Toplumsal mutluluğun kaynağı ekonomik performans mı? Yönetişim performansı mı?

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 3, 1620 - 1644, 29.09.2024

Yusuf Kahreman

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1511390

Öz

Mutluluk ile sürdürülebilirlik arasında bir ilişkinin olduğunu savunan Danimarka Çevre Bakanlığı, bu kapsamda raporlar yayınlamaktadır. Bu sebeple toplumsal mutluluğun sürdürülebilirliğin hangi alt boyutu ile ilişkisinin olduğunu değerlendirebilmek amacıyla G8 ülkelerinin 2010-2022 dönemi için mutluluk, yönetişim ve ekonomik performansları ölçülmüştür. Bu kapsamda mutluluk performansının ölçülebilmesi adına World Happiness Report tarafından yayınlanan tüm göstergeler, yönetişim performansının ölçülebilmesi adına Dünya Bankası tarafından yayınlanan tüm iyi yönetişim göstergeleri ve ekonomik performans için cari işlemler dengesi (GSYH'nin %'si), GSYH büyüme oranı, mal ve hizmet ihracatı, işsizlik oranı, mal ve hizmet ithalatı ve enflasyon oranı göstergeleri ele alınmıştır. Çalışmada LOPCOW-ARLON entegre modeli önerilmiştir. LOPCOW (LOgarithmic Percentage Change-driven Objective Weighting) yöntemi ile ele alınan değerlendirme kriterlerinin önem düzeyleri belirlenmiştir. ARLON (Alternative Ranking using two-step LOgarithmic Normalization) yöntemi ile G8 ülkelerinin performans sıralaması gerçekleştirilmiştir. Buna ek olarak önerilen modelin geçerliliği ve tutarlılığı çeşitli duyarlılık analizleri ile test edilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre G8 ülkelerinin yönetişim performansları ile mutluluk performanslarının birbirleri ile hemen hemen aynı sıralarda çıktığı hatta Kanada, Fransa, İtalya ve Rusya’da birebir aynı olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dünya Mutluluk Endeksi, Ekonomik Performans, LOPCOW, İYİ YÖNETİŞİM, ARLON

IS SOURCE OF SOCIETY’S HAPPINESS ECONOMICAL PERFORMANCE OR GOVERNANCE PERFORMANCE?

Öz

The Danish Ministry of Environment, which posits a correlation between happiness and sustainability, has published reports on this subject. Consequently, the happiness, governance, and economic performances of the G8 countries evaluated for the period 2010-2022 in order to ascertain which sub-dimension of sustainability is related to social happiness. In this context, all indicators published by the World Happiness Report are employed to assess happiness performance, all good governance indicators published by the World Bank are utilised to evaluate governance performance, and current account balance (% of GDP), GDP growth rate, exports of goods and services, unemployment rate, imports of goods and services, and inflation rate indicators are employed to assess economic performance. The study proposes the LOPCOW-ARLON integrated model. The LOPCOW (LOgarithmic Percentage Change-driven Objective Weighting) method is employed to determine the relative importance of the evaluation criteria. The ARLON (Alternative Ranking using two-step LOgarithmic Normalisation) method is used to rank the performance of G8 countries. Furthermore, the validity and consistency of the proposed model were tested through a series of sensitivity analyses. The results of the study indicate that the governance performance and happiness performance of the G8 countries are almost in the same order, with Canada, France, Italy and Russia exhibiting identical rankings.

