REEL EFEKTİF DÖVİZ KURU VE TİCARİ KREDİLER ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 2, 65 - 71, 27.12.2021

Hakan Eryüzlü Şirin Aşkar

Öz

Döviz kuru gelişmekte olan ekonomilerde önemli bir değişkendir. Ekonomik politikaların etkinliği de döviz kuru değişkenliğinden kolaylıkla etkilenebilmektedir. Bu haliyle döviz kurunu etkileyecek değişkenlerin belirlenmesi, döviz kuru stratejilerinin geliştirilmesine katkı sağlayacaktır. Serbest piyasa şartları altında döviz kuru oluşumu için piyasasının arz talep unsurları incelenmelidir. Türkiye’nin de yıllar içerisinde döviz kuru değişimlerinden ciddi olarak etkilendiği, günümüzde de etkilenmeye devam ettiği bilinmektedir. Bu çalışmada Türkiye’de kullandırılan ticari kredilerin döviz kuru ile ekonometrik yönden herhangi bir ilişkisinin olup olmadığı eğer varsa hangi yönde olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır. Analizler sonunda seriler arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmemiş fakat ticari kredilerden, reel efektif döviz kuruna nedensellik tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Reel Efektif Döviz Kuru, Döviz Kuru, Ticari Kredi

THE RELATIONSHIP BETWEEN REAL EFFECTIVE EXCHANGE RATE AND COMMERCIAL LOANS: THE EXAMPLE OF TURKEY

Öz

Exchange rate is an important variable in developing economies. The effectiveness of economic policies can also be easily affected by exchange rate variability. As such, determining the variables that will affect the exchange rate will contribute to the development of exchange rate strategies. For the formation of exchange rates under free market conditions, the supply and demand elements of the market should be examined. It is known that Turkey has been seriously affected by exchange rate changes over the years and continues to be affected today. In this study, it has been tried to determine whether there is any econometric relationship between the commercial loans extended in Turkey and the exchange rate, and if so, in which direction. At the end of the analysis, no cointegration relationship was found between the series, but causality from commercial loans to real exchange rate was determined.

Anahtar Kelimeler

: Real Effective Exchange Rate, Exchange Rate, Commercial Loan

Kaynakça

• Auboin, M., & Ruta, M. (2011). The relationship between exchange rates and international trade: A review of economic literature. World Trade Organization Economic Research and Statistics Division, Staff Working Paper.
• Ayhan, F. (2016). Döviz kuru oynaklığı, dış ticaret ve istihdam ilişkisi: Türkiye uygulaması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, Türkiye.
• Baş, G., & Kara, M. (2020). Türkiye’de döviz kuru ile sorunlu krediler ilişkisi: Bir zaman serisi analizi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(22), 997-1023.
• Castro, V. (2013). Macroeconomic determinants of the credit risk in the banking system: the case of the GIPSI. Economic Modelling, 31, 672-683
• Chit, M. M., Rizovand, M., & Willenbockel, D. (2008). Exchange rate volatility and exports: New empirical evidence from the Emerging East Asian Economies. MPRA Paper No: 9014: 1-35
• De Bock, R., & Demyanets, A. (2012). Bank Asset Quality in Emerging Markets: Determinants and Spillovers. IMF Working Paper, 12(71).
• Değer, O., & Demir, M. (2015). Reel efektif döviz kuru ve dış ticaret hacmi arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 52(604), 7-21
• Durmuş S., & Şahin, D. (2019) Türkiye’de reel efektif döviz kuru, ihracat ve ithalat arasındaki nedensellik ilişkisinin analizi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 210-223.
• Ekmekçi, O. (2021). Türkiye’de reel döviz kurunun ithalat ve ihracat üzerine etkisinin ekonometrik model kapsamında değerlendirilmesi: 1980-2019 dönemi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş, Türkiye.
• Eryüzlü, H., & Hopoğlu, S. (2020). Döviz cinsi krediler bir “döviz riski” azaltma aracı mıdır? 2003-2018 Türkiye analizi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, TBMM 100. Yıl Özel Sayısı, 45-55.
• Gabeshi, K. (2017). The impact of macroeconomic and bank specific factors on Albanian non-performing loans. European Journal of Sustainable Development Research, 2(1), 95-102.
• Gedik, A. (2014). Reel efektif döviz kurunun dış ticaret dengesi üzerine etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, Türkiye.
• Güney, A. (2011). Banka İşlemleri. İstanbul: Beta Yayınları.
• Hatemi-j, A. (2008). Tests for cointegration with two unknown regime shifts with an application to financial market integration. Empirical Economics, 35(3), 497-505.
• Jabara, C. L. (2009). How do exchange rates affect import prices? Recent economic literature and data analysis. Office of Industries Working Paper.
• Jakubík, P. (2007). Macroeconomic environment and credit risk. Charles University Prague, Faculty of Social Sciences, 57(1-2), 60-78
• Nkusu, M. (2011). Nonperforming loans and macrofinancial vulnerabilities in advanced economies. International Monetary Fund, 1-28.
• Özkan, F. (2003). Denge reel kur hesaplama yöntemleri ve reel kur dengesizliğinin ölçülmesi: Türk Lirası üzerine bir çalışma. (Uzmanlık Yeterlilik Tezi). TCMB Piyasalar Genel Müdürlüğü, TCMB, Ankara, Türkiye.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası İktisat Teori ve Politika Uygulamaları. İstanbul: Güzem.
• Tatoğlu, T., & Aksoy, E. (2020). Türkiye’de banka ve kredi kartı harcamalarının reel döviz kuru üzerindeki etkisi: VAR analizi ve Toda-Yamamoto nedensellik testi. Fiscaoeconomia, 4(3), 747-775.
• Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. Journal of econometrics, 66(1-2), 225-250.
• Tunc, H. (2021). Gelişmekte Olan Ekonomilerde İhracatın Reel Efektif Döviz Kuru Endeksine Olan Duyarlılığı: Panel Veri Analiz. Gümrük ve Ticaret Dergisi, 8(25), 12-24.
• Yılar, M. (2019). Türkiye’de talep edilen ticari kredilerin geçişkenliği ve talep tahmini. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun, Türkiye.