A Group of Moldmade Bowls Preserved in the Museum of Anatolian Civilizations

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 2, 573 - 595, 29.09.2023

Hatice Çorbacı

https://doi.org/10.33469/oannes.1318305

Öz

In this study, it is aimed to introduce four molded bowls in the Anatolian Civilizations Museum. These bowls, which are hemispherical in the form and relief decorations on the outer surfaces, also called Megarian Bowls are one of the main ceramic group of the Hellenistic Period. In this study, which was carried out to introduce the material finds preserved in the museums, the bowls in the museum will be compared and evaluated with similar examples. The production centers of the bowls brought to the museum through purchase are unknown. The mouth diameters of the bowls are 12.6 - 11.2 cm.; their height is between 7.2-6.1 cm. There is a workshop signature on the tondo of bowl No. 1, which has a straight vertical rim and overlapped leaf decoration. The other bowls are in the form of outward-turned-rim, flat-expanding outwards, and have superficial floral decorations. Dough colors are light red-red and buff tones. The undercoat is dark red and dark brown inside and outside. Except for the bowl No. 1 in the catalogue, the three bowls belong to Group A of Eastern Sigillata (DSA). These bowls are red slipped table ware that began to be produced in the middle of the 2nd century BC. A catalogue work was carried out in this research. The bowls are compared with similiar finds dating back to the middle of the 2nd century BC. until to the end of the 1st century BC.

Anahtar Kelimeler

Moldmade relief bowls, Anadolu Medeniyetleri Museum, Eastern Sigillata A, Ephesus-Ion, Antiokhia

Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde Korunan Bir Grup Kalıp Yapımı Kase

Öz

Bu çalışmada Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde korunan kalıp yapımı dört kase incelenmiştir. Megara Kaseleri olarak da adlandırılan yarı küresel formda ve dış yüzeyi kabartmalı olan bu kaseler, Hellenistik Dönem’in ana seramik gruplarından biridir. Müzelerde korunan maddi buluntuların tanıtılması amacıyla yapılan bu çalışmada müzedeki kaseler benzer örneklerle kıyaslanıp değerlendirilecektir. Müzeye satın alma yoluyla gelen kaselerin üretim yerleri bilinmemektedir. Kaselerin ağız çapları 12.6 - 11.2 cm. yükseklikleri 7.2-6.1 cm arasındadır. Düz dik kenarlı bindirme yapraklı bezemeye sahip 1 No’lu kasenin tondosunda atölye imzası vardır. Diger kaseler dışa dönük kenarlı, dışa eğimli cidarlı formda ve yüzeysel bitkisel bezemelidir. Hamur renkleri açık kırmızı- kırmızı ve devetüyü tonlarındadır. Astar koyu kırmızı, iç ve dışta yer yer koyu kahverengi renk dalgalanmaları vardır. Katalogdaki 1 No’lu kase dışındaki üç kase Doğu Sigillataları A grubuna aittir. Bu kaseler İÖ 2. yüzyılın ortalarında üretilmeye başlanmış ince, kırmızı astarlı masa üstü kaplarıdır. Benzerleriyle kıyasladığımız kâseler İÖ 2. yüzyılın ortalarından İÖ 1. yüzyıl sonuna kadar tarihlenir.

Anahtar Kelimeler

Kalıp yapımı kaseler, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Doğu Sigillata A, Ephesus-Ion, Antiokhia

