SAĞLIK KURUMLARINDA DIŞ KAYNAK KULLANIMI YOLUYLA HİZMET ALIMI: SİSTEMATİK BİR İNCELEME

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 2, 0 - 0, 02.01.2023

Hazal Koray Alay , Tuğba Kızılyer

https://doi.org/10.52122/nisantasisbd.1177728

Cited By: 1

Öz

Ülkemizde son yıllarda gelişen teknoloji ve değişen sosyo-ekonomik faktörler neticesinde dış kaynak kullanımı daha sık kullanılmaya başlanmıştır. Dış kaynak kullanımı, sağlık kuruluşlarının kendilerine rekabet avantajı sağlayan faaliyetlere odaklanmalarını ve temel faaliyet alanlarına girmeyen konularda, uzman tedarikçilerden yararlanmalarını gerektiren modern bir yönetim uygulamasıdır.Dış kaynak kullanımı, sağlık kurumlarının kendilerine rekabet üstünlüğü sağlayan etkinliklere odaklanmaları ve asıl etkinlik sahalarına girmeyen konularda ise spesifik açıdan o konuda profesyonelleşmiş dış yüklenicilerden faydalanmalarını öngören çağdaş bir yönetim metodudur. Bu çalışmada günümüzde sağlık kurumlarında yaygın bir şekilde kullanılan dış kaynak kullanımı uygulamalarının kurumsal yönetim ve maliyet stratejileri üzerindeki etkisine yönelik kapsamlı bir literatür taraması yapılması amaçlanmaktadır. Dünyada sağlık kurumlarında farklı uzmanlık alanlarında uygulanan dış kaynak kullanımı uygulamalarının amaçları, kurumları dış kaynak kullanımına yönlendiren etkenler, statejik yönetim kapsamında uygulanma süreci detaylandırmış ve bu kapsamda öncelikle bir SWOT analizi gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın metodoloji kısmında ise meta analizi yönteminden yararlanılarak yerli ve yabancı alan yazında sağlık kurumlarında dış kaynak kullanımına yönelik yapılmış birbirinden bağımsız birden çok araştırmanın sonuçları birleştirilmiştir. Ayrıca elde edilen bulgular alan yazına sağlık kurumlarında dış kaynak kullanımının sağladığı avantaj ve dezavantajları bütüncül bir çerçeve halinde sunması sebebiyle önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler

hizmet alımı, dış kaynak kullanımı, sistematik inceleme, sağlık sektörü

Kaynakça

• Akbulut, Y., Terekli, G. ve Terekli, T. (2012) Türkiye’deki Hastanelerde Dış Kaynak Kullanımı: Sistematik Bir Analiz. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11 (2), 26-33.
• Alvarez, M.R., Kerr, B. J., Burtner, J., Ledlow, G. ve Fulton L. V. (2011). Use of Outsourced Nurses in Long-term Acute Care Hospitals Outcomes and Leadership Preferences. The Journal Of Nursıng Administration, 41 (2), 90-96.
• Alvarez, M.R., Kerr, B. J., Burtner, J., Ledlow, G. ve Fulton, L.V.(2011). Effects of Outsourced Nursing on Quality Outcomes in Long-term Acute-Care Hospitals. The Journal Of Nursıng Administration, 41 (3), 138-143.
• Ata, B. ve Urman, B. 2008. Sistematik Derlemelerin Kritik Analizi.Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği Dergisi, 5 (4), 233- 240.
• Atasever, M. ve Altınkaynak, K. (2017). Sağlık İşletmelerinde Tıbbi Laboratuvar Hizmet Alımları Yönetimi. Ankara: Ayrıntı Basımevi
• Augurzky, B. ve Scheuer, M. (2007) Outsourcing in the German Hospital Sector, The Service Industries Journal, 27 (3), 263-277.
• Aygen, M., Şen, T. ve Arslan, M. (2019). Sağlık Hizmetlerinin Kalitesinin Artırılmasında Dış Kaynak Kullanımı: Teorik Açıdan Bir Değerlendirme. Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), 55-74.
• Baç, A. (2019). Tekirdağ İli Kamu Hastaneleri Genel Sekreterliğine Bağlı Hastanelerde Dış Kaynak Kullanımı: Çorlu Devlet Hastanesi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi.
• Biçer , E. B. (2019) . Sağlık Kurumlarında Hizmet Kalite Algısı Üzerine Meta Analiz Çalışması. Social Science & Medicine, 20 (2), 22-47.
• Çakıcı, A. B. (2006). Modern Yönetim Teknikleri ve Dış Kaynak (Outsourcing) Kullanımı: Bir Sağlık Kuruluşunda Uygulama Örneği, Selçuk Üniversitesi.
• Candela, C. G.,Fuentes,M. M., Alamgir, H., Vázquez, N. G., Nicol, A., Yanguas, M. C., Catalán, A. L., Portillo, R. C. D. VE Milla, S.P.(2014)Twenty-five years of home parenteral nutrition outsourcing: the experience at Hospital Universitario La Paz, Madrid.Nutr Hosp, 1 (12), 302-1295.
• Carey, K. ve Dor, K. (2008) Expense Preference Behavior And Management ‘‘outsourcing’’: a Comparison Of Adopters And Non - Adopters Of Contract Management İn U.S. Hospitals. Journal of Productivity Analysis, 29 (1), 61-75.
• Çengel, S. (2018). Sağlık Kurumlarında Dış Kaynak Kullanımı (Outsourcıng) Yoluyla İstihdam Edilenlerin Örgütsel Bağlılık Düzeyi Ve Siğit Devlet Hastanesi Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeni Yüzyıl Üniversitesi.
• Çil Koçyiğit, S. ve Kadı, Z. ve Sorucuoğlu, A. (2019). Sağlık Bakanlığı Hastanelerinin Dış Kaynaktan Yararlanma Durum Analizi: Ankara İli Örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22 (2), 325-344.
• Dalton, C. M. ve Warren, P.L.(2016) Cost versus control: Understanding ownership through outsourcing in hospitals. Journal of Health Economics, 48 (7), 1-15.
• Diana, M. L. (2009). Exploring information systems outsourcing in U.S. hospital-based health care delivery systems. Health Care Management, 12 (1), 434-450.
• Duman, E. (2011). Rekabet Üstünlüğü Sağlama Açısından İşletmelerin Temel Ve Yardımcı Faaliyetlerinde Dış Kaynak Kullanımı: Özel Hastanelerde Bir Araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi.
• Elhaj, S. A. M. (2019). Hastanelerde dış kaynaklardan yararlanma uygulamaları: Ürdün Haşimi Krallığı Hastaneleri'nde dış kaynaklardan yararlanma uygulamalarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
