Health expenditures and environmental sustainability: The role of economic growth and energy policies in BRICS-T countries

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 290 - 307, 27.03.2025

Oğuz Öcal , Volkan Han , Özge Üstün

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1574451

Öz

Today, sustainable management of public health expenditures is closely related to economic and environmental factors. Environmental sustainability policies of countries directly affect health costs and shape social welfare in the long term.This study examines the impact of renewable energy consumption, carbon emissions, trade, and economic growth on public health expenditures in BRICS-T countries between 2000 and 2020. The results of the Panel quantile regression indicate that trade and renewable energy consumption reduce health expenditures, while economic growth increases health costs. It is also found that carbon emissions increase health expenditures at higher quantiles. The inverse relationship between trade and health expenditures suggests that trade can help reduce health care costs, while renewable energy benefits public health by reducing environmental degradation.The Granger causality analysis reveals that trade does not directly drive health expenditures, whereas renewable energy consumption and economic growth influence health expenditures. Additionally, increasing carbon emissions are found to raise healthcare costs.
These findings underscore the importance of sustainable economic policies in managing health expenditures. Encouraging investments in renewable energy and reducing carbon emissions are recommended critical strategies to support public health and control associated costs.

Anahtar Kelimeler

Healthcare Expenditures, Economic Growth, Environmental Sustainability, Energy Policies, Panel Quantile Regression

Sağlık harcamaları ve çevresel sürdürülebilirlik: BRICS-T ülkelerinde ekonomik büyüme ve enerji politikalarının rolü

Öz

Bu çalışma, 2000-2020 yılları arasında BRICS-T ülkelerinde yenilenebilir enerji, karbon emisyonları, ticaret ve ekonomik büyümenin kamu sağlık harcamaları üzerindeki etkisini araştırmaktadır. Koşulsuz kantil regresyon sonuçları, ticaret ve yenilenebilir enerjinin sağlık harcamalarını azaltırken, karbon emisyonları ve ekonomik büyümenin artan sağlık maliyetlerine katkıda bulunduğunu göstermektedir. Ticaret ve sağlık harcamaları arasındaki zıt ilişki, ticaretin sağlık hizmetleri maliyetlerini düşürmeye yardımcı olabileceğini, yenilenebilir enerjinin ise çevresel bozulmayı azaltarak kamu sağlığına fayda sağladığını göstermektedir. Öte yandan, artan karbon emisyonları ve ekonomik büyüme sağlık sistemine yük olmakta, çevre kirliliğinin ve ekonomik genişlemenin uzun vadeli maliyetlerini vurgulamaktadır. Granger nedensellik analizi, ticaretin doğrudan sağlık harcamalarını yönlendirmediğini, ancak artan sağlık harcamalarının ticaret hacmini etkileyebileceğini göstermektedir. Ayrıca, yenilenebilir enerji, karbon emisyonları, ekonomik büyüme ve sağlık harcamaları arasında çift yönlü bir nedensellik bulunmaktadır. Bu bulgular, sağlık harcamalarını yönetmede sürdürülebilir ekonomik politikaların önemini vurgulamaktadır. Yenilenebilir enerji yatırımlarını teşvik etmek ve karbon emisyonlarını azaltmak, kamu sağlığını desteklemek ve ilgili maliyetleri kontrol etmek için önerilen stratejilerdir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık Harcamları Ekonomik Büyüme, Çevresel Sürüdürülebilirlik, Enerji Politikaları, Koşulsuz Kantil Regresyon.