Kaynakça

• ANLAĞAN, T., 2000. Sadberk Hanım Müzesi Kalıplı Kaseler ve Kabartmalı Kaplar, Zero Production, İstanbul.
• ATHENAEUS of NAUCRATIS, 2007. The Learned Banqueters, with an English translation by S. D. Olson, Vol XI, 467c, (The Loeb Classical Library), Harvard Üniversity Press, Cambridge.
• AYDIN, B., 2001. “The Hellenistic Pottery and small finds of Kordon Tumulus at Kordon Köyü/Salihli (Manisa)”, Jahreshefte des Österreichischen Archäologischen Institutes in Wien. 76, ss. 7-64.
• BAUR, P. V. C., 1941. "Megarian Bowls in the Rebecca Darlington Stoddard Collection of Greek and Italian Vases in Yale University”' AJA 45, ss. 229-248.
• BENNDORF, O., 1976. Griechische und Sizilische Vasenbilder, 1869-1883, Verlag von L. Guttentag, Berlin.
• BLAZEVSKA, S., 2006. A “Macedonian Shield” Bowl from Vardarski Rid, Folia archaeologica Balkanica I, In Honorem Verae Bitrakova Grozdanova, Faculty of Philosophy – Skopje, Makedonska Riznica – Kumanovo.
• BOUZEK, J.- JANSOVÁ, L., 1974. “Megarian bowls.” In Anatolian Collection of Charles University, Kyme I, Ed: by J. Bouzek, ss. 13–76.
• CHRISTENSEN, A. P., - JOHANSEN, F. 1971. Hama: Fouilles et Recherches 1931-1938 III/2 Les Poteries Hellenistiques et Les Terres Sigillees Orientales, Nationalmuseet, Copenhagen.
• CİVELEK A., 2004. “Phokaia Kalıp Yapımı Kaseleri”, Olba IX, ss. 123-136.
• CİVELEK, A. - TAŞ, H., 2012. “Adana Müzesi’nde Korunan Kalıp Yapımı Kaseler”, CollAn XI, ss. 123-150.
• CONZE, A., 1913. Altertümer von Pergamon B. I/2, Stadt und Landschaft, Verlag von Georg Reimer, Berlin.
• CORNELL, L. A., 1997. “A Note on the Molded Bowls”. Ed.: S.C. Herbert, Tel Anafa II/i, The Hellenistic and Roman Pottery, JRA Supplementary Series 10, ss. 407-416.
• COURBY, F., 1922. Les vases grecs a reliefs, E. de Boccard, Paris.
• CROWFOOT, J. W.- G. M. CROWFOOT - K. M. KENYON. 1957. Samaria/Sabaste, Report of the Works of the Joint Expedition in 1935/3, Palestine Exploration Fund, London.
• CVA Stutgart B. 1, Kunze-Götte, E. 1965. C. H. Beck’s Verlagsbuchhandlung, München.
• ÇORBACI, H., 2012. “Tarsus Müzesi Hellenistik ve Hellenistik-Roma Dönemi Kalıp Yapımı Kaseleri”, Arkeoloji ve Sanat Dergisi 140, ss. 75-90.
• ÇORBACI, H., 2016. “Adıyaman Müzesi Kalıp Yapımı Kaseleri”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 23, ss. 493-527.
• ÇORBACI, H., 2022. Eskişehir Eti Arkeoloji Müzesi Kalıp Yapımı Kaseler ve Kalıplı Skyphos, Ed.: M. Sayar, Anadolu Araştırmaları 27, ss. 221-242
• DE LUCA-ZİGENAUS, O., 1968. Das Asklepieion, Pergamenische Forschungen XI/1, de Gruyter, Berlin.
• DE LUCA, G.-RADT, W., 1999. Sondagen im Fundament des grossen Altars, Pergamenische Forschungen XII, de Gruyter, Berlin.
• DE LUCA, G.-KÖGLER, P. vd. 2021. Hellenistische Reliefbecher aus Pergamon. Die 'Megarischen Becher' von der Akropolis, aus dem Asklepieion, der Stadtgrab, Harrassowitz, Wiesbaden.
• DEREBOYLU, E., 2001. “Weisgrundige Keramik und Hellenistische Reliefbecher aus dem Hanghaus 2 in Ephesos”, Ed.: F. Krinzinger, Studien Zur Hellenistischen Keramik in Ephesos, Ergânzungshette zur der Jahresheften des österreichischen Archâologischen Institutes Heft 2, ss. 21-44.
• DOKSANALTI, E., 2003. Knidos-Kap Krio Hellenistik Sarnıç Buluntuları, Ed.: C. Abadie-Reynal, Les céramiques en Anatolie aux époques hellénistiques et romaines. Actes de la Table Ronde d’Istanbul, 23-24 mai 1996, Istanbul-Paris, ss. 27-33.
