Understanding provincial nuisance sociologically: Provincial experience in Ardahan

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 452 - 471, 27.03.2025

Burak Şahin

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1513516

Öz

The province (taşra) has an important place in social discussions in Türkiye. The province has gone beyond geographical and administrative descriptions. The provinces are always the subject of the contrasts between center and periphery, urban and rural, educated and uneducated. Provincial nuisance (taşra sıkıntısı) is a theme in Turkish literature and Turkish cinema. It expresses the feeling of isolation, alienation and inactivity felt in the monotonous life of the countryside. This research reveals the provincial nuisance experience in Ardahan, Türkiye’s third smallest province in terms of population. The sample of the research consists of public employees who settled in Ardahan for work reasons. In-depth interviews were conducted with the participants. A phenomenological approach was used in the research. In this study, the experience of provincial nuisance is at the forefront. The data obtained was subjected to content analysis. MAXQDA 2020 program was used to detect repeated codes. According to the findings of the research, public employees living in Ardahan experience provincial nuisance. Disruptions in some services and difficult climatic conditions force a life fixed between home and work. The lack of social and cultural activities causes free time to be spent at home. There is a general tendency to leave Ardahan and settle elsewhere; it is understood that the main reason for this tendency is the underdevelopment of the city

Anahtar Kelimeler

Province, Provincial Nuisance, Ardahan

Taşra sıkıntısını sosyolojik olarak anlamak: Ardahan’da taşra deneyimi

Öz

Taşra Türkiye’deki toplumsal tartışmalarda önemli bir yere sahiptir. Taşra coğrafi ve idari betimlemelerin ötesine geçmiştir. Merkez ve çevre, kentli ve köylü, eğitimli ve eğitimsiz karşıtlıklarında taşra her zaman konu edinilmektedir. Taşra sıkıntısı Türk edebiyatında ve Türk sinemasında yer alan bir temadır. Taşranın tekdüze hayatı içerisinde duyulan yalıtılmışlık, yabancılaşma ve hareketsizlik duygusunu ifade etmektedir. Bu araştırma, nüfus bakımından Türkiye’nin en küçük üçüncü ili olan Ardahan’daki taşra sıkıntısı deneyimini ortaya koymaktadır. Araştırmanın örneklemini Ardahan’a iş nedeniyle yerleşen kamu personelleri oluşturmaktadır. Katılımcılarla derinlemesine görüşme yapılmıştır. Araştırmada fenomenolojik yaklaşım kullanılmıştır. Bu çalışmada taşra sıkıntısı deneyimi ön planda yer almaktadır. Elde edilen veriler içerik analizine tabi tutulmuştur. Tekrarlanan kodların tespiti için MAXQDA 2020 programı kullanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre, Ardahan’da yaşayan kamu personelleri taşra sıkıntısını deneyimlemektedir. Bazı hizmetlerdeki aksaklıklar ve zor iklim koşulları eve ve iş arasında sabitlenmiş bir hayata mecbur bırakmaktadır. Sosyal ve kültürel etkinliklerin yetersizliği boş zamanların evde geçmesine neden olmaktadır. Ardahan’dan ayrılıp başka ile yerleşme konusunda genel bir eğilim göze çarpmakta; bu eğilimin temel nedeninin kentin az gelişmişliği olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Taşra, Taşra Sıkıntısı, Ardahan

Etik Beyan

Çalışma Ardahan Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etik Kurulu’nun 04/04/2024 tarihli ve 2024-2ÖNP-0016 numaralı onay kararı doğrultusunda gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler katılımcıların rızası ile gerçekleşmiş, kişisel bilgilerin gizli tutulacağı taahhüt edilmiş ve katılımcıların onamları alınmıştır.

