (1998). The Interorganizational learning dilemma: Collective knowledge development in strategic alliances. Organization Science, 9(3), 285-305.
• Lee, R. (2009). Social capital and business management: Setting a research agenda. International Journal of Management Reviews, 11(3), 247-273.
• Lewicki, R. J., & Bunker, B. B. (1996). Developing and maintaining trust in work relationships. In R. M. Kramer, & T. R. Tyler (Eds.). Trust in organizations: frontiers of theory and research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Lin, N. (1999). Building a network theory of social capital. Connections, 22(1), 28-51.
• Lin, N. (2000). A theory of structure and action. Cambridge: Cambridge University Press.
• Lin, N. (2001). Social capital: A theory of social structure and action. Cambridge: Cambridge University. https://books.google.com.tr/books?id=fvBzIu5-yuMC&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false sayfasından erişilmiştir.
• Lin, N., & Dumin, M. (1986). Access to occupations through social ties. Social Networks, 8(4), 365-385.
• Lin, N., Vaughn, J. C., & Ensel, W. M. (1981). Social resources and occupational status attainment. Social Forces, 59(4), 1163-1181.
• Mitręga, M., & Zolkiewski, J. (2012). Negative consequences of deep relationships with suppliers: An exploratory study in Poland. Industrial Marketing Management, 41(5), 886-894.
• Molina-Morales, F. X., & Martínez-Fernández, M. T. (2010). Social networks: Effects of social capital on firm innovation. Journal of Small Business Management, 48(2), 258-279.
• Moran, P. (2005). Structural vs. relational embeddedness: Social capital and managerial performance. Strategic Management Journal, 26(12), 1129-1151.
• Nahapiet, J., & Ghoshal, S. (1998). Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266.
• Nieminen, T., Martelin, T., Koskinen, S., Aro, H., Alanen, E., & Hyyppa, M. T. (2010). International Journal of Public Health, 55(6), 531-542.
• Nishibe, S., & Kiyokawa, Y. (1971). Economic growth and social capital. Hitotsubashi Journal of Economics, 11(2), 48-64.
• Özdemir, A. A. (2008). Sosyal ağ özellikleri bakış açısıyla sosyal sermaye ve bilgi yaratma ilişkisi: Akademisyenler üzerinde yapılan bir alan araştırması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 81-102.
• Paldam, M. (2000). Social capital: One or many? Definition and measurement. Journal of Economic Surveys, 14(5), 629-653.
• Park, S., Grosser, T. J., & Roebuck, A. A. (2020). Understanding work teams from a network perspective: A review and future research directions. Journal of Management, http://doi.org/10.1177/0149206320901573 sayfasından erişilmiştir.
• Paşamehmetoğlu, A. (2010). Kültürel değerlerde farklılaşmanın sosyal sermayeye etkileri: Ankara Mobilyacılar Sitesi (Siteler) ve Ortadoğu Sanayi ve Ticaret Merkezi (OSTİM) üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Pettit, T. J., Croxton, K. L., & Fiksel, J. (2013). Ensuring supply chain resilience: Development and implementation of an assessment tool. Journal of Business Logistics, 34(1), 46-76.
• Pillai, K. G., Hodgkinson, G. P., Kalyanaram, G., & Nair, S. R. (2017). The negative effects of social capital in organizations: A review and extension. International Journal of Management Reviews, 19(1), 97-124.
• Print, M., & Coleman, D. (2003). Towards understanding of social capital and citizenship education. Cambridge Journal of Education, 33(1), 123-149.
• Polatcan, M. (2018). Okullarda sosyal sermaye ölçeği: Bir ölçek geliştirme çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2721-2732.
• Putnam, R. (1993). Making democracy work: Civic tradition in modern Italy. Princeton: Princeton University. http://home.sogang.ac.kr/sites/jaechun/courses/Lists/b10/Attachments/27/DSI%20Textbook%20-%20Making%20Democracy%20Work.pdf sayfasından erişilmiştir.
• Putnam, R. (1995). Bowling alone: Americas declining social capital. Journal of Democracy, 6(1), 65-78.
