SIMILARITIES AND DIFFERENCES BETWEEN PART-TIME WORK AND SHORT WORK

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 113 - 139, 31.05.2022

Sümeyye Elgörmüş

https://doi.org/10.51562/nkuhukuk.2022315

Öz

With the Law No. 4857, Turkish labor law met with flexible working models that are frequently applied in western legal systems. Part-time working and short working, which are among these working models, are the working methods frequently applied in our country. Partial work can be defined as work done by reducing working hours. This way of working is a model that creates employment especially for women, students and retirees. Short-time working, on the other hand, is a form of work that divides the employer's business risk between workers and the state in the event of an economic crisis or a compelling reason, as seen in the 'Coronavirus' epidemic, and keeps employment contracts alive thanks to this sharing. Partial work and short work are two phonetically close concepts. In addition to the auditory similarity, the weekly working hours should be reduced to the same extent in both applications. For this reason, it is seen that the two major concepts are mixed with each other in working life and even in judicial decisions from time to time, and one is used instead of the other. In addition to the mentioned similarities, there are important differences in terms of the implementation process of part-time work and short-time work, the stage of implementation, the provisions they create and the results. In this study, the definition and elements of part-time work are explained, then the definition and conditions of short-time work are examined. Then, the similarities and differences between the two working methods were revealed.

Anahtar Kelimeler

Short-time Work, Part-time Work, Part-time Work, Partial Work, Difference, Similarity

KISMİ SÜRELİ ÇALIŞMA VE KISA ÇALIŞMA UYGULAMASI ARASINDAKİ BENZERLİKLER VE FARKLAR

Öz

4857 sayılı Kanun ile Türk iş hukuku, batı hukuk sistemlerinde sıklıkla uygulanan esnek çalışma modelleri ile tanışmıştır. Bu çalışma modellerinden olan kısmi süreli çalışma ve kısa çalışma ülkemizde sıklıkla uygulanan çalışma yöntemlerindendir. Kısmi çalışma, çalışma sürelerinin azaltılması ile yapılan çalışma olarak tanımlanabilir. Bu çalışma biçimi özellikle kadınlar, öğrenciler ve emekliler açısından istihdam alanı oluşturan bir modeldir. Kısa çalışma ise ekonomik bir kriz yahut, ‘Koronavirüs’ salgınında görüldüğü üzere bir zorlayıcı sebep halinde işverenin işletme rizikosunun işçiler ve devlet arasında paylaştıran, bu paylaşım sayesinde iş sözleşmelerini ayakta tutan bir çalışma biçimidir. Kısmi çalışma ve kısa çalışma fonetik olarak birbirine yakın iki kavramdır. İşitsel benzerliğin yanında, her iki uygulamada da haftalık çalışma sürelerinin aynı ölçüde azaltılması gerekmektedir. Bu nedenle çalışma yaşamında ve hatta yer yer yargı kararlarında iki kavramın birbiri ile karıştırıldığı, birinin diğeri yerine kullanıldığı görülmektedir. Belirtilen benzerliklerinin yanında kısmi süreli çalışma ve kısa çalışmanın uygulanmaya başlanma süreci, uygulanma aşaması ve doğurdukları hükümler ile sonuçları açısından önemli farkları söz konusudur. Bu çalışmada öncelikle kısmi süreli çalışmanın tanımı ve unsurları açıklanmış, daha sonra kısa çalışmanın tanımı ve koşulları incelenmiştir. Ardından iki çalışma yöntemi arasındaki benzerlikler ve farklar ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kısa Çalışma, Kısmi Çalışma, Kısmi Süreli Çalışma, Benzerlik, Fark