• EROL, A. E., 2019. “Anadolu Roma İmparatorluk Dönemi Sütunlu Caddelerin Antik Şehircilik Kavramı İçindeki Yeri”, AHBV Akdeniz Havzası ve Afrika Medeniyetleri Dergisi, 1(1), ss. 11-22.
• ERSOY A., 2013. Smyrna / İzmir Kazıları Kalıp Yapımı Kaseleri ve Kabartmalı Kaplar, Ed.: H. Ürer, H, Erdönmez, E, Altınöz, A.G.B, Tüba-Ked 11, ss. 31-51.
• FENN, N., 2014. The Hellenistic Mouldmade Bowl Production at Priene – A Case Study Concerning the Reception of Ephesian Examples, Study and Interpretation of Late Hellenistic Pottery, Aarhus University Press, Aarhus.
• FORTNER, S. A., 2008. Die Keramik und Kleinfunde von Bethsaida-Iulias am See Genezareth Israel, (Dissertation Thesis) L. Maximillians Universitaet, Augsburg.
• GASSNER, V., 1997. Das Südtor der Tetragonos-Agora, Keramik und Klein Funde, FE XIII/1/1, Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien.
• GERBER, C., 1996. “Die Umgebung des Lidar Höyük von hellenistischer bis frühislamischer Zeit”. Ed.: K. Bartl and S. R. Hauser, Continuity and change in Northern Mesopotamia from the Hellenistic to the early Islamic period, ss. 303-332.
• HAYES, J. W., 1985/86. “Sigillate Orientali”, Enciclopedia dell’arte antica, classica e orientali, Atlante delle forme ceramice, II, Roma, Enciclopedia dell’Arte Antica, Classica e Orientale, ss. 1-96.
• HEPDING, H., 1954. “Eine hellenistische Töpferwerkstatt in Pergamon”, Sonderdruck Aus Nachrichten der Giessener Hochschulgesellschaft 21. ss. 49-60.
• JONES, F. F.,1950. "The Pottery," in Excavations at Gözlü Kule”, The Hellenistic and Roman Periods Excavations at Gözlükule, Tarsus I, Ed.: Goldman, H., New Jersey: Princeton University Press, ss. 149-296.
• KAMENJARIN, İ., 2017. Hellenıstıc Moldmade Pottery From Sıculı, Kaštela, Publisher Muzej Grada, Kaštela.
• KAVVADIAS, G., 2012. “The red-slipped tableware”, Tableware pottery from the Antikythera shipwreck, Ed.: N. Kaltsas, - P. Bouyia - E. Vlachogianni , The Antikythera Shipwreck. The Ship, the Treasures, the Mechanism, ss. 169-186
• KENYON, K. M.- CROWFOOT, J.W., 1957. The Objects from Samaria Sebaste, Reports of the work of the joint Expeditions in 1931-1933 and of the British Expedition in 1931/III, Palestine Exploration Fund, London.
• KOSSATZ, U., 1990. Funde aus Milet. Teil 1. Die Megarischen Becher, Walter de Gruyter, Berlin.
• KRAMER, N., 1996. “Megarische Becher”, Ed.: Ü. Serdaroğlu-R. Stupperich, Ausgrabungen in Assos 1992, Asia Minor Studien 21, ss. 71-98.
• KRAMER, N., 2004. Gindaros, Geschichte Und Archaeologie einer Siedlungen im Nordwestlichen Syrien von hellenistischer bis in frühbyzantinische Zeit, Verlag Marie Leidorf, Rahden.
• KRAUS, T., 1951. Megarische Becher im Römisch-Germanischen Zentralmuseum zu Mainz, Verlag des Römisch-Germanischen Zentralmuseums, Mainz.
• LAUMONIER, A., 1977. La céramique hellénistique à reliefs 1. Ateliers ”Ioniens”, Délos XXXI, , de Boccard, Paris.
• LUND, J., 2005. “An economy of consumption: the Eastern Sigillata A industry in the late Hellenistic period”. In Making, Moving, and Managing: The New World of Ancient Economies, 323-31 BC, Ed.: Z. H. Archibald-Davies, J. K.- V. Gabrielsen, ss. 233-251.
• LUND, J., Poblome - J., Malfitana, D., 2006. “Rhosica Vasa Mandavi, Towards The Identıfıcatıon Of A Major Ceramıc Tableware Industry Of The Eastern Mediterranean: Eastern Sigilata A”, Archeologia Classica , Vol. 57, ss. 491-507.
• NEGEV, A., 1986. The late hellenistic and early Roman pottery of nebatean OBODA: Final Report, Qedem 22, ss. 1-144.
