THE MODERATING ROLE OF RELIGIOSITY ON THE EFFECT OF THE LEADERS' WORDING ON VOTING BEHAVIOR: CASE OF UNIVERSITY STUDENTS

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 1243 - 1258, 30.06.2023

Korhan Karacaoğlu , Eda Nur Sönmez Ozan

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1282022

Öz

LİDERLERİN ÜSLUBUNA İLİŞKİN ALGILARIN, SEÇMENLERİN OY VERME DAVRANIŞILARINA ETKİSİNDE, DİNDARLIĞIN DÜZENLEYİCİ ROLÜ: ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÖRNEĞİ

Öz

ÖZ
Üslup; liderlerin hitabet biçimi, dış görünüşü, hal ve hareketleri, imajı, davranış tarzı ve siyasi tutumları gibi birbirinden farklı çok sayıda anlama gelebilmektedir. Üslup, demokrasilerde halkın siyasete müdahil olmak için bilinçli ya da bilinçsiz şekilde tercihini bir siyasal partiden yana kullanması anlamına gelen oy verme davranışını da etkileyebilmektedir. Liderlerin benimseyecekleri uzlaşmacı veya çatışmacı üslup seçmenin oy verme davranışına yansırken son dönemlerde belli bir dine inananların uyması gereken kuralların bireyin yaşam tarzına dönüşmesi şeklinde ifade edilen dindarlığın da oy verme davranışının şekillenmesinde etkili olan kültürel bir öge olarak ön plana çıkabildiği görülmektedir. Bu araştırmada; siyasal iletişim bağlamında, liderlerin üslubunun seçmenin oy verme davranışı üzerindeki etkisinde dindarlığın düzenleyici rolünün araştırılması amaçlanmıştır. Bu kapsamda, Nevşehir ilinde yüksek öğrenim gören öğrenciler ile anket tekniği ile veri toplanmıştır. Verilerin analizi ve geliştirilen hipotezlerin test edilmesinde, değişkenler arasındaki doğrudan ve düzenleyici etkinin belirlenebilmesi için SPSS PROCESS makrosundan yararlanılmıştır. Araştırma sonuçları, uzlaşmacı ve çatışmacı üslubun sosyolojik oy verme davranışını etkilediğini ancak dindarlığın bu etkide düzenleyici rolünün olmadığını ortaya koymuştur. Aynı şekilde uzlaşmacı ve çatışmacı üslubun rasyonel oy verme davranışını etkilediği fakat bu ilişkilerde dindarlığın herhangi bir şekilde düzenleyici rolünün bulunmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca uzlaşmacı ve çatışmacı üslubun psikolojik oy verme davranışını etkilemediği de ulaşılan bir başka bulgudur.

