ÖĞRETMENLERİN DİJİTAL ÖĞRETMENLİK ALGILARI: ÖZEL OKUL ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: Dijitalleşme, 35 - 50, 03.11.2022

Ayça Kaya

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1121415

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma ile özel okullarda çalışan öğretmenlerin dijital öğretmenlik algılarının belirlenerek alanyazına katkı sunulması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda öğretmenlerin dijital öğretmenlik kavramına yönelik görüşlerini detaylı bir şekilde ortaya çıkarmak için temel nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, amaçlı örnekleme türlerinden ölçüt örnekleme ile belirlenen 2021-2022 eğitim öğretim yılında dijital alt yapısı bulunan ve etkin olarak kullanılan özel bir okulda çalışan 11 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracı, Aksakal’ın (2019) dijital öğretmenlik algısı alt boyutları referans alınarak hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme formudur. Veriler; odak grup görüşmesi tekniği ile toplanmış, içerik ve betimsel analize tabi tutularak çözümlenmiştir. Analiz sonucunda altı kategori ve on üç tema elde edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre öğretmenlerin genel olarak dijital öğretmenliği benimsedikleri, kişisel olarak yatkın oldukları ve dijital ortamları sınıf içinde bir öğrenme aracı olarak etkin biçimde kullandıkları söylenebilir. Başka bir deyişle görüşme yapılan öğretmenlerin dijital öğretmenlik kavramıyla ilgili olumlu görüş bildirdikleri ve değişen paradigmayla birlikte dijitalleşmenin kaçınılmaz olarak eğitime yansımalarından yararlanmaları gerektiği yönünde vurgu yaptıkları ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Dijitalleşme, Dijital öğretmenlik, Özel okul, Öğretmen

Kaynakça

• Aksakal, F. (2019). 4. sınıf fen bilgisi öğretmen adaylarının ve fen bilgisi öğretmenlerinin dijital öğretmenlik algıları [Yüksek lisans tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Arslan, S. (2019). İlkokullarda ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Bakır, E. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının dijital vatandaşlık seviyelerinin dijital vatandaşlık alt boyutlarına göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Benali, M., Kaddouri, M., & Azzimani, T. (2018). Digital competence of Moroccan teachers of English. International Journal of Education and Development using ICT, 14(2).
• Bingöl, H. (2022). Uzaktan eğitim sürecinde öğretmenlerin dijital okuryazarlık düzeyleri ile mesleki motivasyonlarının incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Boyacı, Z. (2019). Öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile dijital okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişki: Düzce Üniversitesi örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi.
• Burritt, R., & Christ, K. (2016). Industry 4.0 and environmental accounting: a new revolution?. Asian Journal of Sustainability and Social Responsibility, 1(1), 23-38.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Yayıncılık.
• Caena, F., & Redecker, C. (2019). Aligning teacher competence frameworks to 21st century challenges: The case for the European Digital Competence Framework for Educators (Digcompedu). European Journal of Education, 54(3), 356-369. DOI: 10.1111/ejed.12345
• Castañeda, L., Esteve, F., & Adell, J. (2018). ¿ Por qué es necesario repensar la competencia docente para el mundo digital?. Revista de Educación a Distancia (RED), (56).
• Cote, T., & Milliner, B. (2016). Japanese university students’ self-assessment and digital literacy test results. CALL communities and culture–short papers from EUROCALL, 125-131. doi: 10.14705/rpnet.2016.eurocall2016.549.
• Çebi, A., & Reisoğlu, I. (2019). A training activity for improving the digital competences of pre-service teachers: The views of pre-service teacher in CEIT and other disciplines. Educational Technology Theory and Practice, 9(2), 539-565.
• Çelikten, B. (2010). Özel okul velilerinin okul tercihlerini etkileyen faktörler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Yeditepe Üniversitesi.
• Çokluk, Ö., Yılmaz, K., & Oğuz, E. (2011). Nitel bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(1), 95-107.
• Çubukçu, Z. ve Tosuntaş, Ş.B. (2016). Teknoloji Destekli Eğitim Ortamlarında İletişim: Bir Sınıf Etkileşim Analizi Çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, Özel Sayı: 192-199.
