BİTCOİN VE ETHEREUM’UN TÜRKİYE’DEKİ FİYAT DİNAMİKLERİ KARŞILAŞTIRMASI

Yıl 2021, Cilt: 11 Sayı: 4, 2110 - 2119, 31.12.2021

Serdar Öztürk , Hüseyin Demirhan

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.970961

Öz

Sanal Kripto Para kavramı Bitcoin ile birlikte 2009 yılında dikkat çekmeye başlamış ve özellikle 2013 yılındaki fiyat artışı ile popülaritesi artmıştır. Sanal Kripto Para birimlerinin ilki ve öncüsü olan Bitcoin ile 2. En büyük piyasa değerine sahip olan Ethereum tasarımsal yapıları ve amaçları bakımından birbirlerinden oldukça farklıdır. Sanal bir para birimi olması için tasarlanan Bitcoin ile üzerinde akıllı kontratlar çalışmasına olanak vermek için tasarlanan Ethereum birçok alanda olduğu gibi iktisat alanında da oldukça dikkat çekmiş ve literatürde birçok çalışmaya konu olmuştur. Bu çalışmanın amacı Türkiye GSYH’sı, M2 Tanımı ile para arzı ve tüketici güven endeksinin Bitcoin ve Ethereum fiyatına olan etkilerini karşılaştırmalı olarak tahmin etmektir. Bu amaçla, Bitcoin ve Etherum’un Türk Lirası cinsinden fiyatlarını bağımlı değişken alan iki farklı model kurulmuştur. Kurulan modeller, Ocak 2016 ile Aralık 2020 dönemini kapsayan aylık veriler kullanılarak, zaman serisi analizi kapsamında, Johansen Eşbütünleşme Testi ve Tam Uyarlanmış En Küçük Kareler Yöntemi (FMOLS) kullanılarak uzun dönemde sınanmıştır. Yapılan analizin sonucunda hem Bitcoin hem de Ethereum’un Türk lirası cinsinden fiyatları, GSYH ve tüketici güven endeksi ile pozitif ilişkili, M2 para arzı ile negatif ilişkili bulunmuştur. Çalışmanın bulgularından bir diğeri ise toplam piyasa değeri Bitcoin’e göre daha düşük olan Ethereum’un tüm değişkenlerden daha çok etkilendiğidir. Elde edilen sonuçlar bu çalışmanın türetildiği Yüksek Lisans Tezindeki bulgular ile örtüşmekte ve birbirini desteklemektedir.

Anahtar Kelimeler

Bitcoin, Kripto para, Ethereum, FMOLS, Johansen Eşbütünleşme Testi

COMPARISON OF BITCOIN AND ETHEREUM WITH PRICE DYNAMICS IN TURKEY

Öz

Kaynakça

• Antonopoulos A.M., December 2014, Mastering Bitcoin, Published By O’Reilly Media, Inc., 1005 Gravenstein Highway North, Sebastopol, CA 95472
• Aslan A, Topcu E (2018) İhracata Dayalı Büyüme Hipotezine Yeni Bir Yaklaşım: Türkiye Ekonomisi Üzerine Sektörel Bir Uygulama. International Journal Of Economic & Administrative Studies, (20).
• Ata B., 2019, Google Trends Verileri ile Kripto Para İlişkisi: Bitcoin Örneği, T.C. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muhasebe ve Finansal Yönetim Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi
• Bitlo.com, (2021), https://www.bitlo.com/rehber/nft-nedir (14.05.2021)
• Celestea V., Corbet S., Gurdgieva C., 2019, Fractal Dynamics And Wavelet Analysis: Deep Volatility And Return Properties Of Bitcoin, Ethereum And Ripple, The Quarterly Review Of Economics And Finance
• Ceylan M E., 2019, Bitcoin Ekonomisi: Kripto Para Bitcoin’in Finans Sektörü İçindeki Yeri, T.C. Batman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi
• Ciaian P, Rajcaniova M, Kancs A, (2018) Virtual Relationships: Short- And Long-Run Evidence From Bitcoin And Altcoin Markets. Journal Of International Financial Markets, Institutions & Money, No:52, 173–195
• Coinmarketcap.com, (2021), https://coinmarketcap.com/ (14.05.2021)
• ÇARKACIOĞLU, A. (2016). Kripto-Para Bitcoin. Sermaye piyasası kurulu araştırma dairesi araştırma raporu.
• Dickey DA ve Fuller WA (1981) Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With A Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057-1072 Dulupçu M A., Yiyit M., Yiğit A G., 2017, Dijital Ekonominin Yükselen Yüzü: Bitcoin'in Değeri ile Bilinirliği Arasındaki İlişkinin Analizi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Y.2017, C.22, Kayfor15 Özel Sayısı, S.2241-2258
• Dyhrberg A H., Foley S., Jiri S., 2018, How İnvestible İs Bitcoin? Analyzing The Liquidity And Transaction Costs Of Bitcoin Markets, Economics Letters 171 (2018) 140–143
• Johansen S (1988) Statistical Analysis Of Cointegration Vectors. Journal Of Economic Dynamics And Control, 12(2-3), 231-254.
• Laçin G C (2019). Elektronik Para ve Dijital Para Sistemleri: Bitcoin ve Döviz Kurları Arasındaki İlişkinin Analizi, Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Mersin
• Mariana, C. D., Ekaputra, I. A., & Husodo, Z. A. (2021). Are Bitcoin and Ethereum safe-havens for stocks during the COVID-19 pandemic?. Finance research letters, 38, 101798.
• Paribu.com, (2021), https://www.paribu.com/blog/haberler/10-soruda-kripto-para-dunyasinda-nft-konusuldu-nft-nedir-nft-nerelerde-kullanilir , (14.05.2021)
• Phillips, P. C., & Hansen, B. E. (1990). Statistical inference in instrumental variables regression with I (1) processes. The Review of Economic Studies, 57(1), 99-125.
• Phillips, PCB, Perron P (1988) Testing For A Unit Root İn Time Series Regression. Biometrika, 75, 335-346.
• Segendorf, B. (2014). What is bitcoin. Sveriges riksbank economic review, 2.
• Sönmez A, (2014), Sanal Para Bitcoin. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication- Tojdac July 2014 Volume 4 Issue 3