THE LEGAL NATURE OF THE ASSOCIATION OF CINEMATOGRAPHIC WORKS’ AUTHORS

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 1, 21 - 45, 01.07.2023

Zülal Tunçel

Öz

Cinematographic works are produced by their nature with the contribution of many people. Only the director, the original music composer, the script writer, the dialogue writer and the animator in the works that are created with the animation technique are accepted as the author. It is regulated in the 3rd paragraph of Article 8 of the Law on Intellectual and Artistic Works No. 5846 that the persons mentioned are the collaborative authors of the cinematographic works. However, the regulation does not clarify the legal status of an association composed by cinematographic works’ authors. There are two types of collaborative authorship recognized in Turkish law, these are joint authorship and collective authorship. In the doctrine, there is no consensus on which of the collaborative authorship type corresponds to the cinematographic works’ authors association. While there are those who argue that this association is a joint authorship of works, there are also those who argue it is a collective one. There is also a third opinion which claims that the association of cinematographic works’ authors has a sui generis status, a synthesis of joint and collective authorship.

Anahtar Kelimeler

Cinematographic Work, Authorship of Cinematographic Work, Collaborative Authorship, Joint Authorship, Collective Authorship

SİNEMA ESERİ SAHİPLERİ BİRLİĞİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ

Öz

Sinema eserleri nitelikleri gereği çok sayıda kişinin katkısıyla meydana gelmektedir. Sinema eserine katkıda bulunan kişilerden yalnızca yönetmen, özgün müzik bestecisi, senaryo yazarı, diyalog yazarı ve canlandırma tekniğiyle meydana getirilmiş eserlerde animatör eser sahibi olarak kabul edilmiştir. 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 8. maddesinin 3. fıkrasında söz konusu kişilerin sinema eserinin birlikte sahibi olduğu ifade edilmiştir. Ancak Kanun’da sinema eseri sahipleri birliğinin hukuki niteliği açıkça düzenlenmemiştir. Birlikte eser sahipliğinin müşterek eser sahipliği ve iştirak halinde eser sahipliği olmak üzere iki türü bulunmaktadır. Doktrinde sinema eseri üzerindeki birliğin, birlikte eser sahipliği türlerinden hangisine dahil olduğu konusunda görüş birliği sağlanabilmiş değildir. Bu birliğin müşterek eser sahipliği niteliğinde olduğunu ileri sürenler olduğu gibi, iştirak halinde eser sahipliği niteliğinde olduğunu ileri sürenler de mevcuttur. Ayrıca sinema eseri sahipleri birliğinin, müşterek eser sahipliği ve iştirak halinde eser sahipliğinin sentezinden oluşan sui generis (kendine özgü) bir nitelik arz ettiğini savunan üçüncü bir görüş de bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sinema Eseri, Sinema Eseri Sahipliği, Birlikte Eser Sahipliği, Müşterek Eser Sahipliği, İştirak Halinde Eser Sahipliği