Anahtar Kelimeler

Üslup, Oy Verme Davranışı, Dindarlık

Kaynakça

• Akdağ M. (2009). İnternetin siyasal iletişimdeki yeri ve önemi, siyasetin iletişimi, ed. Abdullah Özkan. İstanbul: Tasam Yayınları.
• Allport, G.W. (2004). Birey ve dini. Çev. Bilal Sambur. Ankara: Elis Yayınları
• Allport G.W. &Ross J.M. (1967). Personal religious orientation and prejudice. J Pers Soc Psychol. 1967 Apr;5(4):432-43. doi: 10.1037/0022-3514.5.4.432. PMID: 6051769.
• Altınöz, A. (2022). Z kuşağının siyaset algısı ve katılımı: Karesi ilçesi örneği. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir.
• Altunsu Sönmez, Ö. (2016). Dindarlığın Ölçülebilirliği Üzerine Geliştirilen Dindarlık Ölçekleri. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 0 (36), 557-578. DOI: 10.21497/sefad.285505
• Arslantürk G (2012) Değerler, siyasal ideoloji ve bilişsel karmaşıklık düzeyi değişkenlerinin oy verme davranışı ile ilişkisi, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Ankara Üniversitesi] Ankara.
• Aydoğan Ünal, B. (2016). Oy Verme Davranışı Modelleri. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6 (15), 95-119. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/odusobiad/issue/27575/290198
• Başarır M (2015) Siyasal iletişim sürecinde lider üslubunun seçmen davranışındaki rolü üzerine bir araştırma, [Yayımlanmamış Doktora Tezi Selçuk Üniversitesi] Konya.
• Başarır, M. (2016). Seçmenlerin Oy Verme Davranışları İle Liderlerin Hitaplarında Aradıkları İkna Bileşenleri ve Üslup Çeşitleri Arasındaki İlişki. İnönü Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi (İNİF E-Dergi), 1 (2), 218-233. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/inifedergi/issue/45222/566367
• Campbell, C. Miller, & Stokes. 1960. The American voter. New York: John Wiley & Sons, Inc.
• Ceylan, F. & İspir, N. (2020). Oy Verme Modelleri Bağlamında Siyasal Rızanın Görünümü. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24 (3), 1489-1511. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/57299/795996
• Çevikoğlu H (1999) Kur’an-ı Kerim’de edebi üslup, [Yayımlanmamış Doktora Tezi Harran Üniversitesi] Şanlıurfa.
• Çobanoğlu, Ş. (2007). Suskunluk sarmalı ve siyasal iletişim. İstanbul: Fide Yayınları.
• Çokluk, Ö. Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2018). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Damlapınar Z. & Balcı Ş. (2014). Siyasal iletişim sürecinde seçimler, adaylar, imajlar Konya: Literatürk Academia.
• Doğan A. & Göker G. (2013). Siyasal iletişim araştırmaları Ankara: Nobel Yayınları.
• Dönmezer S. (1999). Toplumbilim. İstanbul: Beta Yayınları.
• Dündar A. (2011) Aday imajının seçmen tercihi üzerine etkisi: Yılmaz Büyükerşen örneği, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Anadolu Üniversitesi] Eskişehir.
• Erdem, N., Görün, M. & Kara, G. (2023). Z Kuşağının “Siyaset” Kavramına Dair Metaforik Algılarının Ölçülmesi. Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6 (1), 1-27. DOI: 10.33712/mana.1256510
• Erdinç İ.E. (2010) Siyasal iletişim boyutuyla siyasal reklam: üniversite öğrencilerinin oy verme davranışına yönelik bir araştırma, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Marmara Üniversitesi] İstanbul.
• Fettahoğlu S. (1993) Hristiyanlık ve islamiyette hitabet, [Yayımlanmamış Doktora Tezi 19 Mayıs Üniversitesi] Samsun.
• Filiz, U. (2019). Seçmen davranışını etkileyen sosyo-psikolojik faktörler, [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi Pamukkale Üniversitesi] Denizli.
• Fromm E (1997). Sahip olmak ya da olmak, çev. Aydın Arıtan. İstanbul: Arıtan Yayınevi. Gökçe, S. & Tekin, İ. (2021). Z Kuşağının Dindarlık Eğilimleri. Talim, 5 (2), 182-205. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/talim/issue/68006/1029590
• Güllüpınar Y. & Yıldırım E. (2020). Uzlaşmacı ve Çatışmacı Siyasal Söylemin Siyaset Hakkındaki Algıya Etkileri Üzerine Bir Araştırma, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 13, Sayı: 73, ss. 912-924.
• Gürbüz S. & Şahin F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Hökelekli H. (2010). Din psikolojisine giriş. İstanbul: Dem Yayınları.
• Hu, L.-t., & Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 6(1), 1–55.
• Hülür, H. & Kalender, A. (2003). Sosyo-politik tutumlar ve din: Konya araştırması. Konya: Çizgi Yayınları
• Kalender A. (2005). Siyasal iletişim, seçmenler ve ikna stratejileri. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). New York, NY: The Guilford Press.
• Lilleker, D. (2013). Siyasal iletişim: temel kavramlar. (Y. Devran, A. Nas, B. Ekşi, & Y. Göksun), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• MacKinnon, D. P., Lockwood, C. M. & Williams, J. (2004). Confidence Limits for the Indirect Effect: Distribution of the Product and Resampling Methods. Multivariate Behavioral Research, 39(1), 99–128. https://doi.org/10.1207/s15327906mbr3901_4
• Niemi RG & Weisberg HF (1993). Contorversies in voting behavior. Washington, D. C.: CQ Press.
• Önal, M. (2010). Edebî Dil ve Üslup / Literary Language and Style. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 14 (36), 23-4. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunitaed/issue/2875/39408
• Öztürk Küçük, H. & Toklu, İ.T., (2020). Seçimlerde Oy Verme Davranışını Ne Etkiler? Z Kuşağı Üzerine Bir Araştırma, BMIJ, 8(5): 4546-4574 doi: http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v8i5.1679
• Powell L. & Cowart J (2003). Political campaign communication. Boston: Pearson Education Publishers.
• Sarıoğlu, E. B., & Özgen, E. (2018). Z Kuşağının Sosyal Medya Kullanım Alışkanlıkları Üzerine Bir Çalışma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 1067-1081
• Scarbrough, E. (1984). Political Ideology and Voting: An exploratory study, Oxford: Clarendon Press,.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-of-Fit Measures. Methods of Psychological Research, 8(2), 23–74.
• Shao, A. T. (2002). Marketing research: An aid to decision making, Cincinnati, Ohio: South-Western/Thomson Learning.
• Subaşı N (2004). Gündelik hayat ve dinsellik İstanbul: İz Yayıncılık.
• Turan, E. & Temizel, M. (2015). Din ve Siyaset İlişkisi Bağlamında Oy Verme Davranışı: Niğde Bölgesinde Bir Araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,7(1),86-99.Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iibfdkastamonu/issue/29392/314703
• Uysal V. (2006). Türkiye'de dindarlık ve kadın. İstanbul: Dem Yayınları.
• Yapıcı, A. (2020). Şüphe ve İnanç Kıskacında Gençlerin Din ve Dindarlık Algıları. İlahiyat Akademi, 12, 1-44.
• Yılmaz E. & Aktürk A. (2021). Z kuşağı bir nesli anlamak, Konya: Palet Yayınları.
• Yılmaz H (2014). Din ve dindarlık İstanbul: Hikmetevi Yayınları.
• Yücekök A.N. (1987). Siyasetin toplumsal tabanı. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.