ÇOKKÜLTÜRLÜ EĞİTİM MÜMKÜN MÜ?

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2 - Kapadokya Sosyal Bilimler Öğrenci Kongresi Özel Sayısı, 1 - 11, 03.12.2019

Mehmet Kart , Hüseyin Şimşek

Öz

Bu çalışmanın amacı,
çokkültürlü eğitim sürecine ilişkin alanyazında yer alan olumsuzluklardan yola
çıkarak Türk eğitim sistemi içerisinde son yıllarda önemi gittikçe arttığı
düşünülen çokkültürlü eğitimin mümkün olup olmadığını tartışmaktır. Tarama
modelinde gerçekleştirilen ve betimsel bir nitelik taşıyan bu çalışmada doküman
incelemesi/analizi kullanılmıştır. Bu kapsamda, alanyazında yer alan; mülteci
öğrencilerin yaşadıkları sorunları ve çokkültürlü eğitime getirilen
eleştirileri içeren araştırmalar ele alınmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda
şu tespitlerin öne çıktığı söylenebilir: Yabancı uyruklu öğrencilerin
ebeveynleri, bu süreci anlama ve çocuğa destek olma konusunda çeşitli sorunlar
yaşamaktadırlar. Dil yetersizlikleri, kendi ülkelerinde bir eğitim
yaşantılarının olmayışı veya eğitim birikimlerinin yetersiz olması, okul atmosferi,
idarecilerin/öğretmenlerin davranış ve tutumlarından kaynaklanan problemlerdir.
Bununla birlikte, yeni yaşam alanlarındaki fiziksel ve sosyal sorunlar, yerleşecekleri
yerin kesin olarak belli olmaması, bir yerde uzun süre kalmama/kalamama gibi
etkenler diğer sorun alanlarını oluşturmaktadır. Ayrıca, yabancı uyruklu
öğrencilerin Türkçeyi tam olarak anlayamama, Türk arkadaşları ile iletişim
kuramama ve öğretmenlerin aile ile iletişim kuramaması gibi çeşitli dil ve
iletişim sorunları da yaşadıkları belirlenmiştir. Bu sorunların yanı sıra
alışageldiği yaşam tarzından, ilişkilerinden ve sosyal çevresinden uzak kalan bireylerin
göç ettikleri yerde çeşitli duygusal sorunlar yaşadıkları da tespit edilmiştir.
Böylesi bir olumsuz yaşantı geçmişi sonucunda akademik yönden de başarısız
oldukları çalışma sonuçlarından anlaşılmaktadır. Çokkültürlü eğitimin tanımımın
yapılamaması, farklı görüşlere sahip kimselerin bu süreci kendilerine göre
yorumlaması, bu eğitime geç yaşlarda başlanması ve tarihsel gerçeklerin
çokkültürlü eğitim sürecinde olumsuz tartışmalar doğurması gibi eleştiriler de
çokkültürlü eğitimin güçlükleri olarak tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Çokkültürlü eğitim, çokkültürlü eğitimin sakıncaları, göç, mülteci, yabancı uyruklu öğrenci

IS MULTICULTURAL EDUCATION POSSIBLE?

Öz

The aim of this study is to discuss the impossibility
of multicultural education, considered to have significantly  increased in recent years, based upon the
negativities of the multicultural education process in the literature. Document
analysis was used in this descriptive study which was performed in the scanning
model. Researches were discussed about the problems faced by refugee students
and criticisms on multicultural education. As a result of reviews: Parents of
foreign students have various problems about understanding this process and
supporting the child. Language deficiencies, lack of education in their own
countries or lack of education, school environment are the problems arising
from the attitudes and behaviors of teachers/administrators. Besides, the
physical and social problems in the new life areas, not to stay in a place for
a long time are the other problem areas. In addition, it has been determined that
foreign students have various language and communication problems such as not
being able to fully understand Turkish, not being able to communicate with
Turkish friends and teachers cannot communicate with family. The individuals
who depart from their usual lifestyle, relationships and social environment
experience various emotional problems at the place they live. As a result of
such a negative experience, it is understood from the results of the study that
they have failed academically. The lack of a definition of multicultural
education, peoples with different opinions, starting age, and historical facts
in the multicultural education process has been determined as the difficulties
of multicultural education. 

