The Effect of Hadiths on the Formation of Islamic Education Tradition: The Case of Rihle

Yıl 2022, , 2749 - 2762, 30.11.2022

Yusuf Bahri Gündoğdu

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1162990

Öz

Arabian society, which lived on the border of two great civilizations in the 7th century in an ignorant life away from civilization, experienced great changes and transformations when Islam emerged. The Arabs of the Age of Jahiliyya, who had almost no written document about the pre-Islamic period, built a great civilization that started with the principles and messages of the Qur’an and the example and practices of the Prophet. No doubt, the messages of the Qur’an, which guided people toward science and education in the first place, had great effects on this great transformation. The education-intensive messages of the Qur’an came to life and gained meaning with the practices of the Prophet. With his message, “I was sent as a teacher” the Prophet paved the way for the formation of a great scientific and educational tradition for the following periods with his practices and verbal messages. Unmatched in previous religions, the great incentives on the way leading to the demand for knowledge turned Muslims into great seekers of knowledge and education. The Hadith “Achieve knowledge even if it is in China” and similar messages paved the way for scientific journeys (Rihla), which have an important place in the history of Islamic education. Hatib al-Baghdadi revealed the transformation of the messages of the Prophet into “Rihla” as an educational tradition with his work under the same name. ın this way, in addition to the emphasis of the verses on science, the Prophet’s pointing out science and education to his ummah as a target was the basis for the formation of a great scientific and educational tradition.

Anahtar Kelimeler

Hadiths, education, Islamic education tradition, rihle

İslam Eğitim Geleneğinin Teşekkülünde Hadislerin Etkisi: Rihle Örneği

Öz

Hicri 7. asırda iki büyük medeniyetin sınırında yaşamış, medeniyetten uzak câhilî bir yaşam süren Arap toplumu, İslamiyet’in zuhûruyla büyük bir değişim ve dönüşüm yaşamıştır. İslam öncesi döneme dair yazılı neredeyse hiçbir belge bulunmayan Câhiliye dönemi Arapları, Kur’an-ı Kerim’in ilke ve mesajları ve Hz. Peygamber’in örneklik ve uygulamalarıyla başlayan büyük bir medeniyetin inşasını gerçekleştirmişlerdir. Şüphesiz bu büyük dönüşümde Kur’an-ı Kerim’in daha en başta ilme ve eğitime sevk eden mesajları büyük bir etkiye sahiptir. Kur’an’ın yoğun ilim ve eğitim vurgusu Hz. Peygamber’in uygulamalarıyla hayat bulmuş ve anlam kazanmıştır. “Ben öğretmen olarak gönderildim.” mesajıyla tarafını ilmin ve eğitimin yanında belirleyen Hz. Peygamber gerek uygulamaları ve gerekse vermiş olduğu sözlü mesajları ile sonraki dönemler için büyük bir ilim ve eğitim geleneğinin oluşmasının yolunu açmıştır. İlim talebi yolunda önceki dinlerde eşine rastlanmayacak kadar büyük teşvikler, Müslümanları büyük birer ilim ve eğitim taliplerine çevirmiştir. “İlim Çin’de bile olsa alınız.” hadisi ve benzeri mesajlar İslam eğitim tarihinde önemli bir yer tutan ilim yolculuklarının (rihle) önünü açmıştır. Hatîb el-Bağdâdî de Hz. Peygamber’in mesajlarının bir eğitim geleneği olarak “rihle”ye dönüşmesini aynı isim altında bir eser olarak ortaya koymuştur. Buna göre, ayetlerin ilim vurgusu yanında Hz. Peygamber’in ümmetine ilmi ve eğitimi bir hedef olarak göstermesi, büyük bir ilim ve eğitim geleneğinin oluşmasının zemini olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hadis, eğitim, İslam eğitim geleneği, rihle

