Arkeolojik mirası koruma bağlamında iklim değişikliği: Bibliyometrik analiz

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 992 - 1018, 29.09.2024

Hicran Hanım Halaç , Melisa İşcan

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1419306

Öz

Arkeoloji, atalarımızın kültürel mirasını inceleyen ve geçmiş medeniyetleri anlamak amacıyla kazılar, araştırmalar ve analizler yapan bir disiplindir. Ancak günümüzde karşı karşıya olduğumuz önemli bir sorun olan iklim değişikliği, bu kültürel mirası etkileme potansiyeline sahiptir. Bu makale, arkeoloji ile iklim değişikliği arasındaki bağlantıları anlamaya yönelik bir araştırmayı ele almaktadır. Makale, Web of Science veritabanında yapılan tarama sonucunda elde edilen 585 araştırma makalesini kullanarak bir bibliyometrik analiz gerçekleştirmektedir. Bu analiz, iklim değişikliği ve arkeoloji konularındaki akademik ilgiyi ve eğilimleri ortaya çıkarmaktadır. Yıllara göre makale sayılarındaki değişim incelenerek, konunun giderek artan bir öneme sahip olduğu gösterilmektedir. Ayrıca, öne çıkan dergiler ve yazarlar belirlenmiştir, bu da alanın önde gelen figürleri ve bu konudaki yayın trendlerini, ülkeler arası işbirliği ağlarını inceleyerek benzer araştırma konularını paylaşan ülkelerin işbirliklerini incelenmiştir. VOSviewer tarafından oluşturulan ağ haritası, makalelerde sıkça geçen anahtar kelimeler arasındaki ilişkileri görsel olarak sunmaktadır. Bu sayede, araştırmacılara belirli kavramlar arasındaki bağlantıları daha iyi anlama ve gelecekteki çalışmalarını planlama konusunda yardımcı olmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İklim, İklim değişikliği, Arkeoloji, Bibliyometrik Analiz

Climate change in the context of archaeological heritage conservation: Bibliometric analysis

Öz

Archaeology is a discipline that studies the cultural heritage of our ancestors and conducts excavations, research and analysis to understand past civilizations. However, climate change, an important problem we face today, has the potential to affect this cultural heritage. This article discusses research aimed at understanding the connections between archaeology and climate change. The article performs a bibliometric analysis using 585 research articles obtained as a result of scanning the Web of Science database. This analysis reveals academic interest and trends in climate change and archaeology. By examining the change in the number of articles over the years, it is shown that the subject has an increasing importance. Additionally, prominent journals and authors were identified, leading figures in the field and publication trends on this subject, cross-country collaboration networks were examined, and collaborations between countries sharing similar research topics were examined. The network map created by VOSviewer visually presents the relationships between keywords frequently mentioned in articles. In this way, it helps researchers better understand the connections between certain concepts and plan their future studies.