• ÖZ, C., 2022. Myra Tiyatrosunda Ele Geçen Hellenistik Dönem Kalıp Yapımı Kabartmalı Kâseler, Ed.: M. Arslan, Cedrus X, ss. 113-138
• PARLASCA, K., 1955. “Das Verhaeltnis der megarischen Becher zum Alexandrinischen Kunsthandwerk”, JdI 70, ss. 129-154.
• PETROVA, A. P., 2014. Pontic Group of Hellenistic Mouldmade, Ed.: Pia Guldager Bilde and Mark L. Lawal, Black Sea Studies 16, ss. 215-230.
• RADT, W., 1999. Sondagen im Fundament des grossen Altars, Pergamenische Forschungen 12, de Gruyter, Berlin.
• ROGL, C., 2008, “Die hellenistischen Reliebecher aus Lousoi”, Ergänzungshefe ÖJh 10. ss. 32-65.
• ROTROFF, S, I., 1978. Hellenistic Athenian Pottery: “Megarian Bowls”, Current Anthropology, Vol. 19, No. 2, ss. 387, 388.
• ROTROFF, S. I., 1982. Hellenistic Pottery. Athenian and Imported Moldmade Bowls, Agora XXII, American School of Classical Studies at Athens, Princeton.
• ROTROFF, S. I.,-OLIVER, A., 2003. The Hellenistic Pottery from Sardis, The Finds Through 1994, Archaeological Exploration of Sardis XII, Cambridge (Mass), Harvard University Press, London.
• ROTROFF, S. I., 2018. “Athenian Moldmade Bowls on Delos: Laumonier’s Sample”, BCH, 142(2), ss. 567-692
• SARAÇOĞLU, A.- M., ÇEKİLMEZ., 2011. “Tralleis Batı Nekropolis ve Konut Alanı Hellenistik Dönem Seramiği: 2006-2007 Buluntuları”. Colloquium Anatolicum 10, ss. 219-249.
• SAYGILI, B., 2011. Kibyra Kalıp Yapımı Kaseler, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi
• SCHÄFER, J., 1968. Hellenistische Keramik aus Pergamon (Vol. 2) Berlin, de Gruyter.
• SEITERLE, G.,1982. Funde aus Ephesos, AntK. 25, Vereinigung der Freunde Antiker Kunst, ss. 145-149
• SLANE, K. W., 1997. “The Fine Wares”, Ed.: S.C. Herbert, Tel Anafa II/i: The Hellenistic and Roman Pottery (JRA, Suppl. 10 Part II/i, Ann Arbor, MI) ss. 247–393.
• TAMSÜ, P. R., 2016. Mold-Made Bowls from Teos Hellenistic City Wall Excavations, Ed.: N. Karul, E. Özdoğan, Colloquium Anatolicum 15 (1), ss. 59-70.
• THALMANN, J. P., 1978. “Tell ‘Arqa (Liban Nord) campagnes I-III (1972-1974) chantier I. rapport préliminaire. (Introduction d’Ernest Will)”. Syria, Tome 55/1-2, ss. 1-151.
• THOMSON, H., 1934. Two centuries of Hellenistic pottery, Hesperia, 3, ss. 311-480.
• VESSBERG, O. A. - A. WESTHOLM,. 1956. “The Hellenistic and Roman Periods in Cyprus”. The Swedish Cyprus Expedition, Vol. IV/1, Swedish Cyprus Expedition, Stockholm.
• WAAGE, F. O., 1934. “Antioch on the Orontes I, The Excavations of 1932”, Ed.: G.W. Elderkin, Princeton University Press, ss. 67-72.
• WAAGE, F. O., 1948. Ceramics and Islamic Coins, Antioch-on-the-Orontes IV 1, Departent of art and archaeology, Princeton University Press, Princeton NJ.
• WEINBERG, S. S., 1992. “Molded Bowls from Tel Anafa and elsewhere”, Muse 26, ss. 12-20.
• YEDİDAĞ, T. Y., 2011. Dorylaion’un Hellenistik Dönem Keramikleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı Klasik Arkeoloji Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• YILDIZ, V., 2016. Tarsus Cumhuriyet Alanı Kazısında Bulunan Doğu Sigillataları A Grubu Seramikler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• ZHURAVLEV, D., 2000. “A Skyphos from the House of Chrysaliskos and Pergamene Pottery Import in the Bosporan Kingdom”, Ε’ Επιστημονική Συνάντηση γιατην Ελληνιστική Κεραμική. Χρονολογικά προβλήματα, ss. 269 272.
• ZIEGENAUS, O. - D. G. Luca, 1968. Das Asklepieion, Altertümer von Pergamon XI/1, de Gruyter, Berlin.
• ZIMMER, T., 2005. Hellenistische Reliefkeramik im Akademischen Kunstmuseum Bonn, Bonner Jahrbücher 205, ss. 83-135.