Arazi yönetimi paradigması çerçevesinde Türkiye’de binalar için enerji kimlik belgesi uygulamasının değerlendirilmesi

Yıl 2022, , 689 - 705, 18.07.2022

Mehmet İşiler , Mustafa Yanalak , Mahmut Oğuz Selbesoğlu

https://doi.org/10.28948/ngumuh.1054333

Öz

Günümüzde artan nüfus ve çeşitlenen ekonomik faaliyetler nedeniyle şehirlerdeki enerji tüketimi önemli ölçüde artmaktadır. Yapı sektörünün, Avrupa Birliği'nde nihai enerji tüketiminin ve toplam CO2 emisyonunun artmasında ciddi bir sorumluluğu olduğu bilinmektedir. Son yirmi yılda, Avrupa Birliği'nde konut binaları için enerji verimliliği politikaları kapsamında uygulamalar gerçekleştirilmektedir. Bu bağlamda, AB Enerji Verimliliği Direktifinin etkisiyle Türkiye'de de birçok yasal düzenleme yürürlüğe konulmuştur. 05.12.2008 tarihli Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’nde tarif edilen “Enerji Kimlik Belgesi (EKB)” uygulaması ile binaların enerji tüketimi ve sera gazı emisyonlarının azaltılması beklenmektedir. EKB uygulaması tek bir bina ölçeği kapsamında düşünülmemeli ve arazi yönetimi kapsamında bütüncül bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Yerleşim yerlerinde etkin bir enerji verimliliği politikası oluşturmak için EKB uygulamaları sonucu elde edilen verilerin mülkiyet, arazi kullanımı, topoğrafik ve atmosferik verilerle entegrasyonu sağlanmalı ve mekânsal analizlerin yapılabildiği bir yapı kurulmalıdır. Bu çalışmada arazi yönetimi paradigması çerçevesinde ülkemizdeki EKB uygulaması değerlendirilmiş, uygulamadaki önemli eksiklikler ortaya konularak, bazı çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Enerji verimliliği, Arazi yönetimi, Enerji kimlik belgesi

Evaluation of energy performance certificate actions for buildings in Turkey within the framework of land management paradigm

Öz

Today, energy consumption in the cities is dramatically increasing due to the growing population and various economic activities. The construction sector has a significant responsibility to increase global final energy consumption and total CO2 emission in the European Union. In the last two decades, policies on energy efficiency for residential buildings have been implemented in European Union. In this context, several legal regulations have been introduced in Turkey by the impact of the EU Directive on Energy Efficiency. Energy consumption and greenhouse gas emissions of structures are expected to be reduced with the Energy Performance Certificate (EPC) procedure described in the Regulation on Building Energy Performance. EPC actions should not be considered only in terms of the scale of a single building, and these efforts should be addressed with a holistic approach within the scope of land management. The data obtained from EPC applications should be integrated with land tenure, land use, topographic and atmospheric data to create an effective energy efficiency policy in settlements. Information infrastructure should be established to enable the application of spatial analysis. In this study, EPC actions in our country were evaluated within the land management paradigm, significant deficiencies were introduced, and some suggestions were made.