Anahtar Kelimeler

Climate, Climate Change, Archaeology, Bibliometric Analysis

Kaynakça

• Anderson, D. G., Maasch, K. A., Sandweiss, D., & Mayewski, P. A. (2007). Climate and Culture Change: Exploring Holocene Transitions. D. G. Anderson, K. A. Maasch, & D. Sandweiss (Eds.), Climate Change & Cultural Dynamics. A global perspective on mid-Holocene transitions. (s. 1-23). Amsterdam: Academic Press.
• Augustin, C. (2007). Climate change and world heritage: report on predicting and managing the impacts of climate change on world heritage and Strategy to assist States Parties to implement appropriate management responses. UNESCO.
• Bertolin, C., & Camuffo, D. (2014). Climate change impact on movable and immovable cultural heritage throughout Europe. Damage risk assessment, economic impact and mitigation strategies for sustainable preservation of cultural heritage in the times of climate Change. Climate for culture—Deliverable 5.2. https://www.climateforculture.eu/index.php?inhalt=download&file=pages/user/downloads/project_results/D_05.2_final_publish.compressed.pdf (07.12.2023)
• Brimblecombe, P. (2000). Air Pollution and Architecture: Past, Present and Future. Journal of Architectural Conservation, 6(2), 30-46. https://doi.org/10.1080/13556207.2000.10785268
• Burke, A., Peros, M. C., Wren, C. D., Pausata, F. S., Riel-Salvatore, J., Moine, O., de Vernal, A., Kageyama, M., & Boisard, S. (2021). The archaeology of climate change: The case for cultural diversity. Proceedings of the National Academy of Sciences, 1-10. https://doi.org/10.1073/pnas.2108537118
• Butzer, K. W. (1982). Archaeology as human ecology: Method and theory for a contextual approach. Cambridge University Press.
• Cesur, A. (2014). Küresel Isınma ve İklim Değişiklikleri. MTA Genel Müdürlüğü, Doğal Kaynaklar Ve Ekonomi Bülteni. https://www.mta.gov.tr/v3.0/sayfalar/hizmetler/kutuphane/ekonomi-bultenleri/2014_18/b18_17-21.pdf (07.12.2023)
• Chiotis, E. (2018). Climate Changes in the Holocene: Impacts and Human Adaptation. CRC Press.
• Dawson, T., Nimura, C., Lopez-Romero, E., & Daire, M.-Y. (2017). Public Archaeology and Climate Change. Oxbow Books Limited.
• Dean, J. S. (2000). Complexity Theory and Sociocultural Change. R. J. McIntosh , J. A. Tainter, & S. K. McIntosh (Eds.), The Way the Wind Blows (s. 89-118). Columbia University Press.
• Drachman Institute | Heritage Conservation College of Architecture, Planning, and Landscape Architecture The University of Arizona. (2001). Climate Change Vulnerability and Risk Assessment Framework for Cultural Resources, National Park Service Intermountain Region Vanishing Treasures Program. The University of Arizona.
• Grossi , C. M., & Brimblecombe, P. (2007). Effect of long-term changes in air pollution and climate on the decay and blackening of European stone buildings. Geological Society of London, 271(1), 117-130. https://doi.org/10.1144/gsl.sp.2007.271.01.13
• Gunn , J. D., & Folan, W. J. (2000). The Earth System and Archaeological Practice: A Question of Reconciliation. R. J. McIntosh , J. A. Tainter, & S. Keech McIntosh (Eds.), The Way the Wind Blows Climate, History and Human Action (s. 223-270). Columbia University Press.
• Hudson, M. J., Aoyama, M., Hoover, K. C., & Uchiyama, J. (2012). Prospects and challenges for an archaeology of global climate change. Wiley and Royal Meteorological Society and the Royal Geographical Society, 3(4), 313-328. https://doi.org/10.1002/wcc.174
• Lamb, H. H. (1995). Climate, History and The Modern World. Routledge.
• Lowery, D. L., O’Neal, M. A., Carisio, S., & Montini, T. (2012). Sea Level Rise in Coastal Virginia: Understanding Impacts to Archaeological Resources. Virginia Department of Historic Resources Monograph Series.
• North Carolina Office of State Archaeology. (2022). Predicting Effects of Climate Change on Archaeological Sites. Erişim adresi: https://archaeology.ncdcr.gov/programs/education-outreach/climate-change/predicting-effects (27.12.2023).
• Önaçan, M. B. K. (2020). Türkiye’de Yeşil Bilişim Çalışmaları: Sistematik Literatür Taraması. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (21), 345-368.
• Özyarkent, H. (2007). Yakındoğu'da yerleşik yaşamın başlangıcı ile ilgili ilk kuramlar ve bunların alan çalışmalarını yönlendirici etkileri V.G. Childe ve R.J. Braidwood'un görüşleri ve arkeolojik çalışmalara etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi.
• Perez-Alvaro, E. (2016). Climate change and underwater cultural heritage: Impacts and challenges. Journal of Cultural Heritage, 21, 842-848. https://doi.org/10.1016/j.culher.2016.03.006
• Smit, B., & Pilifosova, O. (2003). From Adaptation to Adaptive Capacity and Vulnerability Reduction. J. B. Smith, R. J. Klein, & S. Huq içinde, Climate Change, Adaptive Capacity and Development (ss. 9-28). Imperial College Press.
• Şensoy, S., Demircan, M., & Alan, İ (2008). Trends in Turkey Climate Extreme Indices from 1971 to 2004. IV. Atmosfer Bilimleri Sempozyumu Bildiri Kitabı (pp. 453-460). Ohrid. University of Chicago. (tarih yok). Erişim adresi: https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Polybius/34*.html (07.12.2023).
• Weiss, H. (2000). Beyond the Younger Dryas: Collapse as Adaptation to Abrupt Climate Change in Ancient West Asia and the Eastern Mediterranean. G. Bawden, & R. M. Reycraft (Eds.), Environmental Disaster and the Archaeology of Human Response içinde (pp. 75-98). Maxwell Museum of Anthropology Anthropological Papers.
• Wright, J. (2016). Maritime Archaeology and Climate Change: An Invitation. Journal of Maritime Archaeology , 11(3), 255–270.