Anahtar Kelimeler

Multicultural education, drawbacks of multicultural education, immigration, refugee, foreign student

Kaynakça

• Akınlar, A. (2018). Türkiye'de azınlık ve devlet liselerinde çokkültürlü eğitim anlayışının araştırılması: Çoklu durum çalışması. (Yayımlanmamış doktora tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü/Eğitim Programları ve Öğretim Programı, İstanbul.
• Aldridge, J., Calhoun, C., Aman, R. (2000). Misconceptions about multicultural education. Focus on Elementary. 12 (3), 1-4.
• Alp, S. ve Taştan, N. (2011). Türkiye’de ırk veya etnik köken temelinde ayrımcılığın izlenmesi raporu, İstanbul: Bilgi Üniversitesi, İnsan Hakları Uygulama ve Araştırma Merkezi.
• Aydın, H. (2013). Dünyada ve Türkiye’de çokkültürlü eğitim tartışmaları ve uygulamaları. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Banks, J. A. (1993). Multicultural education: Development, dimensions, and challenges. The Phi Delta Kappan, 75(1), 22-28.
• Başbay, A., Kağnıcı, Y. ve Sarsar, F. (2013). Eğitim fakültelerinde görev yapmakta olan öğretim elemanlarının çokkültürlü yeterlik algılarının incelenmesi. Turkish Studies Academic Journal, 8(3), 47-60.
• Bennet, C. M. (2001). Genres of Research in Multicultural Education. Review of Educational Research, 7(2), 171-217.
• Demir, S. (2012). Çokkültürlü eğitimin Erciyes Üniversitesi öğretim elemanları için önem derecesi. Turkish Studies Academic Journal, 7(4),1453-1475.
• Doğan, S. (1988). Yurt dışı yaşantısı geçiren ve geçirmeyen lise öğrencilerinin problemleri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ekinci, D. K. (2016). Kültürlerarası iletişimin eğitim sürecine etkisine yönelik ampirik bir araştırma. Journal of Human Sciences, 13(1), 1176-1187.
• Ekşi, A. (2002). Sığınmacı ve göçmelerde psikopatoloji. Türk Psikiyatri Dergisi,13(3), 215-221.
• Erol, M., ve Ersever, O. G. (2014). Göç krizi ve göç krizine müdahale. Kara Harp Okulu Bilim Dergisi, 24(1), 47-68.
• Gallagher, J. (1998). Multiculturalism at a Crossroads. The Education Digest. April: 1-5.
• Gay, G. (2018). Culturally responsive teaching: theory, research and practice (3. baskı). New York: Teachers College Press.
• Geneva, G. (2018). Culturally Responsive Teaching: Theory, Research and Practice (3. Baskı). New York: Teachers College Press.
• Gorski, P. C. (2010). The challenge of defining multicultural education. http://www.edchange.org/multicultural/initial.html. adresinden 22.11.2018 tarihinde alındı.
• Grinberg, L. and Grinberg, R. (2004). Psychoanalytic perspectives on migration. (Ed. Bell, D.) içinde Psychoanalysis and Culture. A Kleinien Perspective. (s.154-170) London: Karnac Books.
• Gün, Z. (2006). Psikolojide, göç çalışmalarındaki metodolojik problemler ve çözüm önerileri. Türk Psikoloji Bülteni, 12(38), 27-41.
• Güvenç, B. (1996). İnsan ve kültür (7.baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Hek, R. (2005). The role of education in the settlement of young refugees in the UK: The experiences of young refugees. Practice: Social Work in Action, 17(3), 157-171. https://dx.doi.org/10.1080/09503150500285115
• İçduygu, A. ve Sirkeci, İ. (1999). Cumhuriyet dönemi göç hareketleri: 75 yılda köylerden şehirlere. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Kaygalak, S. (2009). Kentin mültecileri neoliberalizm koşullarında zorunlu göç ve kentleşme, Ankara: Dipnot Yayınları.