Anahtar Kelimeler

Energy efficiency, Land management, Energy performance certificate

Kaynakça

• L. Madrazo, A. Sicilia, M. Massetti, F.L. Plazas and E. Ortet, Enhancing energy performance certificates with energy-related data to support decision making for building retrofitting. Thermal Science, 22 (Suppl. 3), 957-969,2018. https://doi.org/10.2298/TSCI17100 5028M.
• U. Desideri, D. Bacchettini, L. Arcioni and D. Leonardi, Methodology for the implementation of an energy cadastre: a case study. Third International Conference on Applied Energy, Perugia, Italy, 16-18 May 2011.
• Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (UEVEP) 2017-2023. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye, Mart 2018.
• K. Yiğit and B. Acarkan, Assessment of energy performance certificate systems: a case study for residential buildings in Turkey. Turk J Elec Eng & Comp Sci, 24(6), 4839-4848, 2016. https://doi.org/10.3906/elk-1407-87.
• Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği, 05.12.2008 tarih ve 27075 sayılı Resmî Gazete,
• G. Şahin, Enerji kadastrosu. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye, 2021.
• S. Önal, Yapıların enerji kimlik belgeleri üzerine değerlendirmeler. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 1 (3), 100-105, 2014.
• Ö. Aydın ve D. Saylam Canım, Binalarda enerji performansı hesaplama yöntemi (BEP-TR1)'in kullanılabilirliğinin ve EKB uygulamasının değerlendirilmesi. Mimarlık ve Yaşam, 2(2), 265-277, 2017. https://doi.org/10.26835/my.334594.
• C. T. Akın ve S. Kaplan, Enerji kimlik belgelerinin enerji etkin mimari tasarım kriterleri açısından değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi, 10 (1), 373-384, 2019. https://doi.org/10.24012/dumf.523911.
• Ö. Aydın, Binalarda enerji verimliliği kapsamında yapılan projelerin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Mimarlık ve Yaşam, 4 (1), 55-68, 2019. https://doi.org/10.26835/my.511825.
• Ç. Aydoğdu, Yenilenebilir enerji sektöründe ve enerji verimliliğinde kamusal destekler ve Türkiye’de yansımaları. Bitlis Eren Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik İzdüşüm Dergisi, 6 (1), 52-74, 2021.
• Guidelines on Real Property Units and Identifiers, United Nations Economic Commission for Europe. United Nations, New York and Geneva, 2004
• P. F. Dale and J. D. McLaughlin, Land Administration. Oxford University Press, New York, 1999.
• G. Demirsoy, Binalarda enerji verimliliğinin etkinlik analizi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021.
• Türkiye Enerji Verimliliği Strateji Belgesi 2012-2023, 28215 Sayılı Resmî Gazete.
• S. S. Toybıyık, Coğrafi Tabanlı Türkiye Bina Envanterinin Oluşturulması. Uzmanlık Tezi, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2017.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, BEP-TR Eğitim Kılavuzu, https://beptr.csb.gov.tr/bep-web/BEP-TR_E%C4%9Fitim_K%C4%B1lavuzu.pdf, Son erişim 03 Ocak 2022.
• 3194 Sayılı İmar Kanunu, 09.05.1985 tarih ve 18749 sayılı Resmî Gazete
• 4708 Sayılı Yapı Denetimi Kanunu, 13.07.2001 tarih ve 24461 sayılı Resmî Gazete
• S. Enemark, Understanding the land management paradigm, FIG Com 7 Symposium on Innovative Technologies for Land Administration, Madison, Wisconsin, USA, 2005.
• Ortak Geleceğimiz Brundtland Raporu, Brundtland Komisyonu, Birleşmiş Milletler, 1987.
• T. Yomralıoğlu, Dünya’da arazi yönetimi. Arazi Yönetimi Çalıştayı, Okan Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2011.
• FIG Statement on the Cadastre, Publication No. 11, Fédération Internationale des Géomètres, 1995.
• The Bathurst Declaration, United Nations Interregional Meeting of Experts on the Cadastre, Fédération Internationale des Géométres (FIG) and Unedıt Nations (UN), Publication No:21, Copenhagen, Denmark ,1999.
• M. Aydın, Enerji verimliliğinin sürdürülebilir kalkınmadaki rolü: Türkiye değerlendirmesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14 (28), 409-441, 2016.
• Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları Değerlendirme Raporu, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2019.
• A. Kavas ve D. Başoğlu Acet, Yerel yönetim politikalarında yenilenebilir enerji. İDEALKENT, 10 (27),410-446,2019. https://doi.org/10.31198/ idealkent.506955
• S. Sınmaz, Enerji verimliliği temasının Türkiye şehir planlama sistemine entegrasyonu: Lâpseki kenti için bir yaklaşım. Planlama, 15(2), 195-204, 2015. doi: 10.5505/planlama.2015.08370
• E. Yetim, Ada bazlı kentsel dönüşümde enerji verimliliği uygulamaları ve maliyet ilişkisinin incelenmesi: Antalya örneği. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2021.
• B. Köse Mutlu, Z. O. Arslanoğlu, B. Günaçtı, B. Say, F. Şahin, C. Yılmaz ve N. Yardımcı Tiryakioğlu, Uluslararası yeşil bina sertifika sistemlerinin incelenmesi ve tasarlanan ulusal sertifika sisteminin kullanımı: bir kampüs binası ile vaka çalışması. İklim Değişikliği ve Çevre, 4 (2), 32-41, 2019.
