UKRAYNA’NIN İŞGALİNE GİDEN SÜREÇTE KIRIM’DA KUVVET KULLANMA SORUNU

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 2, 263 - 287, 31.12.2022

Mehmet Zahid Erer

https://doi.org/10.51562/nkuhukuk.2022321

Öz

Kırım, 2014 yılında yapılan bir referandumla Rusya’ya bağlanmıştır. Bu referandum uluslararası toplumda büyük yankı uyandırmıştır. Kırım’ın 2014 yılında bağımsızlığını ilan edişi ve Rusya Federasyonu’nun bir parçası oluşuna ilişkin sürecin bilinmesi, Ukrayna’nın bilfiil işgalini ve günümüzdeki durumunu anlayabilmek açısından önemlidir. Ayrıca, Kırım’ın ilhakında, Rusya’nın uluslararası hukukta mevcut olan kuvvet kullanma yasağının ihlali olarak değerlendirilebilecek eylemlerinin bulunup bulunmadığının tespitiyse hem uluslararası hukuk hem de uluslararası ilişkiler araştırmaları bakımından büyük önem arz etmektedir. Bu noktada, her iki tarafça ileri sürülen argümanların birlikte değerlendirilmesi ve uluslararası hukuk bağlamında bir sonuca varılması gerekmektedir. Fakat bu meselenin anlaşılabilmesi tarafların ileri sürdüğü çelişkili açıklamalar ve bunlara yönelik ısrarları sebebiyle güçleşmektedir. Zira, Rusya’nın ileri sürdüğü ilhakı haklı kılmaya yönelik sebepler gayet makul gözükse de bunların bazı noktalarda gerçekle bağdaşmadığı gözükmektedir. Bu çalışmada, genel manada, Rusya’nın Kırım’ı ilhak edişinin uluslararası hukuka uygunluğu meselesi irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Rusya, Ukrayna, Kırım'ın ilhakı, kuvvet kullanma yasağı, self determinasyon