Kaynakça

• Acar, S., Kazancık, L. B., Meydan, M. C., & Işık, M. (2019). İllerin ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması Sege-2017. Ankara: Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Yayını.
• Akbal Süalp, Z. T. (2010). Taşrada saklı zaman-geri dönülemeyen.. Z. T. Akbal Süalp ve A. Güneş (Der.), Taşrada Var Bir Zaman içinde (ss. 87-116). Çitlembik Yayınları.
• Alkan, A. T. (2005). Memleketin taşra hali. T. Bora (Der.), Taşraya Bakmak içinde (ss. 68-77). İletişim Yayınları
• Alver, K. (2017). Taşra halleri. K. Alver (Ed.), Taşra Halleri içinde (ss. 9-26). Çizgi Kitabevi
• Argın, Ş. (2005). Taşraya içeriden bakmak mümkün müdür? T. Bora (Der.), Taşraya Bakmak içinde (ss. 271-297). İletişim Yayınları.
• Bahar, A., Çuhadar, D., ve Bahar, G. (2020) Covid-19 pandemisi: karantina ve izolasyon sürecinde ruh sağlığı. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(2), 42-48.
• Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan romana: Edebiyat teorisinden dil felsefesine seçme yazılar. (C. Soydemir, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Balık, M. (2023). Boş Zamanlar’ın dedikodusu: Cemil Kavukçu’nun öykülerinde bellek, taşra ve can sıkıntısı. folklor/edebiyat, 29 (115), 729-746.
• Bayraktar, Ö., & Kaynar, M. K. (2023). Taşrada öteki olmak, milliyetçi-muhafazakâr çerçevenin dışında kalanlar: Karaman örneği. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 25 (44), 556-583.
• Bora, T. (2005). Taşralaşan ve taşrasını kaybeden Türkiye. T. Bora (Der.). Taşraya Bakmak içinde (ss. 37-66). İletişim Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları
• Çaha, Ö., & Tutar, H., (t.y.). TRA2 bölgesi’nde yoğun kamu çalışanı göçü: Sorunlar ve çözüm önerileri. T.C. Serhat Kalkınma Ajansı.
• Çelik, İ. & Altınöz, Ö. (2023). Taşradaki kadın esnafın çalışma deneyimleri. S. Sarıbaş ve T. Akkuş (Ed.), Sosyal, İnsan ve İdari Bilimlerde Yenilikçi Çalışmalar içinde (ss. 417-442). Duvar Yayınları.
• Çiğdem, A. (2005). Taşra karalaması, küçük bir sosyolojik deneme. T. Bora (Der.). Taşraya Bakmak içinde (ss. 101-114). İletişim Yayınları.
• Değirmen, F., & Kırel, S. (2021). Komik tekrar: Türkiye’de 2000 sonrası üretilen komedi filmlerinde nostaljik taşra semptomu. Sinefilozofi Dergisi, Özel Sayı (3), 472-490.
• Demir, G. (2019). Taşra’da eşraf olmak. Toplum ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 4, 1-16.
• Erdoğan, A. Ö. (2024). Temsil mekânı olarak taşra ve taşrada kimliğin yeniden üretimi (Milas örneği). [Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Ergülen, H. (2005). Şiir taşraya aittir. T. Bora (Der.). Taşraya Bakmak içinde (ss. 213-244). İletişim Yayınları.
• Geray, C. (1998). Kentsel yaşam kalitesi ve belediyeler. Türk İdare Dergisi, 70(421), 323- 345.
• Girgin, İ. (2019). Nuri Bilge Ceylan sinemasında taşra ve sıkıntı. [Yüksek Lisans Tezi, Galatasaray Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Gürbilek, N. (1994). Taşra sıkıntısı. Defter, 22, 74-92.
• Kale, E. (2018). Yeni Türk sinemasında anlatı bağlamında sinemasal bir mekân olarak taşra: “Bir Zamanlar Anadolu’da” örneği. Turkish Studies Social Sciences, 13 (10), 857-874.
• Kent-Kır Nüfus İstatistikleri, 2022. (2023). 3 Haziran 2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Kent-Kir-Nufus-Istatistikleri-2022-49755 adresinden erişilmiştir.
• Kineşçi, E. (2016). Taşrada Kuir olmak: Konya ve Diyarbakır örnekleri. [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.