• Dargut, T., & Çelik, G. (2014). Türkçe öğretmeni adaylarının eğitimde teknoloji kullanımına ilişkin tutum ve düşünceleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(2), 28-41.
• Dias-Trindade, S. and Moreira, J. A. (2020). Assessment of high school teachers on their digital competences. MAGIS, Revista Internacional de Investigación en Educación, 13, 1-21. doi: 10.11144/Javeriana.m13.ahst
• Doyle-Jones, C. S. (2015). Importance of working collaboratively and risk-taking with digital technologies when teaching literacy [Doctoral dissertation, University of Toronto]. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Duran, E., & Özen, N. E. (2018). Türkçe derslerinde dijital okuryazarlık. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 31-46.
• Elçi, C. (2015). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programına yönelik öğrencigörüşlerinin dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Eshet-Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: A conceptual framework for survival skills in the digital era. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia, 13(1), 93. https://www.learntechlib.org/primary/p/4793/
• Geçgel, H., Kana, F. & Eren, D. (2020). Türkçe eğitiminde dijital yetkinlik kavramının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 886-904.
• Görmez, E.(2016). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık ve alt boyutları hakkındaki görüşleri (bir durum çalışması). TURKISH STUDIES-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 11(21), p. 125-144. doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9870
• Gümüş, M. M. (2021). Öğretmenlerin dijital yeterlikleri [Yüksek lisans tezi, Amasya Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Gündüz, Ş. (2020). Öğretmenlerin bireysel yenilikçilik ile dijital yerlilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 46(205). DOI: 10.15390/EB.2020.9006
• Harkins, A. M. (2008). Leapfrog principles and practices: Core components of education 3.0 and 4.0. Futures Research Quarterly, 24(1), 19-31.
• Hatlevik, O. E. (2009). How to identify and understand digital literacy among 9th grade Norwegian students: Examining the influences from school and home on students digital literacy. Nordic Journal of Digital Literacy, 4(03-04), 159-175.
• Hatlevik, O. E., & Christophersen, K. A. (2013). Digital competence at the beginning of upper secondary school: Identifying factors explaining digital inclusion. Computers & Education, 63, 240-247. http://dx.doi.org/10.1016/j.compedu.2012.11.015
• Heintz, F., Mannila, L., Nordén, L. Å., Parnes, P., & Regnell, B. (2017, November). Introducing programming and digital competence in Swedish K-9 education. In International Conference on Informatics in Schools: Situation, Evolution, and Perspectives (pp. 117-128). Springer, Cham.
• Hussin, A. A. (2018). Education 4.0 made simple: Ideas for teaching. International Journal of Education and Literacy Studies, 6(3), 92-98.
• Instefjord, E. J., & Munthe, E. (2017). Educating digitally competent teachers: A study of integration of professional digital competence in teacher education. Teaching and teacher education, 67, 37-45. http://dx.doi.org/10.1016/j.tate.2017.05.016
• Karaduman, H., & Öztürk, C. (2014). Sosyal Bilgiler Dersinde Dijital Vatandaşlığa Dayalı Etkinliklerin Öğrencilerin Dijital Vatandaşlık Tutumlarına Etkisi ve Dijital Vatandaşlık Anlayışlarına Yansımaları-The Effects of Activities for Digital Citizenship on Students' Attitudes toward Digital. Journal of Social Studies Education Research, 5(1), 38-78.
• Karal, H. ve Berigel, M. (2006). Eğitim Fakültelerinin Öğretmenlerin Teknolojiyi Eğitimde Etkin Olarak Kullanabilme Yeterlilikleri Üzerine Etkileri ve Çözüm Önerileri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32: 60-67.
• Karslı, M. D., Gündüz, H. B., Titrek, O., & Hamedoğlu, M. A. (2001). Eğitim yöneticileri ve öğretmenlerin bilişim teknolojilerini kullanma düzeyleri ve bilişim teknolojilerinden yararlanmalarını engelleyen nedenler.
• Kaya, A., & Kaya, B. (2014). Teacher candidates' perceptions of digital citizenship Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık algısı. Journal of Human Sciences, 11(2), 346-361. doi: 10.14687/ijhs.v11i2.2917
• Keskin, İ., & Yazar, T. (2015). Öğretmenlerin yirmi birinci yüzyıl becerileri ışığında ve yaşam boyu öğrenme bağlamında dijital yeterliliklerinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(2), 1691-1711.