Anahtar Kelimeler

World Happiness Index, Economic Performance, Good Governance, LOPCOW, ARLON

Kaynakça

• Belke, M. (2020). CRITIC ve MAIRCA yöntemleriyle G7 ülkelerinin makroekonomik performansının değerlendirilmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 120-139.
• Benesty, J., Chen, J., & Huang, Y. 2008. On the importance of the Pearson correlation coefficient in noise reduction. IEEE Transactions on Audio, Speech, and Language Processing, 16(4), 757-765.
• Božanić, D., Milić, A., Tešić, D., Salabun, W., & Pamučar, D. (2021) D numbers–FUCOM–fuzzy RAFSI model for selecting the group of construction machines for enabling mobility. Facta Universitatis Series: Mechanical Engineering 19(3): 447–471.
• Bozkurt, Ö., Ergun, T., & Sezen, S. (1998). Kamu yönetimi sözlüğü, Ankara, Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Yayınları.
• Calmfors, L. & Driffill, J., (1988), Bargaining structure, corporatism and macroeconomic performance, Economic Policy, 3(6), 13-61.
• Canıkalp E & Ünlükaplan İ (2016) Geçiş ekonomilerinde yönetişim kalitesinin kümeleme analizi ile belirlenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3): 1-14.
• Carlsen, L. (2018). Happiness as a sustainability factor. The world happiness index: a posetic-based data analysis. Sustainability science, 13(2), 549-571.
• Chattopadhyay, S., & Bose, S. (2022). Monthly composite macroeconomic performance score based country rankings assessing early effects of the COVID-19 pandemic. Journal of Insurance and Financial Management, 5(5), 33-58.
• de Borda, J.C. (1781). M’emoire sur les’ elections au scrutin. Histoire de l’Acad’emie Royale des Sciences.
• Demir, G. (2022). Hayat dışı sigorta sektöründe kurumsal performansın PSI-SD tabanlı MABAC metodu ile ölçülmesi: Anadolu Sigorta örneği. Ekonomi Politika Ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 112-136.
• Doğan H. (2022). Türkiye’nin makroekonomik performansının 2010-2020 yılları için CRITIC temelli ARAS yöntemi ile değerlendirilmesi. Asya Studies, 6(19), 189-202.
• Ecer, F., & Pamucar, D. (2022), A novel LOPCOW-DOBI multi-criteria sustainability performance assessment methodology: An application in developing country banking sector. Omega :102690.
• Ecer, F., & Pamucar, D. (2022). A novel LOPCOW‐DOBI multi‐criteria sustainability performance assessment methodology: An application in developing country banking sector. Omega, 112, 102690.
• Erdin, C. & Özkaya, G. (2017). ASEAN ülkeleri ve Türkiye’nin TOPSIS yöntemiyle sürdürülebilir gelişmişlik endeksi çerçevesinde performans değerlendirmesi. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 150-163.
• Ersoy, N. (2023). MEREC-MULTIMOOSRAL modeli ile OECD ülkelerinin makroekonomik performanslarının değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 471-491.
• Gülcemal, T., & İzci, A Ç. (2023). TÜRK katılım bankacılığı sektörünün performansının LOPCOW-MOOSRA modeliyle analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 115-134.
• Gündoğdu, H.A. (2020) Yönetişim göstergeleri bağlamında ülkelerin kümeleme analizi ve ARAS ile değerlendirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (66): 301-318.
• Gür, R., & Eriçok, B. (2020). The relationship among academic success scores of graded foreign language courses. Journal of Language and Linguistic Studies, 16(2), 809-821. https://doi.org/10.17263/jlls.759309
• Güzel, S., & Murat, D. (2019) Yönetişim ve ekonomik performans bağlamında OECD ülkelerinin konumları. Akademik İncelemeler Dergisi. Akademik İncelemeler Dergisi, 14(1), 315-344.
• Helliwell, J. F., Layard, R., Sachs, J. D., De Neve, J.-E., Aknin, L. B., & Wang, S. (Eds.). (2024). World happiness report 2024. University of Oxford: Wellbeing Research Centre.
• Hwang, C.L., & Yoon, K. (1981). Multiple attribute decision making: methods and applications. Springer-Verlag. https://books.google.com.tr/books?id=X-wYAQAAIAAJ
• Işık, Ö. (2022). COVID-19 salgınının katılım bankacılığı sektörünün performansına etkisinin MEREC-PSI-MAIRCA modeliyle incelenmesi. Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2).
• Işık, Ö., Çalık, A., & Shabir, M. (2024). A Consolidated MCDM framework for overall performance assessment of listed insurance companies based on ranking strategies. Computational Economics, 1-42.
• Işık, Ö., Shabir, M., & Belke, M. (2023). Is there a causal relationship between financial performance and premium production? Evidence from Turkish insurance industry. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 1388-1412.
• Kahreman, Y. (2024a). AB ülkeleri için 2008 krizi sonrası ESG kapsamında sürdürülebilir kalkınma performansının değerlendirilmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (43), 73-90.
• Kahreman, Y. (2024b). D8 ülkelerinin ekonomik performanslarının CRITIC/LOPCOW-CoCoSo modeli ile değerlendirilmesi. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 534-559.
• Kara, K., Yalçın, G. C., Ergin, E. A., Simic, V., & Pamucar, D. (2024a). A neutrosophic WENSLO-ARLON model for measuring sustainable brand equity performance. Socio-Economic Planning Sciences, 94, 101918.
