EFFECTS OF LAND USE/LAND COVER CHANGE ON SOME SOIL PROPERTIES IN THE AKKAYA DAM WATERSHED

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 1, 34 - 45, 31.01.2018

Selma Yaşar Korkanç Elif Aksoy Sait Altunköse

https://doi.org/10.28948/ngumuh.383821

Öz

   The aim of this study
is to determine the effects of land use/land cover differences on some
hydro-physical and chemical properties of soils. The experimental site is
located in Nigde-Akkaya Dam watershed. Soil samples were collected from 3 types
of land use/land cover system (farmlands have different land cover (bean,
potatoes, clover and apple grown sites), 2-years abandoned land and grassland)
which have similar ecological conditions and at 0-20 cm soil depths. In each
type of land use/land cover, 2 sampling areas were specified (20x20 m), and
soil samples that are disturbed and undisturbed were collected from 3 spots of
each area. Some of hydro-physical and chemical properties of soils such as
particle size distribution, particle density, pH, electrical conductivity,
organic matter, dispersion ratio, bulk density, total porosity, water holding
capacity and hydraulic conductivity (permeability) were determined. According
to study results soils in the study site were prone to erosion. The study
results showed that land use/and land cover differences significantly affect
soil bulk density, total porosity, organic matter, hydraulic conductivity,
clay, silt, sand and dispersion ratio.

Anahtar Kelimeler

Land/use/land cover, soil properties, erosion, Nigde

NİĞDE AKKAYA BARAJI HAVZASINDA ARAZİ KULLANIMI/ARAZİ ÖRTÜSÜ DEĞİŞİMİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ

Öz

  
Bu çalışma arazi kullanımı/arazi örtüsündeki (ürün
deseni) farklılaşmanın toprakların bazı hidro-fiziksel ve kimyasal özellikleri üzerindeki
etkilerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Çalışma alanı olarak Niğde-Akkaya
Barajı havzası içerisindeki araziler seçilmiştir. Araştırma amacına ulaşmak
için, ekolojik koşulları benzer olan ve çeşitli ürünlerin (fasulye, patates,
yonca, elma) yetiştirildiği tarım alanı, 2 yıldır nadasa bırakılmış tarım alanı
ve mera alanından toprak örnekleri alınmıştır. Örnekler her bir arazi
kullanımı/arazi örtüsünün olduğu arazilerden alanı temsil ettiği düşünülen 20 m
x 20 m’lik 2 örnekleme alanından 3’er noktadan usulüne uygun şekilde 0-20 cm
derinlikten doğal yapısı bozulmuş ve doğal yapısı bozulmamış olarak alınmıştır.
Toprak örneklerinin tane boyut dağılımı (Tekstür), tane yoğunluğu, pH, elektriksel
iletkenlik, organik madde, dispersiyon oranı, hacim ağırlığı, porozite,
maksimum su tutma kapasitesi, hidrolik geçirgenlik (permeabilite) özellikleri
belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre genel olarak araştırma alanı
toprakları erozyona duyarlıdır. Genel olarak araştırma alanlarından alınan
örnekler üzerinde yapılan analiz sonuçlarında
arazi kullanımı/arazi örtüsü değişimlerinden hacim ağırlığı, porozite, pH,
organik madde, permeabilite, kil, kum, silt, dispersiyon oranı özellikleri
etkilenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Arazi kullanımı/arazi örtüsü, toprak özellikleri, erozyon, Niğde