• Konak, A. (2021). Mikhail Bakhtin’in kronotop kavramı bağlamında Kalandar Soğuğu (2015) filmi. SineFilozofi Dergisi, 6 (12), 1143-1160.
• Kümbetoğlu, B. (2008). Sosyolojide ve Antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. Bağlam Yayınları.
• Laçiner, Ö. (2005). Merkez(ler) ve taşra(lar) dönüşürken. T. Bora (Der.), Taşraya Bakmak içinde (s.13-36). İletişim Yayınları.
• Lekesiz, F. (2021). Taşra mekânı özelinde 2000 sonrası politik Türk sinemasına bakmak: Sonbahar (2008) ve Ahlat Ağacı (2018). Orta Karadeniz İletişim Çalışmaları Dergisi, 6(2), 82-96.
• Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. Sage Publications.
• Meşe, İ. (2019). Bir mekân olarak ‘taşra üniversitesi’ ve sosyolojinin taşrası: Eleştirel bir deneyim analizi. Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Kültürel Çalışmalar Dergisi, 6(1), 209-226.
• Metin, O., & Ünal, Ş. (2022). İçerik analizi tekniği: İletişim bilimlerinde ve sosyolojide doktora tezlerinde kullanımı. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22 (2), 273-294.
• Moretti, F. (2005). Mucizevi göstergeler. Metis Yayınevi.
• Nacak, İ. (2017). Taşra ve ötekileştirme. K. Alver (Ed.), Taşra Halleri içinde (ss. 43-80). Çizgi Kitabevi
• Narlı, M. (2013). Romanlar ve taşralar: Türk romanında taşra algıları üzerine bir değerlendirme. Bilig, 64, 285-316.
• Oktay, N. (2022). Ayfer Tunç’un “Cinnet Bahçesi” öyküsüne yansıyan taşra hâlleri: Kadınlıklar, erkeklikler. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 330-350.
• Özarslan, O. (2016). Hovarda alemi-Taşrada eğlence ve erkeklik. İletişim Yayınları.
• Özçınar, M. (2020). Yeni Türk sinemasında yersiz yurtsuzluk olarak taşra. Turkish Studies, 15(3), 1993-2015.
• Patton, M. Q. (2015). Qualitative research & evaluation methods : Integrating theory and practice. SAGE Publications.
• Pekdemir, M. (2005). Taşranın “taşı toprağı altın”da ne vardır?”. T. Bora (Der.). Taşraya Bakmak içinde (ss. 77-99). İletişim Yayınları.
• Satır, M. E. (2023). Yeni Türk sinemasında taşra nostaljisi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 61, 1-19.
• Sevencan, F., & Çilingiroğlu, N. (2007). Sağlık alanındaki araştırmalarda kullanılan niteliksel veri toplama yöntemleri. Toplum Hekimliği Bülteni, 26(1), 1-6.
• Şahin, E. Y. (2020). Bir taşra hikâyesi daha: Taşra üniversitesinde kadın akademisyen olmak. Çalışma ve Toplum, 64, 229-268. Şen, N. (2022). Cemal Hurşid’in Sırtlan adlı romanında taşra sıkıntısı. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 14 (27), 91-118.
• Taşra. (t.y.). Türk Dil Kurumu Güncel Sözlük. 03 Haziran 2024 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişilmiştir.
• Tutar, H., Elyıldırım, G., Sever, N. F., & Sarışen, M., (2013). Ardahan’ın sosyo-ekonomik durumu ve uygun yatırım alanları. T.C. Serhat Kalkınma Ajansı Ardahan Yatırım Destek Ofisi
• Türkeş, Ö. (2005). Orda bir taşra var uzakta. T. Bora (Der.). Taşraya Bakmak içinde (ss. 157-212). İletişim Yayınları.
• Ulusoy, E. (2021). Doğu’da modernleşme sürecinde taşra-kent çatışmasının yarattığı etkilerin laiklik ekseninde bir değerlendirmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 44, 115-129.
• Ulutaş, E. (2017). Taşradan insan manzaraları. K. Alver (Ed.), Taşra Halleri içinde (ss. 209-250). Çizgi Kitabevi.
• Zengin, H. S. (2009). Modernleşme sürecinde iktidar-taşra ilişkileri: Türk edebiyatında taşra. [Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. Ulusal Tez Merkezi.