• Kilci, Z. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin dijital vatandaşlığa yönelik görüşleri ve uygulamaları [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Kocadağ, T. (2012). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Korkmaz, M. (2020). Sınıf öğretmenlerinin dijital okuryazarlık seviyelerinin belirlenmesi [Yüksek lisans tezi, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Korucu, A. T., Yücel, A., Gündoğdu, M. M., & Gençtürk, T. (2016). Investigation the Technology Usage Level of Teacher Candidates. Participatory Educational Research, 3(1), 14-21. http://dx.doi.org/10.17275/per.15.36.3.1
• Mayring, P. (2000). Nitel sosyal araştırmaya giriş. (Çev. A. Gümüş ve M.S. Durgun). Baki Kitabevi.
• Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative research: A guide to design and implementation. John Wiley & Sons.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2018). Medya okuryazarlığı dersi öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx adresinden 20.03.2022’de alınmıştır.
• Moltudal, S., Krumsvik, R., Jones, L., Eikeland, O. J., & Johnson, B. (2019). The Relationship between Teachers' Perceived Classroom Management Abilities and Their Professional Digital Competence: Experiences from Upper Secondary Classrooms. A Qualitative Driven Mixed Method Study. Designs for Learning, 11(1), 80-98. https://doi.org/10.16993/dfl.128
• Nazlıcan, B. D., & Meçik, O. (2018). Türkiye’de endüstri 4.0’ın işgücü piyasasına etkileri: firma beklentileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(Endüstri 4.0 ve Örgütsel Değişim Özel Sayısı), 1581-1606.
• On Birinci Kalkınma Planı, (2019). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023). Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. http://www.sbb.gov.tr//wp-content/uploads/2019/07/On-Birinci-Kalkinma-Plani.pdf. adresinden 10.05.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2013). Teachers for the 21st Century. Using Evaluation to Improve Teaching. https://digcitcommit.org/ adresinden 19.03.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2019). OECD Future of Education and Skills 2030. https://www.oecd.org/education/2030-project/teaching-and-learning/learning/ adresinden 20.03.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Ovcharuk, O. V. (2020). Current approaches to the development of digital competence of human and digital citizenship in European countries. Information Technologies and Learning Tools, 76(2), 1-13.
• Öçal, F.Z. (2017). İlkokul öğretmenleri ve velilerin kendileri ile velilerin çocuklarına ilişkin dijital okuryazarlık yeterlilik algıları [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Öz, Ö. (2020). Dijital liderlik: Dijital dünyada okul lideri olmak. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(1), 45-57.
• Özen, E. (2019). Eğitimde dijital dönüşüm ve eğitim bilişim ağı (EBA). Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 5(1), 5-9.
• Özer, M. (2021). Sınıf öğretmenlerinin 21. yüzyıl becerilerine yönelik yeterlik algıları ile dijital okuryazarlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Özerbaş, M. A., & Kuralbayeva, A. (2018). Türkiye ve Kazakistan öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin değerlendirilmesi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 16-25. Doi: 10.21666/muefd.314761
• Özoğlu, C., & Kaya, E. (2021). Z kuşağı öğretmen adaylarının yaşam boyu öğrenmeleri ve dijital okuryazarlıkları arasındaki ilişki. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 415-437.
• Öztürk, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Kastamonu Üniversitesi.
• Pettersson, F. (2018). On the issues of digital competence in educational contexts–a review of literature. Education and information technologies, 23(3), 1005-1021.
• Pöntinen, S. & Raty-Zaborszky, S. (2020). Pedagogical aspects to support students’ evolving digital competence at school. European Early Childhood Education Research Journal, 28(2), 182-196. https://doi.org/10.1080/1350293X.2020.1735736
• Prensky, M. (2005). Listen to the natives. Educational leadership, 63(4), 8-13.
• Purcell, K., Rainie, L., Heaps, A., Buchanan, J., Friedrich, L., Jacklin, A., & Zickuhr, K. (2012). How teens do research in the digital world. Pew Internet ve American Life Project. https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED537513.pdf (Erişim Tarihi:25.04.2022)
• Sakallı, H. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının dijital vatandaşlık düzeyleri ile siber zorbalık eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Salğar, U., & Dereli, D. D. (2018). An evaluation of Turkey’s status in industry 4.0 Türkiye ve sanayi 4.0: Yapısal bir değerlendirme. Current Debates In, 113.
