Tüketicilerin Organik Yumurta Satın Alma Niyetini Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 1, 113 - 131, 25.03.2020

Niyazi Gümüş Ebru Onurlubaş Şükran Karaca

Öz

Gıda tüketimi bireylerin yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için temel enerji kaynağı olması nedeniyle her daim önemli bir konu olmuştur. Bununla birlikte son yıllarda gıda üretimi ile ilgili olumsuz haber ve yayınların artması ile birlikte gıda tüketimi hiç olmadığı kadar önemli hale gelmiştir. Uzmanların gerek yetişkin bireyler gerekse çocukların yumurta tüketimini teşvik eden açıklamaları nedeniyle organik yumurta tüketimi de özellikle çocuklu ailelerin en fazla önem verdiği gıda ürünlerinin başında yer almaktadır. Ayrıca bireylerin beslenmesinde önemli bir yeri olan yumurta tüketiminde tüketicilerin satın alma tercihlerine etki eden faktörlerin bilinmesi, sektörde faaliyet gösteren firmalar için de büyük önem taşımaktadır. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, tüketicilerin organik yumurta satın alma niyetini etkileyen faktörlerin tespit edilmesi olarak belirlenmiştir. Araştırmanın verileri kolayda örnekleme yöntemiyle 220 tüketiciye yapılan yüz yüze anket ile toplanmıştır. Verilerin analizinde, Cronbach Alpha yöntemi, Normallik testi, Açımlayıcı Faktör Analizi, Doğrulayıcı Faktör Analizi, Yapısal Eşitlik Modeli kullanılmıştır. Analizler sonucunda, tüketicilerin organik yumurta satın alma niyetinde, gıda güvenliği, besin değeri ve sağlık bilincinin istatistiksel olarak anlamlı bir etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Organik Yumurta, Satın Alam niyeti, Tüketici Davranışları

