EĞİTİM REFORMUNUN BAŞARISINI ETKİLEYEN ETMENLER: BİLSEM MODELİNİN POLİTİKA NİTELİKLERİ KURAMI BAĞLAMINDA ANALİZİ

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 3, 1192 - 1222, 30.09.2021

Bahar Özek

Öz

Bu araştırmada, eğitim reformlarında başarılı olan etmenlerin incelenmesi amacıyla BİLSEM’de gerçekleştirilen reformlar Politika Nitelikleri Kuramı (PNK) bağlamında analiz edilmiştir. BİLSEM’in eğitim politikalarına yönelik gerçekleştirilen reform ve inovatif uygulamalar, PNK’nin belirginlik, tutarlılık, otorite, güç ve istikrar boyutları ölçüt alınarak BİLSEM’de görev yapan öğretmen ve yöneticilerin görüşleri ile değerlendirilmiştir. Bu görüşlerden elde edilen bulgularla BİLSEM’de yapılan uygulamalarda hangi boyutlarda kümelenme ve sapma olduğu tespit edilmiş, dahası alınan görüşlerle kuramın boyutlarının niteliği ve boyutların birbiri ile olan ilişkisi de değerlendirilmiştir. Araştırma durum çalışması modeli ile tasarlanmış, araştırmaya Ankara’daki BİLSEM’lerde görev yapan öğretmen ve yöneticiler katılmıştır. Araştırmadan elde edilen veriler, kuramsal (tümdengelimsel) tematik analiz yöntemi ile çözümlenmiştir. Elde edilen sonuçlar, BİLSEM’lerde uygulanan reformların açık, net, belirgin bir şekilde ayrıntılandırılarak paydaşların bilgilendirildikleri, fakat gelen reformların önceki çalışmalarla tutarlılığının olmadığı, yapılan çalışmalarda görünürde karara katılım olsa da bunun reel bir şekilde gerçekleşmediği ve yapılan çalışmalarda otorite/yetkinin önemli bir etkisi olduğudur. Güç boyutunda, boyutun niteliğine yönelik bulgular elde edilmiş, fakat uygulamada gücün etkisinden ziyade otorite/yetkinin baskınlığı dile getirilmiştir. İstikrar boyutunda da öğretmenler yapılan çalışmaların istikrarının olmadığını vurgularken yöneticiler reformlarda istikrarlı bir yapı olduğunu iddia etmişlerdir. Ayrıca elde edilen bulgular ile kuramın boyutlarının niteliği ve birbiri ile olan ilişkisi de değerlendirilmiş, elde edilen bulgularla kuramın boyutlarının ‘gerçek’ bir değerler kümesi olduğu ve boyutların da birbiri ile güçlü bir ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eğitim reformları, BİLSEM, Politika nitelikleri kuramı, Eğitim politikaları.