Kaynakça

• Adıvar, A. A. (1987). Tarih Boyunca İlim ve Din. Remzi Kitabevi.
• Adonis. (2014). Arap Poetikası (E. İşler, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Ali, C. (1993). El-Mufassal fi târihi’l-Arab kable’l-İslâm (D. Hazer & F. Zengin, Çev.).
• Anonim. (t.y.). Minhâcü’l-müteallim (Y. V. Yavuz, Çev.). Feyiz Yayınları.
• Bayraklı, B. (2001). Yeni Bir Anlayışın Işığında Kur’an Tefsiri. Bayraklı Yayınları.
• Bedir, M. (2010). Sünnet (C. 38). Diyanet Vakfı Yayınları.
• Çelebi, A. (1988). İslâm’da Eğitim Öğretim Tarihi (A. Yardım, Çev.). Damla Yayınevi.
• Dağ, M., & Öymen, H. R. (1974). İslam Eğitim Tarihi. Milli Eğitim Basımevi.
• el-Bağdâdî, H. (1975). Er-Rihle fî talebi’l-hadîs.
• el-Belâzurî, A. B. Y. (t.y.). Fütûhu’l-büldân. Müessesetü’l-meârif.
• el-Belâzurî, A. B. Y. (2018). Hz. Peygamber’in (s.a.v) Hayatı ve Şahsiyeti (H. Akdemir, Çev.). İlk Harf Yayınevi.
• el-Faruki, L. L., & el-Faruki, İ. R. (1999). İslam Kültür Atlası (M. O. Kibaroğlu & Z. Kibaroğlu, Çev.). İnkılab Yayınları.
• el-Fîrûzâbâdî, E.-T. (1305). El-Kâmûsu’l-muhît. Cemal Efendi Matbaası.
• el-Gazzâlî, E. H. (2015). Fâtihatü’l-Ulûm (H. Zavalsız, Çev.). Bilsam Yayınları.
• el-Gazzâlî, E. H. (2020). İlmin Fazileti (İlim Kitabı). Çelik Yayınevi.
• el-İsfehânî, R. (1996). El-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. Kahraman Yayınları.
• el-Karadâvî, Y. (1993). Sünneti Anlamada Yöntem (B. Erul, Çev.). Rey Yayıncılık.
• en-Nevevî, E. Z. (1987). Âdâbü’l-âlim ve’l-müteallim. Mektebetü’s-sahâbe.
• eş-Şâfiî, M. b. İ. (2021). Er-Risâle (İ. Çalışkan & A. Şener, Çev.). Diyanet Vakfı Yayınları.
• eş-Şâtıbî, E. İ. (1997). El-Muvâfakât. Dâru İbn Affan.
• et-Tarnabâtî, M. b. M. (2019). Bülûğu aksa’l-merâm (M. Ş. Aydın, Çev.). Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• ez-Zehebî, İ. (2019). İlmi Böyle Tahsil Ettiler (M. Ateş, Çev.). Beka Yayınları.
• ez-Zernûcî, B. (2019). Ta’lîmü’l-müteallim (Ö. F. Kasadar, Çev.). Ravza Yayınları.
• Goldziher, I. (2019). Klasik Arap Literatürü (R. Er & A. Yüksel, Çev.). Vadi Yayınları.
• Goody, J. (2017). Mit, Ritüel ve Söz (D. Sezgi, Çev.). Küre Yayınları.
• Gözütok, Ş. (2012). İslam’ın Altın Çağında İlim. Nesil Yayınları.
• Gündoğdu, Y. B. (2021). Alak Suresinin İlk Beş Ayetinin Eğitimsel Değeri (3. bs). Nobel Yayınları.
• Halstead, J. M. (2004). An Islamic concept of education. Comparative Education, 40(4), 517-529. https://doi.org/10.1080/0305006042000284510
• Hamidullah, M. (1991). İslam Peygamberi. İrfan Yayıncılık.
• Hasan, İ. H. (1991). İslam Tarihi (İ. Yiğit & S. Gümüş, Çev.). Kayıhan Yayınları.
• Hatipoğlu, İ. (2008). Rihle. İçinde İslâm Ansiklopedisi (C. 35). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Hitti, P. K. (1995). Siyasi ve Kültürel İslam Tarihi (S. Tuğ, Çev.). İFAV Yayınları.
• Izutsu, T. (2013). Kur’an’da Dînî ve Ahlâkî Kavramlar (S. Ayaz, Çev.). Pınar Yayınları.
• İbn Abdi’l-berr, E. Ö. (2015). Camiu beyani’l-ilmi ve fadlihi. Karınca Polen Yayınları.
• İbn Haldun. (2009). Mukaddime (S. Uludağ, Ed.; 6. bs). Dergâh Yayınları.
• İbn Manzûr. (t.y.). Lisânü’l-Arab. Dâru’l-meârif.
• İbn Sa’d, E. A. (2015). Tabakât (Heyet, Çev.). Siyer Yayınları.
• İbnü’l-Cevzî, E.-F. (2005). Şeytanın Ayartması Telbîs-i İblîs (2. bs). Elif Yayınları.,
• Koçyiğit, T. (2021). Hadis Tarihi. Diyanet Vakfı Yayınları.
• Netton, I. R. (2006). Golden Roads: Migration, Pilgrimage and Travel in Mediaeval and Modern Islam. Routledge Curzon.
• Ong, W. J. (2014). Sözlü ve Yazılı Kültür (S. P. Banon, Çev.). Metis Yayınları.
• Öğmüş, H. (2013). Cahiliyye Döneminde Araplar. İz Yayıncılık.
• Özşenel, M. (1996). Hikmet hadisi üzerine bir inceleme. Divan: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, 2, 201-206.
• Şerif, M. M. (Ed.). (1991). İslam Düşüncesi Tarihi. İnsan Yayınları.
• Touati, H. (2021). Ortaçağda İslam ve Seyahat (A. Berktay, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Zeydan, C. (2016). İslam Uygarlıkları Tarihi (N. Gök, Çev.). İletişim Yayınları.