Kaynakça

• Acaravcı, A., & Erdoğan, S. (2018). Yenilenebilir Enerji, Çevre ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Seçilmiş Ülkeler için Ampirik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 13(1), 53-64. https://doi.org/10.17153/oguiibf.359419
• Akar, S. (2014). Türkiye’de sağlık harcamaları, sağlık harcamalarının nisbi fiyatı ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 311-322. https://doi.org/10.18657/yecbu.70940
• Akar, T., Sarıtaş, T., & Akar, G. (2023). Yenilenebilir enerji ve sağlık harcamaları ilişkisi: AB ülkelerinden kanıtlar. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 12(23), 43-48. https://dergipark.org.tr/bsbd
• Albayrak, S. & Öztürk, İ. (2021). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Üzerine Araştırma. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 7(2), 233-257.
• Apergis, N., Jebli, M. B., & Youssef, S. B. (2018). Does Renewable Energy Consumption and Health Expenditures Decrease Carbon Dioxide Emissions? Evidence For Sub-Saharan Africa Countries. Renewable Energy, 127, 1011-1016.
• Apergis, N., Payne, J. E., Menyah, K., & Wolde-Rufael, Y. (2018). On the causal dynamics between emissions, nuclear energy, renewable energy, and economic growth. Ecological Economics, 69(11), 2255-2260.
• Atılgan, D., & Günay, E. (2024). Yenilenebilir Enerji Tüketimi Sağlık Harcamaları Üzerinde Etkili Mi? AB Ülkeleri Örneği. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 39-53. https://doi.org/10.17218/hititsbd.1402169
• Aydın, B. & Çamkaya, S. (2024). Nükleer Enerji Tüketimi, Yenilenebilir Enerji Tüketimi ve Karbon Emisyonlarının Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkileri. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 9(2), 493-513. https://doi.org/10.25229/beta.1464783
• Bayar, İ. (2023). Türkiye’nin Ekonomik Büyümesinde Sağlık Harcamalarının Etkisi: Fourier Birim Kök ve Eşbütünleşme Testinden Kanıtlar. Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 127-146. https://doi.org/10.18657/yonveek.1360267
• Bloom, D. E., & Canning, D. (2005). Health and economic growth: Reconciling the micro and macro evidence. CDDRL Working Papers, February.
• Boussalem, F., Boussalem, Z. & Taiba, A. (2014). The relationship between public spending on health and economic growth in Algeria: Testing for cointegration and causality. International Journal of Business and Management, 2(3), 25-39.
• Bulut, Y. (2024). Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri: Çin ve Güney Kore Ekonomileri Üzerine Bir İnceleme. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 6(1), 39-47.
• Canay, I. A. (2011). A simple approach to quantile regression for panel data. The econometrics journal, 14(3), 368-386. https://doi.org/10.1111/j.1368-423X.2011.00349.x
• Dinçer, H. & Yüksel, S. (2019). Sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisinin belirlenmesi: E7 ülkeleri üzerine bir uygulama. Sağlık sistemleri ve politikaları dergisi, 1 (1), 5-23.
• Ecevit, E. & Çetin, M. (2022). Ekonomik Büyüme, Yenilenebilir Enerji Tüketimi, Finansal Gelişme ve Kentleşmenin Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi: Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Zaman Serisi Kanıtı. Sosyal Bilimler Metinleri, 2022(2), 84-98. 10.56337/sbm.1109342
• Erden, C., & Koyuncu, F. T. (2014). Kalkınma ve çevresel sağlık riskleri: Türkiye için ekonometrik bir analiz. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 9-23.
• Friedman, M. (2003). The Role of Economic Growth in Health Spending. Journal of Economic Perspectives, 17(3), 89-104.
• Gövdeli, T., (2019). Health Expenditure, Economic Growth And Co2 Emissions: Evidence From The Oecd Countries, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(31), 489-516. https://doi.org/10.14520/adyusbd.477571
• Grossman, G. M., & Krueger, A. B. (1994). Economic growth and the environment. NBER Working Paper, No:4634.
• Grossman, M. (1972). On the concept of health capital and the demand for health. Journal of Political Economy, 80(2), 223-55.
• Güven, D., Şimşek, T., & Güven, A. (2018). Sağlık Yönetimi Kapsamında Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: MENA Ülkeleri Üzerine Bir Panel Regresyon Analizi. Sosyoekonomi, 26(37), 33-55. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2018.03.02
• Han, V. & Adlı, F. (2022). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Çevre Kirliliğinin Sağlık Harcamaları Üzerine Etkileri: Bir Kantil Regresyon Analizi. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.22.06.1795
• Harris, R. D. F., & Tzavalis, E. (1999). Inference for unit roots in dynamic panels where the time dimension is fixed. Journal of Econometrics, 91(2), 201–226. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(98)00076-1
• Işık, A. (1997). Sağlık ekonomisi: Finansmanı ve ekonometrik bir analiz çerçevesi (Yayınlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Maliye Anabilim Dalı.
• İşleyen, Ş. (2019). Sağlık Harcamaları, Çevre Kirliliği ve Ekonomik Kalkınma İlişkisi: 1998-2016 OECD Ülkeleri Örneği. Van YYÜ İİBF Dergisi, 4(7), 63-78.
• Kambhampati, U. S., & Rajan, R. (2008). Economic Growth and Health Care Expenditure: Evidence from Panel Data. International Journal of Health Care Finance and Economics, 8(1), 57-72.
• Karamıklı, A., & Şaşmaz, M. Ü. (2021). Türkiye’de Yenilenebilir Enerji Tüketiminin Ekonomik Büyüme ve Sağlık Harcamaları Üzerindeki Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (46), 293-304. https://doi.org/10.30794/pausbed.846221