Kaynakça

• Al Jazeera Türk, ‘Kırım Tatarları Sonuca Tepkili’ (2014) <http://www.aljazeera.com.tr/aljazeera-ozel/kirim-tatarlari-sonuca-tepkili> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• Aust A, Handbook of International Law (1st ed, Cambridge University Press 2005)
• BBC News, ‘Putin: Kırım Hep Rusya’nın Parçası Oldu’ (2014) <https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/03/140318_putin_kirim_1> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• Cengi̇z A, ‘Uluslararası Hukukta Kuvvet Kullanımı Kapsamında Rusya-Ukrayna Krizinin ve Kırım’ın İlhakının Değerlendirilmesi’ (2017) 15 Legal Hukuk Dergisi 4931
• Crawford J, Brownlie’s Principles Of Public International Law (8th ed, Oxford University Press 2012)
• Dayı E, ‘Siyasi ve Hukuki Boyutlarıyla Sovyet Sonrası Rusya-Ukrayna İlişkileri ve Kırım Krizi’ (Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi 2019)
• DW, ‘Crimea Leader Calls for Russian Help to Restore Calm in the Semi-Autonomous Region’ (2014) <https://www.dw.com/en/crimea-leader-calls-for-russian-help-to restore-calm-in-the-semi-autonomous-region/a-17466621> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• DW, ‘G7’den Rusya’ya: Kırım’ın İlhakını Tanımayacağız’ (2021) <https://p.dw.com/p/3qoBA> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• Hürriyet, ‘Rusya, Kırım’ın Ilhak Edilişinin 8. Yıldönümü Kutladı...’ (2022) <https://www.hurriyet.com.tr/dunya/rusya-kirimin-ilhak-edilisinin-8-yildonumu kutladi-putinin-konusmasindaki-tuhaf-aksilik-dikkat-cekti-42025512> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• Karabulut AN, ‘Eski Savaş, Yeni Strateji: Rusya’nın Yirmibirinci Yüzyıldaki Hibrit Savaş Doktrini ve Ukrayna Krizi’ndeki Uygulaması’ (2016) 13 Uluslararası İlişkiler/International Relations 25-42
• Kireçci MA ve Tezcan S, ‘Kırım’ın Kısa Tarihi’ [2015] Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk- Kazak Üniversitesi İnceleme-Araştırma Dizisi
• Lowe V, International Law (1st ed, Oxford University Press 2007)
• Marxsen C, ‘The Crimea Crisis – An International Law Perspective’ (Social Science Research Network 2014) SSRN Scholarly Paper ID 2520530 <https://papers.ssrn.com/abstract=2520530> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• Nuhiç H, ‘Uluslararası Hukuk ve Birleşmiş Milletler Kararları Çerçevesinde Saldırı Kavramı’ (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi 2010)
• Öz Y, ‘Minority Rights in Ukraine Before and After The Illegal Annexation of Crimea by The Russian Federation in 2014: The Case of Crimean Tatars’ (Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi 2020)
• Paul A, ‘Crimea One Year after Russian Annexation’ (2015) <https://www.epc.eu/en/Publications/Crimea-one-year-after-Russianannexation~215ef8> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• Pazarcı H, Uluslararası Hukuk (18th ed, Turhan Kitabevi 2019)
• Reuters, ‘Ukraine, Russia Agree Crimea Truce until March 21: Ukraine Minister’ (2014) <https://www.reuters.com/article/us-ukraine-crisis-truce idUSBREA2F0DP20140316> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• Reuters, ‘Ukraine Says Russian Troops in Crimea Have Doubled to 30,000’ (2014) <https://www.reuters.com/article/us-ukraine-crisis-troops/ukraine-says-russian-troops in-crimea-have-doubled-to-30000-idUSBREA260PW20140307> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• Salvatore S, ‘External and Internal Self-Determination’ (1989) 6 (1) Social Justice 19-25
• Shaw MN, International Law (6th ed, Cambridge University Press 2008)
• Taşdemi̇r F ve Özer A, ‘Uluslararası Hukuk Açısından Kırım Sorunu: Kosava’nın Rövanşı Mı?’ (2015) 10 Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 43-61
• Topal AH, ‘Uluslararası Barış ve Güvenliğin Sürdürülmesi Kapsamında Barış İçin Birlik Kararı’nın Uygulanabilirliği’ [2014] Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 101-126
• Tunç A ve Büyük HF, ‘Kosova ve Kırım Vakalarının Uluslararası Hukuk Perspektifinden Karşılaştırmalı Bir Analizi’ [2016] Uluslararası Suçlar ve Tarih 35
• UN, ‘General Assembly Adopts Resolution Calling upon States Not to Recognize Changes in Status of Crimea Region’ (2014) <https://www.un.org/press/en/2014/ga11493.doc.htm> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• UN News, ‘UN Security Council Action on Crimea Referendum Blocked’ (2014) <https://news.un.org/en/story/2014/03/464002-un-security-council-action-crimeareferendum-blocked> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• UN Security Council, ‘Security Council 7125th Meeting’ (2014) <https://undocs.org/en/S/PV.7125> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• UN Treaty Handbook, Treaty Handbook (United Nations Publication 2012) <https://treaties.un.org/pages/Resource.aspx?path=Publication/TH/Page1_en.xml> Erişim Tarihi 19 Nisan 2022
• Ünlü F, ‘Halkların Kendi Kaderini Tayin Hakkı Açısından Kırım Sorunu’ (Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi 2017)
• Uz A, ‘Teori ve Uygulamada Self-Determinasyon Hakkı’ (2007) 3 Uluslararası Hukuk ve Politika 60-81
• Yücel Ö, ‘Halkların Ekonomik (İktisadi) Self Determinasyon Hakkı ve Afrika’daki Halklar’ (2014) 4 Adam Akademi Sosyal Bilimler Dergisi 89-100
• Yücel Ö, ‘Filistin’de İnsan Hakları İhlalleri ve Türkiye’ (2018) 10 Middle Eastern Studies 40-61
• Zengin E, ‘Uluslararası Hukukta Kendi Kaderini Tayin İlkesi ve Kırım’ın İlhakı’nın Bu Çerçevede Değerlendirmesi’ (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi 2019)