• Ergin, G. ve Şahin , İ. (2005). Dış Kaynaklardan Yararlanma Aracı Olarak Hizmet İhaleleri: T.C. Sağlık Bakanlığı Hastane Yöneticilerinin Değerlendirmeleri Üzerine Bir Çalışma. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 8 (1), 52-68.
• Eriş, H. (2015). Hastanelerde Dış Kaynak Kullanımı Yöntemiyle İstihdam Edilen Personelin Performansları Hakkında Yönetici Görüşleri: Şanlıurfa İli Kamu Hastaneleri İle Harran Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesinde Örnek Bir Uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Hayati, R., Setoodehzadeh, F., Heydarvand, S., Khammarnia, M., Ravangard, R., Sadeghi, A. ve Sobhani, G. (2015) The decision-making matrix of propensity to outsourcing hospital services in Bandar Abbas, Iran. Journal of Pakistan Medical Association, 65 (12), 94-1288.
• Horasan, C. (2014). Outsourcıng In Hospıtals Fıeld Survey On Publıc And Prıvate Hospıtals In Izmır. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gediz Üniversitesi.
• Hsiao, C. T., Chiu, H. ve Pai, J.Y. (2009) The Study On The Outsourcing Of Taiwan's Hospitals: A Questionnaire Survey Research. BMC Health Services Research, 9 (1), 78.
• Huang, C., Chen, S.S. ve Chen, L.K. (2009) Comparison Of Two Different Running Models For The Shock Wave Lithotripsy Machine İn Taipei City Hospital: Self-Support Versus Outsourcing Cooperation. Urological Research, 37 (1), 247-251.
• Hunt, S. D., ve Morgan, R. M. (1995). The comparative advantage theory of competition. Journal of Marketing, 59(2), 1-15.
• Ikediashi, D. I. ve Ekanem A. (2014). Outsourcing of facilities management (FM) services in public hospitals. Journal of Facilities Management, 13 (1), 85-102.
• Ikediashi, D. I. ve Okwuashi, O. (2015)Significant factors influencing outsourcing decision for facilities management (FM) services: A study on Nigeria’s public hospitals.Property Management, 33 (1), 59-82.
• Ikediashi, D. I.,Ogunlana, S.O. ve Odesola, I.A. (2014). Service quality and user satisfaction of outsourced facilities management (FM) services in Nigeria's public hospitals.Built Environment Project and Asset Management, 5 (4), 363-379.
• Jelacic, S., Craddick, K. S., Nair, B. G., Bounthavong , M., Yeung, K., Kusulos, D., Knutson, J. A., Somani, S. ve Bowdle A. (2017) Relative costs of anesthesiologist prepared, hospital pharmacy prepared and outsourced anesthesia drugs. Journal of Clinical Anesthesia, 36 (2), 178-183.
• Jinhyung, L.(2017) Strategic risk analysis for information technology outsourcing in hospitals. Information & Management, 54 (8), 1049-1058.
• Kahouei, M.,Farrokhi, M.,Abadi, Z.N. ve Karimi, A.(2016)Concerns and hopes about outsourcing decisions regarding health information management services at two teaching hospitals in Semnan, Iran.Health Information Management Journal, 45 (4), 36-44.
• Karahan, A. (2009). Dış Kaynak Kullanımının Verimlilik Üzerine Etkisi Hastane Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(21),187-188.
• Kaya, E. ve Narlıkaya, Z. (2021). Sağlık Kurumlarında Dış Kaynaklardan Yararlanmanın Önemi: Teorik Bir Çalışma. Akademik MATBUAT, 5 (1), 57-72.
• Kılıç, T. ve Koç, Ö. (2016) Hastaneleri Dış Kaynak Kullanımına Yönelten Nedenler Üzerine Bir Araştırma. Aydın Sağlık Dergisi, 2 (1), 67-81.
• Low, C. ve Che, Y. H. (2012)Criteria for the Evaluation of a Cloud-Based Hospital Information System Outsourcing Provider. Journal of Medical Systems, 36 (6), 53-3543.
• Menachemi, N., Burkhardt, R., Burke, D. ve Brooks, R. G. (2007) To outsource or not to outsource: Examining the effects of outsourcing IT functions on financial performance in hospitals . Health Care Manage Review, 31 (1), 46-54.