Kaynakça

• Akpınar, B., & Aydın, K. (2007). Türkiye ve bazı ülkelerin eğitim reformlarının karşılaştırılması. Fırat Üniversitesi Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 6(1), 82-88.
• Aksit, N. (2007). Educational reform in Turkey. International Journal of Educational Development, 27(2), 129-137.
• Alok, K. (2012). Anchors for education reforms. International Journal of Educational Reform, 21(4), 276-291.
• Altıntaş, E., & İlgün, Ş. (2016). Öğretmenlerin üstün zekâlı öğrencilerin eğitimine yönelik düşünce ve önerileri. Electronic Turkish Studies, 11(14).
• Altun, T., & Vural, S. (2012). Bilim ve Sanat Merkezinde (BİLSEM) görev yapan öğretmen ve yöneticilerin mesleki gelişim ve okul gelişimine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 152-177.
• Bağcı, E. (2011). Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde Türkiye’de yaşam boyu eğitim politikaları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 139-173.
• Bağlıbel, M., & Samancıoğlu, M. (2019). Avrupa Komisyonu Türkiye ilerleme raporlarındae: 1998-2018 yıllarına ilişkin bir inceleme. Yaşadıkça Eğitim, 33(1), 47-68.
• Baykoç Dönmez, N. (2004). Bilim Sanat Merkezlerinin kuruluşu ve isleyişinde yapılması gereken düzenlemeler. I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı, 286-305.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77-101. doi: 10.1191/1478088706qp063oa
• Böke, K. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Cevher Kılıç, V. (2018). Üstün zekâlı ve yetenekli çocukların eğitiminde ülke politikaları ve eğitim uygulamaları. Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü, 135-143.
• Chmiliar, l. (2010). Multiple-case designs. In A. J. Mills, G. Eurepas & E. Wiebe (Eds.), Encyclopedia of case study research (pp 582-583). USA: SAGE Publications
• Creswell, J. W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri (Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma Ve Araştırma Deseni). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cuban, L. (1990). Reforming again, again, and again. Educational researcher, 19(1), 3-13.
• Çakır, M. (2013). Reform ve idari reform kavramları üzerine bir inceleme. Tarih Okulu Dergisi, 6(16), 627-640.
• Çelik, Z. (2012). Politika ve uygulama bağlamında Türk eğitim sisteminde yaşanan dönüşümler: 2004 ilköğretim müfredat reformu örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çelik, Z., & Gür, B. S. (2013). Turkey's Education Policy During the AK Party Era (2002-2013). Insight Turkey, 15(4).
• Çelik, Ç. ve Şahin, Ç. (2014). Bilim ve Sanat Merkezi öğrencilerinin bu kurumlara ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 101-117.
• Çiftçi, L. (2018). 1980 sonrası kamu yönetiminde dönüşüm ve Milli Eğitim Bakanlığı reform çabaları. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Çitil, M. (2018). Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitimi politikalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 47(1), 143-172.
• Çoruk, A. (2019). Planlı Kalkınma Dönemindeki Milli Eğitim Şûra Kararlarının Kalkınma Planlarındaki Eğitime İlişkin Hedefler Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 15(4), 297-318.
• Datnow, A., & Stringfield, S. (2000). Working together for reliable school reform. Journal of Education for Students Placed at Risk (JESPAR), 5(1-2), 183-204.
• Demir, E., & Şen, H. Ş. (2009). Cumhuriyet dönemi mesleki ve teknik eğitim reformları. Ege Eğitim Dergisi, 10(2), 39-58.
• Desimone, L. (2002). How can comprehensive school reform models be successfully implemented? Review of educational research, 72(3), 433-479.
• Duman, G., Köroğlu, G. N., Baykan, A. K., Yılmaz, S., & Erdoğan, M. (2014). Öğretmen adaylarının Türkiye’deki eğitim reformlarını takip etme durumlarının incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(2), 609-628.
• Emini, F. T. (2009). Türkiye’de yerel yönetimler reformunun iç ve dış dinamikleri. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 31-48.
• Ergün, M. (2003). Türkiye eğitiminde ortaöğretim reformu. 2000’li Yıllarda Lise Eğitimine Çağdaş Yaklaşımlar Sempozyumu, 307-312.
• Fullan, M. (2009). Large-scale reform comes of age. Journal of educational change, 10(2-3), 101-113.
• Fullan, M. G., & Miles, M. B. (1992). Getting Reform Right: What Works and What Doesn‟t. Phi Delta Kappan, 73(10), 744-752.
• Gaziel, H. H. (2010). Why educational reforms fail: The emergence and failure of an educational reform: A case study from Israel. In Globalisation, ideology and education policy reforms (pp. 49-62). Springer, Dordrecht.
• Genç, M. A. (2016). Üstün yetenekli bireylere yönelik eğitim uygulamaları. Üstün Zekalılar Eğitimi ve Yaratıcılık Dergisi, 3(3), 49-66.
• Grossman, G. M., Onkol, P. E., & Sands, M. (2007). Curriculum reform in Turkish teacher education: Attitudes of teacher educators towards change in an EU candidate nation. International Journal of Educational Development, 27(2), 138-150.
• Guhn, M. (2009). Insights from successful and unsuccessful implementations of school reform programs. Journal of Educational change, 10(4), 337-363.
• Güneş, A. (2018). Türkiye’de Bilim Sanat Merkezleri. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(6), 185-193.
• Güven, İ. (2012). The 4+ 4+ 4 School Reform Bill and the FATIH Project: is It a Reform? Ilkogretim Online, 11(3).
• Han, Ç. (2013). Öğretmenlerin işlevsel paradigmaları ve eğitim reformu. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 59-79.
• Harris, A. (2011). Reforming systems: Realizing the fourth way. Journal of educational change, 12(2), 159-171.