• Kartal, M. (2022). BRICS-T ülkelerinde sağlık harcamaları ve ekonomik büyüme: panel veri analizi. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 21(1), 59-73. https://doi.org/10.21547/jss.945360
• Kaya, F. (2022). Karbondioksit emisyonları, sağlık harcamaları, ekonomik büyüme ve yaşam beklentisi ilişkisi: BRICS-T üzerine kanıtlar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Keyifli, N. & Recepoğlu, M. (2020). Sağlık Harcamaları, CO2 Emisyonu, Yenilenebilir Enerji Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme: Bootstrap Panel Nedensellik Testinden Kanıtlar. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 10(20), 285-305.
• Kocabadak, Y., & Şengür, M. (2023). Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Kriz ve Salgın Dönemlerinde Analizi. Anadolu University Journal of Faculty of Economics, 5(1),1-14. https://doi.org/10.54737/aujfe.1254414
• Koenker, R., & Bassett Jr, G. (1978). Regression quantiles. Econometrica: journal of the Econometric Society, 33-50.
• Koenker, R. (2004). Quantile regression for longitudinal data. Journal of multivariate analysis, 91(1), 74-89. https://doi.org/10.1016/j.jmva.2004.05.006
• Konuk, T. & Eryer, A. (2021). Ekonomik Büyüme Ve Co2 Emisyonunun Sağlık Harcamaları Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Scienves Studies, (e-ISSN:2587-2168), Vol:7 (30), 402-410. http://dx.doi.org/10.26728/ideas.428
• Künü, S. & Levent, C. (2023). Sağlık Harcamaları, CO2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Seçilmiş AB Ülkeleri Örneği. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 9(1), 95- 110. https://doi.org/10.20979/ueyd.1202332
• Liu, T., Wei, Y., & Zhang, J. (2020). Regression Analysis of Panel Data. Journal of Applied Econometrics, 35(5), 579-601. https://doi.org/10.1002/jae.2757
• Miller, R. A., & Barlett, P. (2012). The Dynamics of Economic Growth and Health Expenditure. World Development, 40(6), 1172-1183.
• Newhouse, J. (1977). Medical care expenditure: A cross national survey. Journal of Human Resources, 12(1), 115-125.
• Öztürk, S., & Küsmez, T. (2019). Sağlık Harcamalarının Belirleyicileri: BRICS-T Ülkelerinin Analizi. Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 31-47.
• Panayatou, T. (1993). Empirical tests and policy analysis of environmental degradation at different stages of economic development. World Employment Programme Research Working Paper.
• Polat, M. A., & Ergun, S. (2018). The relationship between economic growth, CO₂ emissions, and health expenditures in Turkey under structural breaks. Business and Economics Research Journal, 9(3), 481–497.
• Powell, D. (2022). Quantile regression with nonadditive fixed effects. Empirical Economics, 63(5), 2675-2691. https://doi.org/10.1007/s00181-022-02216-6
• Reinhardt, U. E. (2003). Health Care Spending and Economic Growth. Health Affairs, 22(3), 66-76.
• Sorkin, A.L. (1977). Health economics in developing countries, Lexington, MA: Lexington Books.
• Sökmen, F. Ş. (2021). BRICS-T Ülkelerinde sağlık harcamaları ekonomik büyümeyi etkiliyor mu? Ampirik bir inceleme. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD), 13(24), 1-10. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.869546
• Şahin, D.,& Durmuş, S., (2019). OECD Ülkelerinde Ekonomik Büyüme ve Çevre Kirliliğinin Sağlık Harcamaları Üzerine Etkisinin Analizi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 56(647), 185-201. Şen, A., & Bingöl, N. (2018). Sağlık Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 9(1), 89-106.
• Ullah, I., Rehman, A., Khan, F. U., Shah, M. H., & Khan, F. (2020). Nexus between Trade, CO2 Emissions, Renewable Energy, and Health Expenditure in Pakistan. The International Journal of Health Planning ve Management, 35(4), 818-831. https://doi.org/10.1002/hpm.2912
• Ülger, M. ,Uçar, M., Atamer, M. A. & Apaydın, Ş. (2024). Kentleşme, Yenilenebilir Enerji ve İnovasyon ile Ekonomik Büyüme ve Ekolojik Ayak İzi Arasındaki Nedensellik İlişkileri: Çok Yüksek İnsani Gelişme Düzeyindeki Ülkeler Örneği, Politik Ekonomik Kuram, 8(2), 449-462. https://doi.org/10.30586/pek.148 5357
• Wang C-M, Hsueh H-P, Li F & Wu, C-F (2019) Bootstrap ARDL on health expenditure, CO2 emissions and GDP growth relationship for 18 OECD countries. Front Public Health 7:324. doi: 10.3389/fpubh.2019.00324
• Wang, Q., Wang, L., & Li, R. (2023) Does renewable energy help increase longevity? Insight from the link between energy, economic growth and life span in 121 countries. Energy Strategy Reviews., 50 , 101185. https://doi.org/10.1016/j.esr.2023.101185
• Wooldridge, J. M. (2010). Econometric analysis of cross section and panel data (2nd ed.). MIT Press.
• Yang, X. Health expenditure, human capital, and economic growth: an empirical study of developing countries. Int J Health Econ Manag. 20, 163–176 (2020). https://doi.org/10.1007/s10754-019-09275-w
• Yıldırım, N. E. (2024), Sağlık Harcamalarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama. Journal of Financial Politic & Economic Reviews / Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 61(668), 55.
• Yu, K., Lu, Z., & Stander, J. (2003). Quantile regression: applications and current research areas. Journal of the Royal Statistical Society Series D: The Statistician, 52(3), 331-350. https://doi.org/10.1111/1467-9884.00363