Kaynakça

• [1] TOLUNAY, D., “Arazi Kullanımı ve Toprak Koruma Kanunu Tasarı Taslağının Ormancılıkla İlgili Maddelerinin Ekolojik Açıdan İrdelenmesi”, İ. Ü. Orman Fakültesi Dergisi, Seri B, 49, 1-4, 83-97, 1999.
• [2] TAYSUN, A., UYSAL, H., “Türkiye’de Su Erozyonu Tehlikesi ve Tarım Arazilerinde Alınması Gereken Önlemler”, E.Ü.Z.F. Tarımsal Uyg. ve Araşt. Mrkz. Yayım Bülteni, 27, 1996.
• [3] DENGİZ, O., İMAMOĞLU, A., “Arazi Kullanımı/Arazi Örtüsüne Bağlı Olarak Toprak Erozyon Duyarlık Faktörünün Konumsal Değişiminin Farklı Enterpolasyon Yöntemler Kullanarak Belirlenmesi”, TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu, 13-14 Ekim, Ankara, 2016.
• [4] ÖZDEMİR, N., “Toprak ve Su Koruma”, OMÜ Ziraat Fakültesi Ders Notu, 2002.
• [5] ROWELL, D.L., “Soil Science. Methods and Applications”, Longman Scientific & Technical, UK., 1994.
• [6] OĞUZ, İ., ACAR, M., “Tokat Kazova Koşullarında Farklı Arazi Kullanım Türlerinin Bazı Toprak Özellikleri Üzerine Etkisinin Araştırılması”, GOÜ, Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2), 171-178, 2011.
• [7] BATLLE-AGUILAR J., BROVELLI A., PORPORATO A., BARRY D. A., “Modelling Soil Carbon And Nitrogen Cycles During Land Use Change. A Review”, Agronomy for Sustainable Development, 31(2), 251–274, 2011.
• [8] YAŞAR KORKANÇ, S., HIZAL, A., ÖZYUVACI, N., “Effects of Land Use on Some Hydro-Physical Properties of Soils”, Fresenious Environmental Bulletin, 18 (9a), 1730-1735, 2009.
• [9] ÇELİK, İ., “Land-Use Effects on Organic Matter and Physical Properties of Soil in a Southern Mediterranean Highland of Turkey”, Soil & Tillage Research, 83 (2), 270–277, 2005.
• [10] HAJABBASI, M.A., LALALIAN, A., KARIMZADEH, R., “Deforestation Effects on Soil Physical and Chemical Properties, Lordegan, Iran”, Plant Soil, 190, 301–308, 1997.
• [11] ANONİM, “Niğde İli İklim Verileri”, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 2009.
• [12] ANONİM, “Niğde İli İklim Verileri”, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 2013.
• [13] http://www.cografya.gen.tr/tr/nigde/iklim.html (erişim tarihi: 25.10.2016)
• [14] ZAR, H.J., “Biostatistical Analysis”, 3rd Edition., Prentice Hall, New Jersey, 1996.
• [15] BOUYOUCOS, G., “Hydrometer Method Improved for Making Particle Size Analysis of Soils”, Agronomy Journal, 54, 464–465, 1962.
• [16] WALKLEY, A., BLACK. I.A., “An Examination of the Degtjareff Method for Determining Organic Carbon in Soils: Effect of Variations in Digestion Conditions and of Inorganic Soil Constituents”, Soil Science, 63, 251-263, 1934.
• [17] GROSSMAN, R.B., REINSCH, T.G., “Bulk Density and Linear Extensibility”. In J.H. Dane and G.C. Topp (ed.) Methods of soil analysis, Part 4, SSSA Book Ser. 5. SSSA, Madison, WI., 201–228, 2002.
• [18] FLINT, A., FLINT, L.E., “Particle Density, Laboratory Methods, Methods of Soil Analysis, Part 4 - Physical Methods (Ed: W. A. Dick)”, SSA Book Series 5, SSSA Inc, Madison, WI., 229 – 240, 2002.
• [19] ÖZYUVACI, N., “Arnavutköy Deresi Yağış Havzasında Hidrolojik Durumu Etkileyen Bazı Bitki Toprak Su İlişkileri”, İ.Ü.Yayın No: 2082, Orman Fak. Yayın No: 221, İstanbul, 1976.
• [20] MIDDLETON, H.E., “Properties of Some Soil Which Influence Soil Erosion”, USDA TECH. Bull: 178, 1930.
• [21] YÜKSEK, T., GÖL, C., YÜKSEK, F. ,YÜKSEL, E.E., “The Effects of Land-Use Changes on Soil Properties: The Conversion of Alder Coppice to Tea Plantations in The Humid Northern Blacksea Region”, African Journal of Agricultural Research, 4 (7), 665-674, 2009.
• [22] MOHAWESH, Y., TAIMEH, A, ZIADAT, F., “Effects of Land Use Changes and Soil Conservation Intervention on Soil Properties As Indicators for Land Degradation under a Mediterranean Climate”, Solid Earth, 6, 857–868, 2015.
• [23] SARIYILDIZ, T., SAVACI, G., MARAL, Z., “Effect of Different Land Uses (Mature and Young Fir Stands-Pasture and Agriculture Sites) on Soil Organic Carbon and Total Nitrogen Stock Capacity in Kastamonu Region”, Kastamonu Uni., Orman Fakültesi Dergisi, 17 (1), 132-142, 2017.
• [24] KARAGÜL, R., “Investigations on Soil Erodibility and Some Properties of Soils under Different Land Use Types in Sogutludere Creek Watershed near Trabzon”, Turkish Journal of. Agriculture and Forestry, 23, 53-68, 1999.
• [25] BEZABIH, B., ATICHO, A., MOSSISA, T., DUME, B., The Effect of Land Management Practices on Soil Physical and Chemical Properties in Gojeb Sub-River Basin of Dedo District, Southwest Ethiopia, Journal of Soil Science and Environmental Management, 7(10), 154-165, 2016.
• [26] EMADI, M., EMADI, M., BAGHERNEJAD, M., FATHI, H., SAFFARI, M., “Effect of Land Use Change on Selected Soil Physical and Chemical Properties in North Highlands of Iran”, Journal of Applied Sciences, 8, 496-502, 2009.
• [27] KAUR, R., ZA, B., “Effect of Different Agricultural Land Use Systems on Physico-Chemical Properties of Soil in Sub-Mountainous Districts of Punjab, North-West India”, Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 6(3), 226-233, 2017.
• [28] EVRENDİLEK, F., ÇELİK, I., KILIÇ, S., “Changes in Soil Organic Carbon and other Physical Soil Properties Along Adjacent Mediterranean Forest, Grassland, and Cropland Ecosystems in Turkey”, Journal of Arid Environments, 59, 743–752, 2004.
• [29] BALCI, N. A., “Toprak Koruması”, İ.Ü. Orman Fakültesi Yayını, İstanbul, 1996.
• [30] ADUGNA, A., ABEGAZ, A., “Effects of Land Use Changes on the Dynamics of Selected Soil Properties in Northeast Wellega, Ethiopia”, Soil, 2, 63–70, 2016.