• Koçak, Y. ve Terzi, E. (2012). Türkiye’de göç olgusu, göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), 163-184.
• Kymlicka, W. (1998). Çokkültürlü yurttaşlık/azınlık haklarının liberal teorisi, (Çev. A.Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Lee, D. O. (1997). Multicultural education in geography in the USA: An introduction. Journal of Geography in Higher Education, 21(2), 261-268.
• Oikonomidoy, E. (2010). Zooming into the school narratives of refugee students. Multicultural Perspective, 12(2), 74-80. https://dx.doi.org/10.1080/15210960.2010.481186
• Özcan, S. A. (2018). Çokkültürlülük bağlamında Türkiye'deki Suriyeli Sığınmacıların eğitim sorunu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü. Sakarya.
• Parekh, B. (2002). Çokkültürlülüğü Yeniden Düşünmek, (Çev. B. Tanrıseven) Ankara: Phoenix.
• Rah, Y., Choi, S. ve Nguyen, T. S. T. (2009). Building bridges between refugee parents and schools. International Journal of Leadership in Educational, 12(4), 347-365. https://dx.doi.org/10.1080/13603120802609867 Rakusa-Suszczewski, M. (2013). The Impossibility of Multiculturalism–Modernity and Politics. Yearbook of Polish European Studies, 16, 247-264.
• Roxas, K. (2010). Who really wants “the tired, the poor, and the huddled masses” anyway?: Teachers’ use of cultural scripts with refugee students in public schools. Multicultural Perspectives, 12(2), 65-73. https://dx.doi.org/10.1080/15210960.2010.481180 Sayıl, I., Berksun, E. O, Palabıyıkoğlu, R., Devrimci-Özgüven, H., Soykan, Ç. ve Haran, S. (2000). Kriz ve krize müdahale. Ankara: Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
• Şahin, C. (2001). Yurt dışı göçün bireyin psikolojik sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin kuramsal bir inceleme. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 57-67.
• Şeker, B. D. ve Aslan, Z. (2015). Refugee children in the educational process: An social psychological assessment. Journal of Theoretical Educational Science/Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 8(1).
• Şimşir, Z. ve Dilmaç, B. (2018). Yabancı uyruklu öğrencilerin eğitim gördüğü okullarda öğretmenlerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri. İlköğretim Online, 2018; 17(2), 1116-1134.
• UNICEF. (Eylül, 2019). Turkey 2019 Humanitarian Situation Report. https://www.unicef.org/turkey/media/7091/file/UNICEF%20Turkey%20Humanitarian%20Situation%20Report%20-%20Jan-March%202019.pdf internet adresinden 17.10.2019 tarihinde erişilmiştir.
• Vedder, P., ve Horenczyk, G. (2006). Acculturation and the school context. içinde (Ed. D. Sam ve J. Berry), The Cambridge Handbook of Acculturation Psychology (Cambridge Handbooks in Psychology, pp. 419-438). Cambridge: Cambridge University Press. https://dx.doi:10.1017/CBO9780511489891.031
• Yazıcı, F. (2013). Çokkültürlülük ve yurtseverlik açısından azınlık okullarında tarih dersleri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, T.T. (2005). Göçün kadın yaşamı üzerindeki etkileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van.
• Yiğit, T. (2015). Uygulamalar ve sorunlar bağlamında Türkiye’de sığınmacı çocukların eğitimi: Kırşehir ve Nevşehir örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırşehir.