Iğdir Castle With Its Castle-City Structure

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 2, 245 - 254, 07.07.2017

Hasan Buyruk

Öz

Though East- Anatolian Region is situated at an altitude of nearly 1500 meters above the sea level and surrounded by high mountains and platos, Iğdır with an altitude of 895 meters, has been founded at its present location in later times. As the city was collapsed greatly during 1664 earthquake, it was left and re-founded in its present situation which is the lowest location of the region. The former city was situated at the southern part of the present city, 36 km far from it, on the North-West side of Mount Ağrı with its location on the rocky hill suitable for defense. It is not certain that when and by whom Iğdır (Korgan) Castle was founded firstly. Iğdır Castle and Sürmeli Hole which is on the north east was within the borders of Urartus that dominated the greater part of East Anatolian Region in the early period. It is within the common belief that the castle named as Şatık Castle in Dede Korkut Writings and taken back from the Byzantines in 1064 by Melikşah and Vazir Nizamülmülk was Iğdır Castle. The castle which was mentioned for the first time with this invasion in the historical chronicles dates back to Urartus with its walls which have come down to present time.

Anahtar Kelimeler

Iğdır, Castle, Castle-City, Wall, Setting

Kale-Kent Yapısıyla Iğdır Kalesi

Öz

Doğu Anadolu Bölgesi yüksek dağlar ve
platoların bulunduğu ve ortalama rakımın 1500 m. olduğu bir bölge olmasına
rağmen, 895 rakımlı Iğdır bugünkü yerinde sonradan kurulmuş yeni bir
şehirdir.1664 depreminde büyük bir yıkıma uğrayan şehir terkedilerek bölgenin
en alçak çöküntü alanını oluşturan bugünkü yerine taşınmıştır. Eski merkez ise
günümüzdeki Iğdır şehrine göre daha güneyde, yaklaşık 36 km. uzaklıkta Büyük
Ağrı Dağı’nın kuzeybatı tarafındaki düzlükte yer alan savunmaya elverişli
kayalık bir tepe üzerinde yer almaktadır. Iğdır (Korgan) Kalesi’nin ilk olarak
ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu tam olarak bilinmemektedir. Iğdır
Kalesi ve kuzeybatıdaki Sürmeli Çukuru, İlkçağ ’da Doğu Anadolu’nun büyük bir
kısmına hâkim olan Urartu Devleti’nin sınırları içerisinde bulunuyordu. Dede
Korkut Oğuznâmeleri’nde Şatık Kalesi olarak geçen ve 1064 yılında Melikşah ve
vezir Nizamülmülk tarafından Bizanslılardan alınan kalenin Iğdır Kalesi olduğu
düşünülmektedir. Bu fetihle birlikte tarihi kaynaklarda ilk defa varlığı tespit
edilen kalenin, günümüze ulaşan sur duvarlarından ilk yapım evresinin
Urartulara kadar uzandığı anlaşılmaktadır.

 

 

Anahtar Kelimeler

Iğdır, Kale, Kale-Kent, Sur, Yerleşim

Kaynakça

• Kırzıoğlu, Fahrettin (1952). Dede Korkut Oğuznameleri, I. Kitap, İstanbul Atatürk Kültür Merkezi Yayınları
• Kırzıoğlu, Fahrettin (1970) “ Selçukluların Ani’yi Fethi Ve Buradaki Türk Eserleri”, Selçuklu Araştırmaları Dergisi II, Ankara, 1970. s. 111-139.
• Kırzıoğlu, Fahrettin (1992). Yukarı-Kür ve Çoruh Boylarında Kıpçaklar, Ankara Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Köymen, M. Altay (1993). Selçuklu Devri Türk Tarihi, Ankara Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Köymen, M. Altay (1972). Alparslan ve Zamanı, Ankara Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Sevim, A. (1986). Anadolu’nun Fethi, Ankara Türk Tarih Kurumu Yayınları.