KÜLTÜREL SERMAYE, HAYAT TARZI ALIŞKANLIKLARI VE BEĞENİ ALGISI

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 272 - 283, 25.03.2024

Meryem Küçük , Zehra Hopyar

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1417723

Öz

Toplumsal sınıflar veya gruplar, gelir ve toplumsal statü ile ilişkili olmasının yanı sıra belli başlı hayat tarzı alışkanlıklarını ve kültürel tüketimini de içermektedir. Yine toplumsal sınıflar; benzer yatkınlıkları, pratikleri ve konumları çerçevesinde betimlenebilir. Diğer taraftan, gündelik hayatın bir boyutu olan sosyal ve kültürel sermaye, kültürel simgeleri, pratikleri ve sınıfsal ayrımları pekiştirmektedir. Sınıf koşullarında yaşanan farklılaşma yaşam tarzı ve kültürel tüketim boyutuyla ayrıma gider. Bourdieu’ye göre bu durum; lüks (refah) beğeni ve zorunlu beğeni karşıtlığında ortaya çıkar. Bu karşıtlık, statü ayrımına izin veren maddi koşullara sahip olan bireyler ile böyle bir lüksü veya refahı olmayanlar arasında cereyan eder. Bu temel tezden yola çıkarak çalışmada ‘kültürel tüketim ve hayat tarzı alışkanlıkları’ analiz edilir. İlk olarak, ileri sürülen tezle ilişkili olarak teorik bir tartışma yürütülür. Teorik çerçevenin ana hatlarını, Pierre Bourdieu’nün; ‘kültürel sermaye, hayat tarzı alışkanlıkları ve zorunlu-lüks beğeni algısı’ tezleri oluşturur ve çalışmanın konusuyla ilişkilendirilir. İkinci olarak, çalışmada belirlenen konu ve kapsama bağlı olarak İstanbul’un ilçesi olan Zeytinburnu’nda bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. Nicel verilerin toplanmasında “tabakalı ve basit seçkisiz örnekleme” tekniğiyle 772 kişiye anket uygulanmıştır. Verilerin analizi; “statü dağılımı, eğitim vasıfları, mekânsal konum ve tercihler, tüketim araçlarının dağılımı ve kültürel etkinlere katılım değişkenleri” üzerinden değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültürel Sermaye, Habitus, Kültürel Tüketim, zorunlu-lüks beğeni algısı.

CULTURAL CAPITAL, LIFESTYLE HABITS AND PERCEPTION OF TASTE

Öz

Social groups or classes have relationship with income and social statues besides they include some lifestyles and cultural consumption. Social classes can describe according to their familiarities, practices and statues. On the other hand, social and cultural capital, which is an important part of the daily life, strengthen cultural symbol, practices and class discrimination. Differentiation in life conditions causes discrimination in terms of lifestyle and cultural consumption. According to Bourdieu, this condition brings about contradiction between luxury taste and obligatory taste. This contrast takes place between people who have the material conditions that allow distinction of status and people who don’t have such luxury or well-being in their life. The study analyses cultural consumption and different lifestyle habits. Firstly, a theoretical discussion is conducted depending on the thesis put forward. Theory outline of the framework consists the cultural capital, lifestyle habits and perception of obligatory-luxury taste by Pierre Bourdieu and it is associated with topic of the study. Secondly, a field research in Zeytinburnu was carried out depending on the topic and scope determined in the study. In this study was conducted a questionnaire by using stratified and random sampling technique and 722 people participated this research. The analyse of the data evaluated on statue variances, pattern of education, cultural

Anahtar Kelimeler

Cultural capital, habitus, cultural consumption, obligatory luxury, and perception of luxury taste

Kaynakça

• Aydemir, M. A. (2011). Toplumsal İlişkilerin Sosyal Sermaye Değeri (Topluluk Duygusu ve Sosyal Sermaye Üzerine Bir Araştırma) (Yayınlanmamış Doktora Tezi b.). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Blasius, J., & Friendrichs, J. (2008). Lifestyles in distressed neighborhoods: A test of Bourdieu's "taste of necessity" hypothesis. Poetics , 24-44.
• Bourdieu, P. (2015). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. (D. Fırat, & G. Berkkurt, Çev.) Ankara: Heretik Yayınları.
• Bourdieu, P. (2010). Sermaye Biçimleri. A. Z. Ünal, & M. M. Şahin (Dü) içinde, Sosyal Sermaye: Kuram, Uygulama, Eleştiri (s. 45-77). İstanbul: Değişim Yayınları.
• Bourdieu, P. (1986). The Forms of Capital. (J. Richard, Dü.) Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education , 241-258.
• Bourdieu, P. (2014). Vive La Crise!:Sosyal Bilimde Heterodoksi İçin. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, & Ü. Tatlıcan (Dü) içinde, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi (3. Baskı b., s. 33-53). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Calhoun, C. (2014). Bourdieu Sosyolojisinin Ana Hatları. G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı, & Ü. Tatlıcan (Dü) içinde, Ocan ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi (s. 77-131). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Castells, M. (1977). The Urban Question: A Marxist Approach. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Danış, D. (2001). İstanbul'da Uydu Yerleşmelerin Yaygınlaşması: Bahçeşehir Örneği. F. Gümüşoğlu içinde, 21. Yüzyıl Karşısında Kent ve İnsan (s. 151-160). istanbul: Bağlam.
• Erkul, A. (2013). Konut Tercihi ve Sosyo-Mekansal İlişkilerde Kültürel Sermayenin Rolü: Koru Sitesi ve Or-An Sitesi Örnekleri Üzerinden Bir Karşılaştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 15 (4), 625-647.
• Fine, B. (2011). Sosyal Sermaye Sosyal BiLİME kARŞI. (A. Kars, Çev.) İstanbul: Yordam Kitap.
• Kaya, A. (2014). Pierre Bourdieu'nün Pratik Kuramının Kilidi: Alan Kavramı. Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi (3. Baskı b., s. 397-421). içinde İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kurtuluş, H. (2005). İstanbul'da Kapalı Yerleşmeler: Beykoz Konakları Örneği. H. Kurtuluş içinde, İstanbul'da Kentsel Ayrışma (s. 161-187). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Özet, İ. (2018). Kentli Muhafazakarlarda Habitus Dönüşümü: Fatih ve Başakşehir Örneği. Isparta: Yayınlanmamış Doktora Tezi: Süleyman Demirel Üniversitesi.
• Palabıyık, A. (2011). Pierre Bourdieu Sosyolojisinde "Habitus", "Sermaye" ve "Alan" Üzerine. Liberal Düşünce , 61-62, 121-141.
• Stavrides, S. (2016). Kentsel Heterotopya: Özgürleşme Mekanı Olarak Eşikler Kentine Doğru. (A. Karatay, Çev.) İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Swartz, D. (2013). Kültür ve İktidar: Pierre Bourdieu'nün Sosyolojisi. (E. Gen, Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Türk, E. (2015). Sosyolojik Düşüncede Sosyal Sermaye Tartışmaları: Pierre Bourdieu ve James Samuel Coleman Bağlamında Karşılaştırmalı Bir Analiz. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi , 1 (2), 127-149.
• Tan , M. (2021). Kültürel Sermayenin Kişilerarası İlişkilere Etkisi: Bourdieucu Bir Yaklaşım. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi , 2016-2037.