• Mollahaliloğlu, S., Gürsöz, H., ARI, H. N. ve Öncül, H. G. (2010). Türk Sağlık Sistemi’ nde Kurum Dışından Hizmet Alım Uygulamaları (791). Ankara: Ermat Ofset Grafik Reklam.
• Mujasi, P. N. ve NkosiZ. Z. (2019)Exploring perceptions, motivations, and practices regarding outsourcing support services by general hospitals in Uganda: A mixed methods study. Int J Health Plann Manage, 34 (2), 1272-1292.
• Nazlıoğlu, B. ve Yar, C.E. (2016). Hastane İşletmelerinde Dış Kaynak Kullanımı – Maliyet İlişkisi: Literatür Taraması. Uluslararası Sağlık Yönetimi Ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 2(3), 71-80.
• Niknam, N., Gorji, H. A. ve Langarizadeh, M. (2020) The challenge of outsourcing of hospital services in Iran: A qualitative study. Journal Educ Health Promot., 72 (1), 907-911.
• Ofluoğlu, G. ve Doğan, Ş. (2009). İşletmelerde Dış Kaynaklardan Yararlanma Yönteminin Organizasyon Yapısı İle Çalışma İlişkilerine Etkileri. Kamu-İş Dergisi, 11(1), 139.
• Olofsson, P. T.,Aspelin, P.,Bohlin, J. ve Blomqvist, L.(2019)The impact of contracts on outsourcing computed tomography examinations from a Swedish public university hospital to a private radiology unit.Radiography,25(2), 148-154.
• Ömürgönülşen, M. ve Selvi Sarıgül, S.(2021) Tedarik Zinciri Yönetiminde Yöneticilerin Dış Kaynak Kullanımı Konusunda Algılarının Değerlendirilmesi: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. Verimlilik Dergisi/Journal of Productivity, 1 (1), 17-34.
• Öztürk, Y. E., Özata, M. (2010).Hastanelerde Dış Kaynak Kullanımı. Eğitim Kitabevi.
• Park, J. S. (2014). Impacts of hospitals' innovativeness on information system outsourcing decisions. Healthcare Informatics Research, 20(2), 135-144.
• Raeissi, P.,Sokhanvar, M. ve Kakemam, E. (2018 Outsourcing in Iranian hospitals: Findings from a qualitative study.Int J Health Plann Manage, 33 (4), 1250-1261.
• Şahin, H. (2015). Dış Kaynaklı Hizmet Alımlarının Hastanelerde Kullanımı. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi.
• Siganporia, P., Astrakianakis,G., Alamgir, H., Ostry, A., Nicol, A., N. Ve Koehoorn, M.(2016)Hospital support services and the impacts of outsourcing on occupational health and safety.Int J Occup Environ Health, 22 (9), 274-282.
• Souza, H. S. ve Mendes, A. N. (2016) Outsourcing and "dismantling" of steady jobs at hospitals.Rev Esc Enferm USP, 50 (4), 94-286.
• Söyler, S., ve Zekioğlu, A., (2017). Sağlık Hizmetlerinde Dış Kaynak Kullanımı: Bir Alan Araştırması. Sağlık Yönetimi Dergisi, 1 (1), 11-20.
• Steenbruggen, R. ve Boven, H. (2018). Inside Outsourcing: Experiences of Outsourced Physical Therapy Services in Dutch Hospitals. The Internet Journal of Allied Health Sciences and Practice, 17 (1), 1-10.
• Taştan, F. (2015). Dış Kaynak Kullanımı (outsourcing) ve KKTC'deki Hastanelerde Uygulamaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi.
• Tavakol, P., Labruto, F., Bergstrand, L. ve Blomqvist, L. (2011) Effects Of Outsourcing Magnetic Resonance Examinations From A Public University Hospital To A Private Agent. Acta Radiologica, 52 (1), 81-5.
• Tengilimoğlu, D. (2020). Sağlık Hizmetleri Pazarlaması (5. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi. Topal, S. C. (2010). Hastane Yöneticilerinin Dış Kaynaklı Hizmet Alımlarına İlişkin Görüşleri: Bir Anket Çalışması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi. Ülgen, H. ve Mirze, S. K., İşletmelerde Stratejik Yönetim, (10) İstanbul: Beta Basın Yayın. (2007).
• Vaxevanou, A., & Konstantopoulos, N. (2014). The implementation of outsourcing procedures in the light of organizational reality. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 148, 478-485.