Kaynakça

• Akkayan Yıldırım A, ‘4630 Sayılı Kanun Değişikliği ve Gelişmeler Işığında Sinema Eseri ve Sinema Eser Sahipliği’ (2001) Prof. Dr. Hayri Domaniç’e 80. Yaş Günü Armağanı, 1-43
• Arslanlı H, Fikri Hukuk Dersleri II, Fikir ve Sanat Eserleri (Sulhi Garan Matbaası 1954)
• Atasoy E, Birlikte Eser Sahipliği Kavramı, Türlerinin Birbirleri İle Olan Benzerlikleri ve Farklılıkları (2013) 0(2) FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 29-56 <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/73020>
• Ateş M, Fikri Hukukta Eser Sahipliği, (2. baskı, Adalet Yayınevi 2012)
• Ateş M, ‘Fikir ve Sanat Hukukunda Sinema Eseri ve Eser Sahipliği’, Tekin Memiş (edt), Fikri Mülkiyet Hukuku Yıllığı, (On İki Levha Yayıncılık 2009)
• Ateş M, Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Hakların Kapsamı ve Sınırlandırılması (Seçkin Yayıncılık 2003)
• Ateş M, Fikri Hukukta Eser (3. baskı, Turhan Kitabevi 2007)
• Aydıncık Ş, Fikri Haklara İlişkin Lisans Sözleşmeleri (Arıkan Yayınları 2006)
• Ayiter N, Hukukta Fikir ve Sanat Ürünleri (2. baskı, Sevinç Matbaası 1981)
• Bak Tezgel B, ‘Fikri Haklarda Sözleşmeden Cayma (FSEK m. 58)’ (Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2016)
• Baygın C, ‘Fikri Hukukta Yaratıcı Eser Sahibi ve Eser Üzerindeki Mali Hakları Kullanmaya Kanunen Yetkili Sayılan Kişiler’ (2002) Prof. Dr. Ömer Teoman'a 55. Yaş Günü Armağanı, Cilt I, 145-174
• Belgesay MR, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Şerhi (M. Sıralar Matbaası 1956)
• Beste Bulut, Sinema Eserlerinde Hak Sahipliği (Seçkin Yayıncılık 2020)
• Beşiroğlu A, Düşünce Ürünleri Üzerindeki Haklar, (Beta Yayıncılık 2004)
• Bozbel S, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku (On İki Levha Yayıncılık 2012)
• Bozgeyik H, ‘Fikir ve Sanat Eserlerinde Hususiyet’ (2009) 25(3) Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 170-222 <https://jurix.com.tr/article/6638>
• Demirel C, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 10. Maddesi Bağlamında Birden Fazla Eser Sahibi Tarafından Meydana Getirilen Eserler ve Eser Sahipleri Birliği (Savaş Yayınevi 2017)
• Derdiman F, ‘Birlikte Eser Sahipliklerinde Sona Erme ve Birlikten Ayrılma’ (2023) 81(1) İstanbul Hukuk Mecmuası, 1-31 <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/3033344>
• Erdil E, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Kısa Şerhi (On İki Levha Yayıncılık 2021)
• Erel Ş, Türk Fikir ve Sanat Hukuku (3. baskı, Yetkin Yayınları 2009)
• Genç A, ‘Sinema ve Müzik Eserleri Açısından 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu ile 3257 Sayılı Sinema, Video ve Müzik Eserleri Kanunu’nun Karşılaştırılması’ (2003) Ünal Tekinalp’e Armağan, Cilt II, 249-288
• Gökyayla E, Telif Hakkı ve Telif Hakkının Devri Sözleşmesi (2. baskı, Yetkin Yayınları 2001)
• Günaydın Ö, ‘Sinema Eserlerinde Karakterler ve Korunması’ (2017) 12 (128) Terazi Hukuk Dergisi, 98-100 <https://www.jurix.com.tr/article/7589>
• Güneş İ, Uygulamada Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku (4. baskı, Seçkin Yayıncılık 2022)
• Kadıgil SS, ‘Sinema Eserleri ve Sinema Eserlerinde Hak Sahipleri’, (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2010)
• Kılıçoğlu A ‘Fikri Haklara İlişkin Bazı Sorunlar ve Yasa Tasarısının Eleştirisi’ (1994) S. 3 TBB Dergisi, 325-345 < http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m1994-19943-946>
• Kılıçoğlu A, Sınai Haklarla Karşılaştırmalı Fikri Haklar (7. baskı, Turhan Kitabevi 2021)
• Kınacıoğlu N ‘Sinema Eserleri ve Bunlarda Eser Sahipliği’ (1998) Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan, 209-219
• Küçükkaya HG, Sinema Eseri Üzerindeki Mali Haklar, (İktisadi Araştırmalar Vakfı İktisadi İşletmesi 2015)
• Öztan F, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku (Turhan Kitabevi 2008)
• Öztrak İ, Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Haklar (Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları 1971)
• Sarıhan BB, ‘Sinema Eserleri’ (2022) 5 (1), NEÜHFD 92-121 <https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2222845>
• Suluk C, Karasu R ve Nal T, Fikri Mülkiyet Hukuku (6. baskı, Seçkin Yayıncılık 2022)
• Sür P, ‘Sinema Eserleri ve Sinema Eser Sahipliğinden Doğan Haklar’ (Yüksek Lisans Tezi, Kadir Has Üniversitesi, 2012)
• Şahin B, Türk Hukukunda Sinema Eserlerine İlişkin Lisans Sözleşmeleri (Yetkin Yayınları 2018)
• Tekinalp Ü, Fikri Mülkiyet Hukuku (5. baskı, Vedat Kitapçılık 2012)
• Tosun Y, Sinema Eserleri ve Eser Sahibinin Hakları (On İki Levha Yayıncılık 2009)
• Yarsuvat D, Türk Hukukunda Eser Sahibi ve Hakları (Güney Matbaacılık 1984)
• Yaşasın A, ‘Sinema Eserleri ve Sinema Eserleri Üzerindeki Hak Sahipleri’ (2016) 12 (47) FSHD, 887-928
• Yavuz L, Alıca T ve Merdivan F, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu Yorumu (Yetkin Yayınları 2013)
• Yavuz L, ‘Türk Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Sinema Eseri Ve Eser Sahipliği’ (2013) 8 (78) Terazi Hukuk Dergisi, 14-20