• Putnam, R. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. New York: Simon and Schuster. https://books.google.com.tr/books?id=rd2ibodep7UC&printsec=frontcover&hl=tr&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false sayfasından erişilmiştir.
• Putnam, R., Malkin, P., & Malkin, I. (2004). Education, diversity, social cohension and “social capital” (Research Report No. 2004-5). http://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf/?cote=EDU/EC/MIN(2004)5&docLanguage=En sayfasından erişilmiştir.
• Rose, A. (1961). Housıng and social capital. Canadian Journal of Economics & Political Science, 27(1), 123-125.
• Safran, B. (2020). Girişimcilikte tembellik ve sosyal sermayenin yaratıcılık ve inovasyon üzerindeki etkileri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sias, P. M., & Duncan, K. L. (2020). Not just for customers anymore: Organization facebook, employee social capital, and organizational identification. International Journal of Business Communication, 57(4), 431-451.
• Şahin, C. (2011). Sosyal ve entellektüel sermayenin ilköğretim ile ortaöğretim okullarında kullanılma düzeylerinin okul yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Yayımlanmış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Şahin, C., & Ada, Ş. (2013). İlköğretim ile ortaöğretim okullarında sosyal sermayenin kullanılma düzeyinin okul yöneticilerinin görüşleri doğrultusunda incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(23), 131-153.
• Şenkal, A. (2005). Sivil toplum ve sosyal sermaye: Sosyal politikaya dayalı alternatif kalkınma modeli arayışları. İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1), 791–810.
• Şentuna, B., & Çakı, F. (2020). Balıkesir örnekleminde bir ölçek geliştirme çalışması: Yerli sosyal sermaye ölçeği (yssö). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2039-2061.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
• Tavşancıl, E. (2014). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel.
• Toprak, E., & Bozgeyikli, H. (2011). Öğretmen adaylarının sosyal sermaye düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi (Erciyes Üniversitesi örneği). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 125-147.
• Tsai, W. (2000). Social capital, strategic relatedness and the formation of intraorganizational linkages. Strategic Management Journal, 21(9), 925-939.
• Tsai, W., & Ghoshal, S. (1998). Social capital and value creation: The role of intrafirm networks. Academy of Management Journal, 41(4), 464-476.
• Tüylüoğlu, Ş. (2006). Sosyal sermaye, iktisadi performans ve kalkınma: Bir yazın taraması. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12, 14-60.
• Uçar, E. (2016). Sosyal sermaye ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ihlara Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-23.
• Uğurlu, F., & Aylar, F. (2017). Destekleme ve yetiştirme kurslarına yönelik öğretmen öz algı ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 28-43.
• Wang, Z., Chen, X., & Yu, M. (2017). Interactive effect of leader–member tie and network centrality on leadership effectiveness. Social Behavior and Personality: An International Journal, 45(7), 1197-1210.
• Wellman, B. (2018). Networks in the global village: Life in contemporary communities. Routledge, New York, NY.
• Westerlund, M., & Svahn, S. (2008). A relationship value perspective of social capital in networks of software SMEs. Industrial Marketing Management, 37, 492-501.
• Wilkin, C. L., & de Jong, J. P. (2017). Teaming up with temps: The impact of temporary workers on team social networks and effectiveness. European Journal of Work and Organizational Psychology, 27(2), 204-218.
• Williams, N. E., Hughes, C., Bhandari, P., Thornton, A., Young-DeMarco, L., Sun, C., & Swindle, J. (2020). When does social capital matter for migration? A study of networks, brokers, and migrants in Nepal. International Migration Review, 54(4), 964-991.
• Yli-Renko, H., Autio, E., & Sapienza, H. J. (2001). Social capital, knowledge acquisition, and knowledge exploitation in young technology-based firms. Strategic Management Journal, 22(6-7), 587-613.
• Zheng, W. (2010). A social capital perspective of innovation from individuals to nations: Where is empirical literature directing us? International Journal of Management Reviews, 151-183.
• Zock, J. P., Verheij, R., Helbich, M., Volker, B., Spreeuwenberg, P., Strak, M., … Groenewegen, P. (2018). The impact of social capital, land use, air pollution and noise on individual morbidity in Dutch neighbourhoods. Environment International, 121, 453-460.