• Saygılı, S. (2013). Sanayi toplumundan bilgi toplumuna geçiş sürecinde eğitimde dönüştürücü bir entelektüel olarak öğretmenler. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ÖYGE Özel Sayısı), 270-281.
• Seferoğlu, S. S. (2015). Okullarda teknoloji kullanımı ve uygulamalar: Gözlemler, sorunlar ve çözüm önerileri. Artı Eğitim, 123, 90-91.
• Sezgin, A. A., & Karabacak, Z. İ. (2020). Yükseköğretimde dijital dönüşüm ve dijital okuryazarlık dersine yönelik betimsel bir analiz. Kurgu, 28(1), 17-30.
• Sincar, M. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin dijital vatandaşlık davranış normlarının incelenmesi. In Proceedings of the 10th International Educational Technology Conference (pp. 26-28).
• Slusarczyk, B. (2018). Industry 4.0: Are we ready?. Polish Journal of Management Studies, 17(1), 232-248. Retrieved from http://doi.org.10.17512/pjms.2018.17.1.19
• Som-Vural, S. (2018). Üniversite Öğrencilerinin Bakış Açısıyla Dijital Vatandaşlık Göstergelerinin İncelenmesi [Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi]. ProQuest Dissertations and Theses Global.
• Spiteri, M., & Chang Rundgren, S. N. (2017). Maltese primary teachers’ digital competence: implications for continuing professional development. European Journal of Teacher Education, 40(4), 521-534. https://doi.org/10.1080/02619768.2017.1342242
• Starkey, L. (2020). A review of research exploring teacher preparation for the digital age. Cambridge Journal of Education, 50(1), 37-56. https://doi.org/10.1080/0305764X.2019.1625867
• Sumuer, E. (2018). Factors related to college students’ self-directed learning with technology. Australasian Journal of Educational Technology, 34(4).
• Turan, M. Ve Emir, Z. A. (2018). Eğitimcilerin teknoloji, eğitim 4.0 ve yapay zekaya ilişkin görüşleri. EDUCCON Eğitim Konferansı Eğitim 4.0 Çalışmaları, 39-50.
• Türküresin, K. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin dijital vatandaşlık davranışlarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Uluuysal, B., Demiral, S., Kurt, A. A., & Şahin, Y. L. (2014). Bir öğretmenin teknoloji entegrasyonu yolculuğu. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 5(4), 12-22.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) (2018). UNESCO ICT Competency Framework for Teachers, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000265721 adresinden 19.03.2022 tarihinde edinilmiştir.
• Wallner, T., Wagner, G., Costa, Y. J., Pell, A., Lengauer, E., & Halmerbauer, G. (2016, June). Academic Education 4.0. In International Conference on Education and New Developments (Vol. 2016, pp. 155-159). Lisbon, Portugal: World Institute for Advanced Research and Science.
• Wu, W., & Yang, Y. (2012). Digital Storytelling for Enhancing Students Academic Achievement, Critical Thinking, and Learning Motivation: A Year-long Experimental Study. Computer & Education, 59, 339-352.
• Van Allen, J. & Zygouris-Coe, V. (2019). Using guided reading to teach internet inquiry skills: a case study of one elementary school teacher’s experience. Reading Psychology, 40(5), 425-464. doi: 10.1080/02702711.2019.1623961
• Yaman, C. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dijital okuryazarlık düzeylerinin incelenmesi (Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi.
• Yaman, H., Aydemir, Z. İ., & Demirtaş, T. (2013). The scale of preservice teachers’ digital pedagogic competencies: validity and reliability study. The Online Journal of New Horizons in Education, 3(3), 26-35.
• Yazar, T., & Keskin, İ. (2016). Examination of prospective teachers’ digital competence in the context of lifelong learning. Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 6(12), 133-150.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. basım). Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, P. (2020). Ortaöğretim öğretmenlerinin yararlanma düzeylerinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yılmaz, M., & Doğusoy, B. (2020). Öğretmen adaylarının dijital vatandaşlık düzeylerinin belirlenmesi. Kastamonu Education Journal, 28(6), 2362-2375. doi: 10.24106/kefdergi.692492