TÂHİRÜ’L-MEVLEVÎ’NİN “MEDRESETÜ’L-MEŞÂYİH TOLAYISIYLA BİR HATIRA” BAŞLIKLI YAZISI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 1068 - 1077, 15.07.2022

Mustafa Hilmi Çolakoğlu Şebnem Şerife Ördek

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1085536

Öz

Milletlerin geleceğinde ve ferdlerin hayatında eğitim ve öğretimin önemi bilinmektedir. Bu nedenle Türkler Anadolu’ya geldikten sonra bu coğrafyada çok sayıda medrese inşâ etmiştir. Medreselerde hesap, hey’et, hendese, fıkıh, kelâm, hadîs, tefsîr, mantık, belâgat, lügat, hikmet, sarf, nahiv gibi derslerin verildiği görülmektedir. Medreseler ilmî faaliyetlerine göre derece ve sınıflara ayrılmaktadır. Ayrıca medreselerde eğitim verenler için de müderris ve şeyh gibi sözcüklerin kullanıldığı görülmektedir. Bir ilim dalı anılmadan müderris kelimesi kullanıldığı zaman fıkıh âlimi kastedilirken hadis, kıraat, tasavvuf ve nahiv gibi ilimleri öğreten kişiler için çoğunlukla şeyh sözcüğünün kullanıldığı dikkat çekmektedir.
Bu çalışmada, Medresetü’l-Meşâyih adıyla bir medresenin kurulması teşebbüsüne istinaden Tâhirü’l-Mevlevî tarafından kaleme alınan “Medresetü’l-Meşâyih Tolayısıyla Bir Hatıra” başlıklı yazı üzerinde durulacaktır. Hatıra, 26 Şubat 1914 yılında basılmış olan Sebilü’r-Reşâd (Sırât-ı Müstakîm) dergisinin 11. cildinin 398-399 sayfaları arasında yer almakta olup Milli Kütüphane süreli yayınları arasında 285 numarada kayıtlıdır. Çalışmada, söz konusu hatıranın çeviriyazılı metnine ve muhteva incelemesine yer verilecektir

Anahtar Kelimeler

Tâhirü’l-Mevlevî, Sebilü’r-Reşâd, Medresetü’l-Meşâyih

Kaynakça

• Aydın, B. (2003). Meclis-i Meşâyih. TDV İslâm Ansiklopedisi. 28, 247-248.
• Bozkurt, N. (2003). Medrese. TDV İslâm Ansiklopedisi. 28, 323-327.
• Ceyhan, S. (2010). Tâhirü’l-Mevlevî’nin Mahfil Dergisindeki Hâtırâtı Işığında Mesnevîhân Selânikli Mehmed Es’ad Dede. Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi. 26/2, 25-70.
• İpşirli, Mehmet (1991). Bâb-ı Meşîhat. TDV İslâm Ansiklopedisi. 4, 362-363.
• Kahraman, A. (2010). Tâhirü’l-Mevlevî. TDV İslâm Ansiklopedisi. 39, 407-409.
• Kara, M. (1977). Din Hayat Sanat Açısından Tekkeler ve Zaviyeler. İstanbul: Dergah Yay.
• Koç, M., Tanrıverdi, E. (2015). Hasîrîzâde Elif Efendi, En-Nûru’l-Furkân fî Şerhi Lugati’l-Kur’ân. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yay.
• Sebilü’r-Reşad (1914). Medresetü’l-Meşâyih Tolayısıyla Bir Hatıra. 11/285, 398-399.
• Sırım, V. (2014). Selçuklular ve Osmanlı Döneminde Medreselerin Mali Kaynakları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7/31, 394-403.
• Şentürk, A. (1991). Tahirü’l-Mevlevi Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Nehir Yay.
• Şimşek, H. İ. (2006). Türk Modernleşmesi Sürecinde Tasavvuf Alanında Ortaya Çıkan Bazı Yöntem Tartışmaları. Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 5/9, 7-40.
• Taşkesenoğlu, L. (2019). Tahir Olgun. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/olgun-tahir. [Erişim Tarihi 01.03.22].
• Uzunçarşılı, İ. H. (1984). Osmanlı Devleti'nde İlmiye Teşkilâtı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
• Yazıcı, N. (1993). Cerîde-i İlmiyye. TDV İslâm Ansiklopedisi. 7, 407-408.
• Yıldız, H. (2019). Osmanlı Medreselerini Islah Çabaları Üzerine Bir Değerlendirme. Vakanüvis-Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi. 4/1, 407-445.