Kaynakça

• Akan N, ‘Kısmi Süreli Çalışma’ ( Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi 2010)
• Aktaş Y, ‘İş Akdinin Askıya Alınması ve Bu Bağlamda Kısa Çalışma’ (Yüksek Lisans Tezi Dokuz Eylül Üniversitesi 2011)
• Akyiğit E, İş Hukuku (13. Baskı Seçkin Yayıncılık 2021)
• Akyiğit E, ‘Kısa Çalışma’ (2004) 18 (6) TÜHİS 1-35
• Alpagut G, ‘Pandemi Sürecinde İş Hukuku: Pandemi’nin İş Sözleşmesine Etkisi’nin Gülsevil Alpagut (ed) (1.Baskı On İki Levha Yayıncılık 2020)
• Astarlı M, İş Hukukunda Çalışma Süreleri (1.Baskı, Turhan Kitabevi 2008 )
• Astarlı M, ‘Genel Ekonomik Kriz Dönemlerinde İşletme Gerekleri Nedeniyle Fesih ve Kısa Çalışma İlişkisi’ (2010) 5 (17) Sicil İş Hukuku Dergisi 74- 88
• Aydemir C ve Türkmen M, Covid-19 Pandemisi Sürecinde Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Uygulaması, Zülfikar Bayraktar ve Hasan Bardakçı (ed) Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler 2, ( Legal Yayıncılık 2021)
• Aydemir M, ‘ Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının İş Sözleşmelerine Etkisi’ (2020) 15 (165) Terazi Hukuk Dergisi 791- 804
• Aydın U, ‘Kısa Çalışma Uygulaması ve Güncel Gelişmeler’ (2009) 1 (13) 29- 40
• Baskan E, İş Sözleşmesinin Feshinde Son Çare (Ultima Ratio) İlkesi (1.Baskı, Legal Yayıncılık 2021)
• Başbuğ A ve Yücel Bodur M, İş Hukuku (6. Baskı Beta Yayınları, 2021)
• Başterzi S, ‘Pandemi Sürecinde İş Hukuku: Kısa Çalışma ( Kovid Pandemisinde Yeni Yaklaşımlar)’ ın Gülsevil Alpagut (1. Baskı, On İki Levha Yayınları 2020) Başterzi S, ‘Türkiye’de Feshe Karşı Koruma Hukuku Reformunun Sosyal Hukuk ve İstihdam Üzerine Etkileri (2005) 54 (3) 53- 94
• Baycık G, ‘Çalışma Sürelerinde Güvenceli Esneklik Uygulamaları’ (2014) 20 (1) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Prof. Dr. Ali Rıza Okur’a Armağan 223- 261
• Baycık G, İş Hukukunda Yenilik Doğuran Haklar (1.Baskı, Yetkin Yayınları 2011)
• Çetiner B, Andreas Furrer, Markus Müller-Chen , Borçlar Hukuku Genel Hükümler (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2021)
• Canbolat T ve Kayırgan H, ‘ Koronavirüs Salgınının İş Sözleşmesi işe İşçi işveren İlişkilerine Etkisi ve Sonuçları’ (2020) 5 (1) Çankaya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 637- 688
• Caniklioğlu N ve Yamakoğlu E ‘6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmeleri Kanunu Bakımından Kısmi Süreli Çalışma’ (2013) 27 (4) Çimento Endüstrisi İşverenleri Sendikası Dergisi 6- 23
• Caniklioğlu N, ‘Atipik İstihdam Biçimi ile Çalışanların Sosyal Güvenliği’ ( 2016) 15 (1) İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 43- 78
• Centel T, ‘Kısmi Süreli Çalışma ve Hafta Tatili Ücreti’ (2006) 1 (2) Sicil İş Hukuku Dergisi 19- 22
• Centel T, İş Hukuku (2.Baskı, Beta Yayınları 1994)
• Çelik N, Caniklioğlu N, Canbolat T, ve Özkaraca E, İş Hukuku Dersleri (34. Baskı, Beta Yayınları 2021)
• Demir F, ‘ Kısa Çalışmalar ve İş Sözleşmeleri Üzerine Etkileri’ (2009) 6 (22) Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 539- 553
• Demir F, ve Gerşil G, ‘Çalışma Hayatında Esneklik ve Türk Hukukunda Esnek Çalışma’ (2008) 16 (2) 68- 89
• Demirezen EC ‘ Çalışma Sürelerinde Esneklik’ ( Doktora Tezi, İstanbul Kültür Üniversitesi 2018)
• Ekmekçi Ö, ‘Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin Sorunlar’ (2009) 4 (14) 47- 59
• Ekonomi M, Türk İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukunun Elli Yılı ( Basisen Eğitim ve Kültür Yayınları 1988)
• Ekonomi M, ‘Doğum veya Evlat Edinme Sonrası Çocuğun Bakımı ve Yetiştirilmesi Amacıyla Ücretsiz İzin ve Kısmi Süreli Çalışma Hakları’ (2017) 14 (53) İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 21-58
• Endes N, Türk İş Hukukunda Kısa Çalışma (1.Baskı, Adalet Yayınları 2017)
• Eren F, Sorumluluk Hukuku Açısından Uygun İlliyet Bağı Teorisi ( Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları 1975)
• Eyrenci Ö, ‘İşin Düzenlenmesinde Değişim ve Esneklik Gerekliliği’ (2001) 16 (6) TÜHİS Dergisi 1- 12