• D. Bertiz, İ. Ekşi, M. Tokmak, D. Özbey, M. Ak ve A. Güneş, Yeşil altyapı açısından uluslararası ve ulusal yeşil bina sertifika sistemlerinin karşılaştırılması. PEYZAJ, 1 (2), 31-39, 2019.
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü, Haberler: Binalar ile yerleşmeler için yeşil sertifika uygulaması tebliğinin yayımlanması. https://meslekihizmetler .csb.gov.tr/binalar-ile-yerlesmeler-icin-yesil-sertifika-uygulama-tebligi-yayimlanmistir-haber-261881, Son erişim 03 Ocak 2022.
• R. Kılıç Demircan ve A.B. Gültekin, Binalarda pasif ve aktif güneş sistemlerinin incelenmesi. TÜBAV Bilim Dergisi, 10 (1), 36-51, 2017.
• Land administration guidelines, United Nations Publication, UNECE, New York and Geneva, 1996
• N. E. Ülger, Arazi Yönetimi, Yem Yayın, İstanbul, 2016.
• A. Duman Altan ve A. Sağbaş, Türkiye’nin enerji verimliliği ve iklim değişikliği performansı: mevcut durum ve gelecek projeksiyonu. Verimlilik Dergisi, 1, 7-26, 2020.
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevresel Göstergeler: Yakıta göre birincil enerji tüketimi. https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/yakita-gore-birincil-enerji-tuketimi-i-85801 , Son erişim 03 Ocak 2022.
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Çevresel Göstergeler: Sektörlere göre nihai enerji tüketimi.https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/sektorlere-gore-nihai-enerji-tuketimi-i-85804 Son erişim 03 Ocak 2022.
• TUİK, Tablo 2 sera gazı emisyonları (CO2 eşdeğeri) ExcelTablosu.https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Greenhouse-Gas-Emissions-Statistics-1990-2019-37196 , Son erişim 03 Ocak 2022.
• TUİK,1990-2019 yılı sera gazı emisyonu – sektörlere göre sera gazı dağılımı ve gazlara göre sera gazı emisyonları istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/ Bulten/Index?p=Greenhouse-Gas-EmissionsStatistics-1990-2019-37196 , Son erişim 03 Ocak 2022.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, İklim Değişikliği ile Mücadele Sonuç Bildirgesi. https://webdosya. csb.gov.tr/db/turkce/faaliyetler/-kl-mdeg--s--kl-g---20210217102133.pdf , Son erişim 03 Ocak 2022.
• A. Sağbaş ve B. Başbuğ, Sürdürülebilir kalkınma ekseninde enerji verimliliği uygulamaları: Türkiye değerlendirmesi. European Journal of Engineering and Applied Science, 1(2), 43-50, 2018.
• Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi (KENTGES) ve Eylem Planı 2010-2023, 4 Kasım 2010 tarihli ve 27749 Sayılı Resmî Gazete.
• S. Doğdu Kaya, 6306 sayılı kanun kapsamında kentsel dönüşüm uygulaması: Karabük ili ve Safranbolu ilçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019.
• 11. Kalkınma Planı (2018-2023) Konut Politikaları Özel İhtisas Raporu, T.C. Kalkınma Bakanlığı, 2018.
• H. De Soto, Sermayenin Sırrı, Liman Yayınları, Mart 2005.
• Ü. Bulut Karaca ve S. Uçar, Konut çatı ve cephelerinde farklı fotovoltaik sistem uygulamalarının değerlendirilmesi. Trakya Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 19 (2), 65-76, 2018.
• A. Bieda and A. Cienciala, Towards a renewable energy source cadastre – a review of examples from around the world. Energies, 14(23), 8095, 2021. https://doi.org/10.3390/en14238095
• 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu, 02.07.1965 tarihli ve 12038 sayılı Resmi Gazete.
• Binalar İle Yerleşmeler İçin Yeşil Sertifika Yönetmeliği, 23.12.2017 tarihli 30279 Sayılı Resmî Gazete.
• N.Çelik Şimsek, Kat mülkiyetine konu taşınmazların yönetiminde üç boyutlu model tabanlı yaklaşım. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 2019.
• A.P. Gurgun, K. Koc ve Ş. Atabay, Yapı bilgi modellemesi kullanımının sürdürülebilir yeşil bina projeleri üzerine etkileri. Teknik Dergi, 33 (3), 11857-11886, 2022. https://doi.org/10.18400/tekderg.715574
• D. Güler ve T. Yomralıoğlu, Yapı ruhsatlandırmadan kat mülkiyetine giden süreçlerin dijitalleştirilmesi: mevcut durum analizi ve öneri. Geomatik, 6 (2), 93-106, 2021. https://doi.org/10.29128/geomatik.705559
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, İklim Değişikliği, Paris Anlaşması. https://iklim.csb. gov.tr/paris-anlasmasi-i-98587, Son erişim 03 Ocak 2022.
• F. Döner, C. Bıyık ve O. Demir, Dünyada üç boyutlu kadastro uygulamaları. Jeodezi ve Jeoinformasyon Dergisi, 104(2), 53-59, 2011.
• Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Üç Boyutlu Kent Modelleri ve Kadastro Projesi. https://www. tkgm.gov.tr/projeler/3-boyutlu-kent-modelleri-ve-kadastro-projesi, Son erişim 03 Ocak 2022.
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü, Gerçek Ortofoto Projeleri. https://cbs.csb.gov.tr/proje-calismalari-i-88743 , Son erişim 03 Ocak 2022.
• Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Coğrafi Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü, 3-B Bina ve Şehir Topografyası Veri Setlerinin Üretimi. https://cbs.csb.gov.tr/proje-calismalari-i-89118 , Son erişim 03 Ocak 2022.
• G. G. Alır, TUCBS kapsamında oluşturulan coğrafi web servislerinin yönetilmesi, izlenmesi ve raporlanması. Uzmanlık Tezi, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2017.