• Kara, K., Yalçın, G. C., Simic, V., Baysal, Z., & Pamucar, D. (2024b). The alternative ranking using two-step logarithmic normalization method for benchmarking the supply chain performance of countries. Socio-Economic Planning Sciences, 92, 101822.
• Kaufmann D, Kraay A, Mastruzzi M (2010a). Response to ‘what do the worldwide governance indicators measure?. European Journal of Development Research 22: 55–58.
• Kaufmann D, Kraay A, Mastruzzi M (2010b). The worldwide governance indicators: Methodology and analytical issues. World Bank Policy Research Working Paper 5430.
• Kaufmann D, Kraay A, Mastruzzi M (2011) The worldwide governance indicators: Methodology and analytical issues. Hague Journal on the Rule of Law 3(2): 220-246.
• Keleş, N. (2023). LOPCOW ve CRADIS yöntemleriyle G7 ülkelerinin ve Türkiye’nin yaşanabilir güç merkezi şehirlerinin değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 727-747.
• Keleş, N. (2024). OECD ülkelerinde kullanılan bilgi ve iletişim teknolojilerinin çok kriterli karar verme yöntemleriyle karşılaştırılması. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 10(2), 215-229.
• Khramov, V. & Lee, J. R., (2013), The Economic Performance Index (EPI): An Intuitive Indicator for Assessing a Country’s Economic Performance Dynamics in an Historical Perpective, IMF Working Paper, 13/214, International Monetary Fund, Washington D.C.
• Koca, E. B., & Tunca, M. Z. (2019). G20 ülkelerinin ekonomik performanslarının gri ilişkisel analiz yöntemi ile değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(28), 348-357.
• Lovell, C. A. K., Pastor, J. T. & Turner, J. A., (1995), Measuring macroeconomic performance in the OECD: A comparison of european and non-European countries, European Journal of Operational Research, 87, 507-518.
• Lyubomirsky S (2008) The how of Happiness. A new approach to getting the life you want. Penguin Press, New York.
• Masca, M. (2017). Economic performance evaluation of European Union Countries by TOPSIS Method. North Economic Review, 1(1), 83-94.
• Okun, A. M., (1970), The Political Economy of Prosperity, The Brookings Institution, Washington.
• Özbek, A. & Demirkol, İ. (2019). Avrupa Birliği ülkeleri ile Türkiye’nin ekonomik göstergelerinin karşılaştırılması. Yönetim ve ekonomi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 71-91.
• Özer MA, Koçak D, & Türe H (2020) Yönetişim göstergeleri doğrultusunda ülkelerin performanslarının değerlendirilmesi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 22(1): 25-53.
• Öztaş, T., & Öztaş, G. Z. (2024). Innovation performance analysis of G20 countries: A novel ıntegrated LOPCOW-MAIRCA MCDM approach ıncluding the COVID-19 Period. Verimlilik Dergisi, 1-20.
• Pamucar D, Žižović M, Biswas S, Božanić D (2021) A new logarithm methodology of additive weights (LMAW) for multi-criteria decision-making: Application in logistics. Facta Universitatis Series.
• Pamučar, D. ve Ćirović, G. (2015). The selection of transport and handling resources in logistics centers using Multi-Attributive Border Approximation area Comparison (MABAC). Expert systems with applications, 42(6), 3016-3028.
• Puška, A., Stević, Ž., & Pamučar, D. (2022). Evaluation and selection of healthcare waste incinerators using extended sustainability criteria and multi‑criteria analysis methods. Environment, Development and Sustainability, 24, 11195–11225.
• Sachs JD (2015) The age of sustainable development. Columbia University Press, New York
• Stević, Ž., Pamučar, D., Puška, A., & Chatterjee, P. (2020). Sustainable supplier selection in healthcare industries using a new MCDM method: Measurement of alternatives and ranking according to COmpromise solution (MARCOS). Computers & Industrial Engineering, 140, 106231.
• Taşcı, M. Z. (2023). Allianz sigorta şirketinin performansının LOPCOW-MOOSRA karar modeliyle analizi. Socıal Scıences Studıes Journal (SSSjournal), 8(104), 3963-3970.
• Üçler, Y. T. Comparison of G-7 countries' macroeconomic performance with SD and MABAC methods. Politik Ekonomik Kuram, 8(1), 243-255.
• Ünlükaplan İ & Canıkalp E (2015) Dünya Bankası yönetişim göstergeleri ile Türkiye’nin yönetişim kalitesi konumunun belirlenmesi: Kümeleme analizi. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi 37(2): 409-428.
• Yaşar, E., & Ünlü, M. (2023). Üniversitelerde sürdürülebilirliğin incelenmesi: LOPCOW ve MEREC tabanlı CoCoSo yöntemleriyle çevreci üniversitelerin analizi. İşletme Akademisi Dergisi, 4(2), 125-142.
• Yürükoğlu, B. (2021) Yönetişim ve ekonomik performans: Türkiye ve G7 ülkeleri için değerlendirme. Journal of Applied and Theoretical Social Sciences 3(3): 244-262.
• Zavadskas, E. K. & Turskis, Z.(2010). A new additive ratio assessment (ARAS) method in multicriteria decision‐making, Technological and Economic Development of Economy, 16(2), 159-172.
• Zhang, H., Gu, C. L., Gu, L. W., ve Zhang, Y. (2011). The evaluation of tourism destination competitiveness by TOPSIS ve information entropy – A case in the Yangtze River Delta of China. Tourism Management, 32(2), 443-451.