• Hesapçıoğlu, M. (2009). Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Eğitim Politikası ve Felsefesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 29(29), 121-138.
• Jolly, J. L., & Robins, J. H. (2016). After the Marland report: Four decades of progress?. Journal for the Education of the Gifted, 39(2), 132-150.
• Karabulut, R. (2010). Türkiye’de üstün yeteneklilerin eğitiminin tarihi süreci. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Kasa, B., & Ersöz, Y. (2016). Pros and Cons: Compulsory 12 year education reform in Turkey. South African Journal of Education, 36(2).
• Kavak, Y., & Baskan, G. A. (2009). Restructuring studies of teacher education in recent years in Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 364-367.
• Kaya, N. G. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi ve BİLSEM’ler. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1).
• Kazu, İ. Y., & Şenol, C. (2012). Üstün Yetenekliler Eğitim Programlarına İlişkin Öğretmen Görüşleri (BİLSEM Örneği). e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 13-35.
• Keskin, N. (2003). Eğitimde reform. Kamu Yönetimi I. Ulusal Kurultayı, Malatya. Malatya: İnönü Üniversitesi. http://www.antimai.org/gr/nurayegitref.htm adresinden erişilmiştir.
• Keskin, M. Ö., Samancı, N. K., & Aydın, S. (2013). Bilim ve Sanat Merkezleri: Mevcut durumları, sorunları ve çözüm önerileri. Üstün Yetenekli Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(2), Özel Sayı, 78-96.
• Koc, Y., Isiksal, M., & Bulut, S. (2007). Elementary school curriculum reform in Turkey. International Education Journal, 8(1), 30-39.
• Kocabaş, K. (2008). Sunuş: Aydınlık Bir Gelecek İçin Eğitim Reformu Zorunluluğu... Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(3), 1-18.
• Lindquist, C. (2017). Educational Reform in Turkey. International Journal of Progressive Education, 13(2), 133-143.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (3. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörü: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özden, Y. (2010). Eğitimde yeni değerler. Ankara: Pegem Akademi.
• Özmen, F., & Kömürlü, F. (2013). Türkiye’de üstün zekâlı ve yetenekli öğrencilerin eğitimine ilişkin politika ve uygulamalar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2).
• Pak, M. D., & Özden, S. A. Üstün yetenekli çocukların eğitim hakkı. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-24.
• Passow, A. H. (1981). The nature of giftedness and talent. Gifted Child Quarterly, 25(1), 5-10.
• Payne, C. M. (2008). So much reform, so little change: The persistence of failure in urban schools. Harvard Education Press. 8 Story Street First Floor, Cambridge, MA 02138.
• Psacharopoulos, G. (1989). Why educational reforms fail: a comparative analysis. International Review of Education, 35(2), 179-195.
• Porter, A. C. (1994). National standards and school improvement in the 1990s: Issues and promise. American Journal of Education, 102(4), 421-449.
• Porter, A. C., Floden, R., Freeman, D., Schmidt, W., & Schwille, J. (1988). Content determinants in elementary school mathematics. Perspectives on research on effective mathematics teaching, 1, 96-113.
• Punch, K. F., & Etöz, Z. (2005). Sosyal araştırmalara giriş: nicel ve nitel yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Rinne, R. (2008). The growing supranational impacts of the OECD and the EU on national educational policies, and the case of Finland. Policy Futures in Education, 6(6), 665-680.
• Sağlam, M., Özüdoğru, O. F., & Çıray, F. (2011). Avrupa Birliği eğitim politikaları ve Türk Eğitim Sistemi’ne etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(1), 87-109.
• Sak, U., Ayas, M. B., Sezerel, B. B., Öpengin, E., Özdemir, N. N., & Gürbüz, S. D. (2015). Gifted and talented education in Turkey: Critics and prospects/Türkiye'de üstün yeteneklilerin eğitiminin eleştirel bir değerlendirmesi. Türk Üstün Zekâ ve Egitim Dergisi, 5(2), 110.
• Sarı, H., & Öğülmüş, K. (2014). Bilim ve Sanat Merkezlerindeki (BİLSEM) karşılaşılan sorunların öğretmen ve öğrenci görüşleri açısından değerlendirilmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (2), 254-265.
• Schleicher, A. (2016). Teaching excellence through professional learning and policy reform. Lessons from Around the World, International Summit on the Teaching Profession.
• Schleicher, A. (2019). Dünya okulu. 21. yüzyılın okul sistemi nasıl kurgulanmalı. (Çev. Ş.Karadeniz). İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Yayınları.
• Smith, W. C. (2016). An introduction to the global testing culture. The Global Testing Culture: Shaping Educational Policy, Perceptions, and Practice, 7-24.
• Şahin, F. (2020). Türkiye’de özel yeteneklilerin eğitimi: Politika belgeleri ve yasalar bağlamında bir tartışma. Yeni Türkiye, 115, 63-76.
• Tabari, R. (2014). Education reform in the UAE: An investigation of teachers’ views of change and factors impeding reforms in Ras Al Khaimah schools. Ras Al Khaima, UAE.
• Tan, C. (2019). PISA and education reform in Shanghai. Critical Studies in Education, 60(3), 391-406.
• Toker Gökçe, A. (2013). Yeni ekonomik düzen, eğitim reformları ve eğitimin geleceği. Eğitim Sosyolojisi (Edt: M. Türkkahraman ve İ. Keskin). İstanbul: Lisans Yayıncılık. ss, 249-272.
• Yazıcı, H., & Altun, F. (2016). PDR lisans programlarının üstün yeteneklilere dönük psikolojik danışma becerilerinin kazandırılması açısından değerlendirilmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 61-71.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• World Bank. (2011). Türkiye’de temel eğitimde kalite ve eşitliğin geliştirilmesi: Zorluklar ve seçenekler. Washington, DC: The World Bank.