Kaynakça

• Atay A, Sarı E (2002). Organik Tarım. Ekolojik Yaşam Derneği Erişim: http://www.keyifdunyasi.com/article.php?ID=161.
• Armağan, G. Ve Özdoğan, M. (2005). Ekolojik Yumurta ve Tavuk Etinin Tüketim Eğilimleri Ve Tüketici Özelliklerinin Belirlenmesi. Hayvansal Üretim 46(2): 14-21
• Berens, G., Cees B.M. Van R., Gerrit, H., Van, B. (2005). Corporate associations and consumer product responses: the moderating role of corporate brand dominance. Journal of Marketing, 69(3), 35-48.
• Bilgin, Ö. 2008. Organik Meyve ve Sebze Sektörünün Türkiye’deki Mevcut Durumu, Namık Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Gıda Mühendisliği Anabilimdalı
• Büyüköztürk Ş. (2002). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. 2. Baskı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Cengiz, H. Ve Şenel, M (2017). Tüketicilerin Organik Gıda Satın Alma Motivasyonlarının Zaltman Metafor Çıkarım Tekniği Aracılığıyla İncelenmesi Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (1), 56-69.
• Demiryürek, K. (2011). Organik tarım kavramı ve organik tarımın dünya ve Türkiye’deki durumu. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1), 27-36.
• Dodds, William B., Kent B. Monroe and Dhruv G. (1991). The effects of price, brand and store ınformation on buyers' product evaluations. Journal of Marketing Research (JMR), 28 (3), 307-319.
• Ece, S. (2008). Organik tarım işletmelerinde pazarlama sorunlarına yönelik Şanlıurfa ilinde bir araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Er, C. 2009. Organik tarım bakımından Türkiye’nin potansiyeli, bugünkü durumu ve geleceği. İstanbul Ticaret Odası, Yayın No:2009-3, Đstanbul, 311s.
• Gould, S. J. (1988). Consumer attitudes toward health and health care: A differential perspective. Journal of Consumer Affairs, 22(1), 96-118.
• Gümüş, N., Kartal, S., İnan, E. İ. (2017). Tüketicilerin Kırsal Gıda Ürünlerine Yönelik Algılarının İncelenmesi, 3(14),144-153 (ISSN:2149-8598).
• İlbaş, A.İ. 2009. Organik Tarım İlkeler ve Ulusal Mevzuat. Eflatun Yayın Evi, Ankara, 26-216.
• İnal M. E., Akın M., Çiçek, R., ve Toksarı, M., 2008. Tüketicilerin Organik Gıdalara İlişkin İnançları, Demografik Özellikleri ve Bireysel Değerleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. 13. Ulusal Pazarlama Kongresi. 30 Ekim – 1 Kasım.
• Inci, H., Karakaya, E., & Şengül, A.Y. (2017). Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler (Diyarbakır İli Örneği). KSÜ Doğa Bil. Derg., 20(2), 137-147.
• İskender, H. Ve Kanbay, Y. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Yumurta Tüketim Alışkanlıklarının Belirlenmesi, YYU Veteriner Fakültesi Dergisi, 25 (3), 57-62
• Karaalp, M. Kaya, H. Ve Aksakal, V. (2017). Organik Olarak Üretilen Yumurtaların Bazı Besinsel Ve Duyusal Özelliklerinin İyileştirilme Olanakları. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(13): 1802-1809
• Kayahan, S. 1999. Organik Tarımda Yasal Uygulamalar. Türkiye 1. Organik Tarım Sempozyomu, 21-23 Haziran 1999, İzmir. Kızıloğlu, R., Kızılaslan, H. ve Dölek, G. (2013). Ekolojik Yumurta ile Endüstriyel Yumurta Tüketim Tercihlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Tokat İl Merkez Örneği. Alınteri, 24(B), 20-28
• Kurtuluş, S.; Karapınar, E. ve Özkan, E. (2019) Organik Ürün Tüketicilerinin Tipolojisi: Gönüllü Sadelik, Çevre Bilinci ve Değerler Açısından Pazar Bölümlerinin İncelenmesi, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 11(1), 107-142
• Merdan, K. (2018). Organik Ürün Tüketimine Etki Eden Faktörler: Tüketicilerin Tutumlarının Gümüşhane Ölçeğinde Belirlenmesi. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 4 (8), 174-188.
• Onurlubaş, E. ve Öztürk, D. (2015). “Factors That Affect Organic Product Preference and Consumer Attitudes”, Turkish Studies, Social Science, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 10 (14) , 557-578.
• Onurlubaş, E., Doğan, H.G., 2016. ‘Existing State of Organic Product Consumption in Turkey and the Consumer Trends’, Academıc Sıght International Refereed Online Journal of Social Sciences, Number: 54, p.353-367.
• Özkaya, T. (2017). Yumurtanın dört hali: Endüstriyel, gezen, organik, ekolojik ve adil. https://www.yurtgazetesi.com.tr/yumurtanin-dort-hali-endustriyel-gezen-organik-ekolojik-ve-adil-makale,14128.html (Erişim tarihi: 14.10.2019)
• Öztürk, D. ve İslam, A. (2014). Türkiye’de Organik Ürünlerin Pazarlanması, Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. I, 75-94.
• Petroshius, S.M. ve Kent B.M. (1987). Effect of product-line pricing characteristics on product evaluations. Journal of Consumer Research, 511-519.
• Seçer, A., Emeksiz, F. ve Davran, M. (2010). Tüketicilerin Organik Ürün Tüketim Kararlarında Çevreye Duyarlılığın Etkisi: Adana İli Örneği. Türkiye 9. Tarım Ekonomisi Kongresi, Şanlıurfa, 2010
• Sharma, S.,Applied Multivariate Techniques. John Wiley and Sons, Inc, New York, 1996.
• Siderer, Y., Maquet, A., & Anklam, E. (2005). Need for research to support consumer confidence in the growing organic food market. Trends in Food Science & Technology, 16(8), 332-343.
• Sipahi B., Yurtkoru, E.S., Çinko M. (2008). Sosyal bilimlerde SPSS ile Veri Analizi, İstanbul: Beta Yayınları.
• Tabachnick, B.G. and Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson, Boston.
• Türközü, D. ve Karabudak, E. 2014. Organik Gıdaların Besin Değeri, Gıda Güvenliği Ve Lezzet Açısından Değerlendirilmesi, GIDA, 39 (2): 119-126
• Ustaahmetoğlu, E. ve Toklu, İ.T. (2015). Organik Gıda Satın Alma Niyetinde Tutum, Sağlık Bilinci ve Gıda Güvenliğinin Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 11(1).
• www.yum-bir.org (2018) Yumurta Tavukçuluğu Verileri 2017 (2018). www.yum-bir.org/UserFiles/File/yumurta-veriler2017web.pdf (Erişim tarihi: 11.10.2019)
• www.yum-bir.org (2019). Yumurta Tavukçuluğu Verileri 2018 www.yum-bir.org/UserFiles/File/yumurta-veriler2019web.pdf (Erişim tarihi: 11.10.2019)