• Gerek N, ‘Haftalık Normal Çalışma Sürelerinin Altında Sürelerle Yapılan Çalışmalar İçerisinde “Kısa Çalışma”nın Yeri ve Önemi’ (2018) 10 (38) İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 3- 26
• İkizler M, ‘Türk İş Hukukunda Esnek Çalışma’ ( Yüksek Lisans Tezi Atatürk Üniversitesi 2011)
• İnciroğlu L, Çalışma Hayatında Esnek Çalışma Uygulamaları ( 2.Baskı, Legal Yayıncılık 2020)
• Kandemir M, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Açısından Tele Çalışma (1.Baskı, Legal Yayıncılık, 2011)
• Karaoğlan C, Gürkaynak G ve Uluay T, 4857 Sayılı İş Kanunu Kapsamındaki Esnek Çalışma Kavramının Çalışma Süresi Özelindeki Uygulamaları ve Tam/Kısmi Süreli Çalışmalar Yönünden Uygulanabilirliği (2013) 10 (40) İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 3-18
• Kayırgan H, Bireysel İş Hukukunda Zorunlu ve Zorlayıcı Nedenler ( 2. Baskı, On İki Levha Yayınları 2021)
• Kurt R, ‘Doğum Sonrası Yarım ve Kısmi Çalışma Hakkı’ (2018) 14 (159) Mali Hukuk Dergisi 705- 724
• Meriç N, ‘Türk ve Alman Hukukunda Kısmi Süreli Çalışma’ (2005) 2 (8) Legal İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi 1545-1580
• Mollamahmutoğlu H, Astarlı M ve Baysal U, İş Hukuku Ders Kitabı (5. Baskı, Lykeon 2021)
• Ocak S, ‘Türk İş Hukukunda Kısa Çalışma’ ( Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi 2008)
• Odaman S, Esneklik Prensibi Çerçevesinde Yargıtay Kararları Işığında Türk İş Hukukunda Çalışma Süreleri ve Yöntemleri (1.Baskı, Legal Yayıncılık 2013)
• Özcan İ, ‘İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Kısmi Süreli Çalışma’ (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi 2018)
• Öztürk E, ‘Türk Hukukunda Kısmi Süreli İş Sözleşmesi’ (Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi 2011)
• Öztürkoğlu Y, ‘Tüm Yönleriyle Esnek Çalışma Modelleri’ (2013) 1 (1) Beykoz Akademi Dergisi 109- 129
• Saracel N, ‘İş ve Sosyal Sigortalar Kanunları Uygulaması Bakımından Kısmi Çalışma’ (1990) 8 (1-2) Eskişehir Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 375- 384
• Savaş Kutsal FB, Bozkurt Gümrükçüoğlu Y ve Kayırgan H, ‘Covid- 19 Küresel Salgınının Hukuktaki Yansımaları: Covid- 19 Pandemisi Döneminde Ücretsiz İzin ve Kısa Çalışma Uygulamaları’nın Kemal Şenocak (ed) ( Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları-I 2021)
• Seçkin Mİ, Çalışma Ekonomisi ve İş Hukuku Açısından Kısa Çalışma (1. Baskı, Legal Yayıncılık 2015)
• Senyen Kaplan ET, Bireysel İş Hukuku (10. Baskı, Gazi Kitabevi 2019)
• Sevgi E, ‘Kısmi Süreli İş Sözleşmesi’ ( Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi 2014 )
• Sevimli A, Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri ( 1. Baskı Beta Yayınları 2019)
• Sislituna Ayakçıoğlu Ç, Kısmi Süreli Çalışma ve Kısmi Süreli Çalışanların Sosyal Güvenlik Sorunları ( 1.Baskı Seçkin Yayıncılık 2021)
• Sümer HH, İş Hukuku ( 25. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2020 )
• Süzek S, İş Hukuku (21. Baskı, Beta Yayınları 2021)
• Şahin T, ‘İş Hukukunda Esneklik ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri’ (2016) 6 (12) Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 155- 190
• Taşdemir Y, ‘Kısmi Süreli Geçiş Hakkına Genel Bakış’ (2018) 5 (11) Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 204-211
• Tulukçu B, ‘Çalışma Şartlarında Esaslı Değişiklik’ (2011) Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan I 1112- 1142
• Yavuz A, ‘ Esnek Çalışma ve Endüstri İlişkilerine Etkisi’ (Doktora Tezi İstanbul Üniversitesi 1994)
• Yazıcı G, ‘Esnek Çalışmanın Çalışanlara ve İşverenlere Etkisi’ ( Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi 2001)
• Yıldız GB, ‘Güvenceli Esneklik ve 4857 Sayılı İş Kanunu’ (2011) Prof. Dr. Sarper Süzek’e Armağan I 203- 232
• Yücesoy Y, Türk İş Hukukunda Kısa Çalışma İle Salgın Hastalık Halinde Uygulanan Diğer Hukuki Kurumlar (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2020)