Din-Kültür İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2018, Cilt: 8 Sayı: 3, 595 - 601, 27.11.2018

Hasan Tanrıverdi

Öz

 

Din ile kültür arasında
karşılıklı ilişki söz konusudur. Yani din bir taraftan içinde doğduğu kültürü
kendi esasları doğrultusunda dizayn etmekte, diğer taraftan kültürün değer ve
imkânlarına göre kendisine yaşam ve uygulama alanı bulmaktadır. Zira dinler
sosyal ve ahlakî değerlerle ilgili ortaya koydukları kurallarla kültürel
sahanın biçimlenmesinde etkili olmuşlardır. Dinler sadece Allah’ın varlığı,
sıfatları, âlemin var edilişi gibi ontolojik meselelere açıklama getirmemişler
toplumsal hayatı düzenleyen ahlak ve hukuk kurallarıyla ilgili esaslar ortaya
koyma suretiyle kültürlerin inşasında önemli rol oynamışlardır.

Kutsal mabetler, dinî ritüeller,
ayin ve törenler dinin kültürel tezahürleri olarak ortaya çıkmıştır. Örneğin Eski
Yunan’da olimpiyat oyunları Tanrı Zeus’u anmak ve bölgede barışı sağlamak
amacıyla düzenlenmiştir. Değişik kültürlerdeki dans figürlerinde ana temanın
kendini Tanrı’ya sunma olması, dansın da dinî kökenli kültürel bir unsur
olduğunu göstermektedir. Sosyal bilimlerde dinin antropolojik, sosyolojik ve
psiko­lojik işlevleri üzerinde durulmuş ve “beşerî/dünyevî
bir sistem”, yani ilahî menşeli değil de, tabiat ya da toplum menşeli
olduğu ileri sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Din, Kültür, Kutsal Mabetler, Dinî Ritüeller

Kaynakça

• Akgül, M. (2008). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Toplumsal Değişme; Yaşama Pratiği, Kültür ve Din İlişkisi. Marife: Dini Araştırmalar Dergisi, I(1), 225-234.
• Akyüz, N. Gürsoy, Ş. Çapçıoğlu İ. (2009). Din ve Toplumsal Değişme, Din Bilimleri-2. Ankara, Ankara Üni. Basımevi.
• Aydın, M. S. (1999). Din Felsefesi. İzmir: Dokuz Eylül Üni. İlahiyat Fakültesi Yay.
• Cebeci, S. (2008). Milli Kimlik Bağlamında Din-Kültür İlişkisi. SBE Akademik İncelemeler Dergisi, III(2), 1-11.
• Cevizci, A. (2012). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Say.
• Cilacı, O. (1995). Günümüz Dünya Dinleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay.
• Cürcani, S. Ş. (1997). Terimler Sözlüğü (Kitabu’t-Ta’rifât). Arif Erkan (Çev.). İstanbul: Bahar.
• Demirhan, A. (2002). Nietzsche ve Din. İstanbul: Gelenek Yayıncılık.
• Durkheim, E. (1961). The Elementary Forms of the Religious Life. Joseph Ward Swain (Trans.). New York: The Free Press.
• Ecer, A. V. (2010). Büyük Türk Bilgini Mehmet Matûridi ve Türk Kültürünü Destekleyen Görüşleri, Hikmet Yurdu, III(6), 89-106.
• Eliot, T. S. (1981). Kültür Üzerine Düşünceler. Sevim Kantarcıoğlu (Çev.). Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
• Feuerbach, L. (1957). The Essence of Christianity. George Eliot (Trans.). New York: Harper&Row.
• Freud, S. (1961). The Future of an Illusion-The Complete Psychological Works of Sigmund Freud. James Strachey, (Trans.). New York: The Hogarth Press Ltd.
• Freyer, H. (1964). Din Sosyolojisi. T. Kalpsüz (Çev.). Ankara: Ankara Üni. İlahiyat Fakültesi Yay.
• Güneş, A. (2014). Sosyolojik Olarak Din Ve Toplum İlişkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(1), 153-164.
• Güngör, E. (1990). Türk Kültürü ve Milliyetçilik. İstanbul: Ötüken.
• Güngör, E. (1997). İslam’ın Bugünkü Meseleleri. İstanbul: Ötüken.
• Güvenç, B. (1984). İnsan ve Kültür, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Janet, P. ve Seailles, G. (1978). Mezahib ve Matalib. Elmalılı M. Hamdi Yazır (Çev.). İstanbul: Eser Neşriyat ve Dağıtım.
• Jung, C. G. (1995). Psikoloji ve Din. Ender Gürol (Çev.). İstanbul: Oluş.
• Kaçar, B. Z. (2010). Çepnilerde Din Ve Sosyal-Kültürel Hayat (Giresun Örneği), (Yayımlanmamış doktora tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kahraman, A. (1984). Dinler Tarihi. İstanbul: Marifet Yay.
• Kılıç, R. (2013). Din ve Kültür İlişkisi Üzerine Felsefi ve Teolojik Bir Değerlendirme. Fatsa, M. (Ed.). Geçmişten Günümüze Giresun’da Dinî ve Kültürel Hayat Sempozyumu –I içinde (ss. 16-21). Giresun: Giresun İl Özel İdaresi Kültür Serisi-2.
• Korlaelçi, M. (1993). Din-Kültür İlişkisi. Felsefe Dünyası, 8, 35-47.
• Köktaş, M. E. (1993). Türkiye’de Dinî Hayat. İstanbul: İşaret Yay.
• Mengüşoğlu, T. (1988). İnsan Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Müller, F. M. (2004). Introduction to the Science of Religion. Whitefish: Kessinger Publishing.
• Öner, N. (1991). Kültür. Felsefe Dünyası Dergisi, I (2), 2-7.
• Sezen, Y. (1988). Sosyoloji Açısından Din. İstanbul: Marmara Üni. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yay.
• Spencer, H. (1947). İlk Prensipler. Selmin Evrim (Çev.). MEB Yay.
• Taplamacıoğlu, M. (1983). Din Sosyolojisi. Ankara: Ankara Üni. İlahiyat Fakültesi Yay.
• Türkdoğan, O. (1977). Köy Sosyolojisinin Temel Sorunları. İstanbul: Sebil Matbaacılık.
• Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı (2014). Türkiye’de Dinî Hayat Araştırması, Ankara: Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı Yay.
• Uyanık, M. (2008). Gençlerimizin Din-kültür ve Kimlik İlişkisini Kurgulamasında Peygamberimizin “Bir Sosyal Model” Olarak Sunumu. Sünnetin Bireysel ve Toplumsal Değişimdeki Rolü Sempozyumu (11-12 Mayıs 2007), Konya: Konya İlahiyat Fakültesi Derneği, 77-101.
• Wach, J. (1987). Din Sosyolojisine Giriş. B. İnandı (Çev.). Ankara: Ankara Üni. İlahiyat Fakültesi Yay.
• Turan, Y. (2018). Yalnızlıkla Başa Çıkma: Yalnızlık, Dini Başa Çıkma, Dindarlık, Hayat Memnuniyeti ve Sosyal Medya Kullanımı. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 22/(1), 395-434.