Quantitative Approach to Hydrographic Features of Orta and Ilgaz – Kurşunlu Depressions

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 73 - 84, 29.03.2017

Mustafa Murat Köle

Öz

In this study selected morphometric indices and Geographic Information Systems (GIS) are used in order to compare

and determine main hydrographic features of study area which has two neighbor depressions within the same water

catchment area. The study area is located North of Turkey over Devrez River. Two main tectonic depressions are

selected in this study. Their names are Orta depression and Ilgaz – Kurşunlu depression which are located at Devrez

River Basin. In order to determine hydrographic properties of Orta and Ilgaz – Kurşunlu basins, different morphometric

indices including drainage density (��), stream frequency (� �), length of overland flow (�0), basin shape (��), basin relief

(H), relief ratio (�ℎ), ruggedness number (��), stream order (��), bifurcation ratio (��), texture ratio (�), hypsometric

curve and integral (��) are applied to study area. The necessary maps, layers and calculations are produced with ArcGIS

10.0. Result of this study, numerical data suggest that the depending on the neotectonic activity, evolution of two neighbor

basins is occurred and still continues at different levels.

Anahtar Kelimeler

Ilgaz – Kurşunlu Depression, Orta Depression, Morphometry, Hydrographic Features, Geographic Information Systems (GIS)

Orta ve Ilgaz – Kurşunlu Depresyonları Hidrografik Özelliklerine Sayısal Yaklaşım

Öz

Bu çalışmada, seçili morfometrik indisler ve Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) kullanılarak; aynı su toplama alanı içerisinde

yer alan iki komşu depresyona ait hidrografik özelliklerin tespit edilmesi ve havzaların birbirleri ile karşılaştırılması

amaçlanmıştır. Çalışma sahası olarak Türkiye’nin kuzeyinde yer alan Devrez Çayı ve yan kolları tarafından drene

edilmekte olan Orta ve Ilgaz – Kurşunlu depresyonları seçilmiştir. Depresyonlara ait hidrografik özelliklerin belirlenmesi

amacı ile drenaj yoğunluğu (Dd), akarsu sıklığı (Fs), yüzeysel akış uzunluğu (l0), havza şekli (Rf), havza rölyefi (H), rölyef

oranı (Rh), engebelilik oranı (Rn), akarsu derecesi (Su), çatallanma oranı (Rb), tekstür oranı (T), hipsometrik eğri ve

integral (Hi) morfometrik parametrelerinden yaralanılmıştır. Gerekli olan haritalar, altlıklar ve hesaplamalar için ArcGIS

10.0 programı kullanılmıştır. Çalışma sonucunda elde edilen sayısal veriler, iki komşu depresyonda havza gelişimi

üzerinde bölgedeki neotektonik aktivitenin farklı düzeylerde egemen olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Ilgaz – Kurşunlu Depresyonu, Orta Depresyonu, Morfometri, Hidrografik Özelikler, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)

Kaynakça

• Langbein, W.B. vd. (1947). Topographic Characteristics of Drainage Basins. United States Departmant of
• The İnterior, Washington.
• McKenzie, D.P. (1972). Active Tectonics of the Mediterranean Region. Geophysical J.R. Astron. Soc., 30,
• 109 – 185.
• Melton, M.A., (1957). An Analysis of the Relation Among Elements of Climate, Surface Properties and
• Geomorphology. New York: Department of Geology, Columbia University, Tch. Rep. No. 11.
• Özdemir, H. ve Bird, D. (2009). Evaluation of Morphometric Parameters of Drainage Networks Derived From
• Topographic Maps And Dem in Point of Floods. Envıronmental Geology, 56, 1405 - 1415.
• Özdemir, H. (2011). Havza Morfometrisi ve Taşkınlar. Ekinci, D. (Ed.). Fiziki Coğrafya Araştırmaları:
• Sistematik ve Bölgesel içinde (507 – 526). İstanbul: Türk Coğrafya Kurumu yayınları.