Grafik Tasarım Öğrencilerinin Yazı Karakteri Kullanım Tercihlerinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 10 Sayı: 2, 287 - 301, 17.07.2020

Aytaç Özmutlu

Öz

Grafik tasarımı eğitimi sürecinin temel yapı taşlarından birini tipografi öğretimi oluşturmaktadır. Öğrenci, tipografi dersi ile harfleri ve yazı sistemlerini tarihi gelişim süreci içerisinde tanır. Yazının bir tasarım öğesi olarak kullanımıyla birlikte tipografinin gelişim evrelerini farklı dönemlere ve üsluplara göre öğrenir ve ayırt edebilir. Bu öğrenim sürecinde ayrıca öğrenci yüzlerce farklı yazı karakterini kuramsal olarak tanır ve uygulamalarında kullanır. Herbiri farklı bir yazı tipi sınıflandırmasına dahil olan bu yazı karakterlerinin tasarımcı tarafından tercih edilmesi konunun içeriği ile yakından ilişkilidir. Her yazı karakterinin çağrışım yoluyla ifade ettiği bir duygu durumu, temsil ettiği bir iş kolu veya konu içeriği bulunabilir. Dolayısıyla görsel iletişimde tasarımın etkisini belirleyen en önemli unsurlardan biri içeriğe uygun yazı karakterinin tercih edilmesidir.
Bu araştırma, grafik tasarım eğitimi alan lisans öğrencilerinin farklı konu ve içeriklere göre yazı karakteri seçimindeki yönelimlerini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda, öğrencilere dağıtılmak üzere bir veri toplama aracı geliştirilmiştir. Söz konusu veri toplama aracında belirli kavramları, olguları veya faaliyet türlerini içeren 20 adet soru bulunmaktadır. Sorularla birlikte verilen ek belgede ise 20 farklı yazı tipinin bulunduğu bir liste yer almaktadır. Öğrencilerden, soruda geçen kavram, olgu veya faaliyet türünü görsel olarak en iyi ifade edeceğini düşündükleri yazı karakterini listeden seçerek numarasını boş kutucuklara işaretlemeleri istenmiştir. Öğrenci, bir fontu dilerse birden fazla soru ile eşleştirebilir. Öğrencilerin, ölçme aracı ile belirlenen yönelimleri, betimsel istatistiklerden yararlanılarak özetlenmiştir.
Araştırma bulguları, grafik tasarım eğitiminde önemli bir ağırlığa sahip tipografi konusunda öğrencilerin farkındalık düzeylerini bir yönüyle ortaya koymaktadır. Hemen her projede tipografik unsurları kullanan grafik tasarımı öğrencisi için içeriğe uygun yazı karakteri seçimi oldukça önemlidir. Metinler, görsellerle birarada düzenlenebileceği gibi yalnızca tipografik düzenlemeler olarak da mesajdaki anlamı tek başına yüklenebilir. Dolayısıyla görsel iletişim sürecinde mesajın doğru ve etkili şekilde karşı tarafa aktarılması, içeriğe uygun font seçimi ile yakından ilişkilidir. Yukarıda ifade edilenler dikkate alındığında, grafik tasarımı öğrencilerinden elde edilen ampirik veriler temelinde betimsel istatistiklere ulaşmanın, tipografi öğretiminin karar alma süreçlerinde rehberlik edici bilgiler sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tipografi, Yazı Karakteri, , Grafik Tasarım Eğitimi, Tipografi Eğitimi

Kaynakça

• Ambrose, G., & Harris, P. (2017). Typography. Bloomsbury.
• Arı, S . (2015). Hümanist Yazının Tarihsel Kimliği. Sanat ve Tasarım Dergisi , 5 (2) , 135-156 . DOI: 10.20488/austd.84655
• Becer, E. (2010). Modern sanat ve yeni tipografi. İstanbul: Dost Yayınları.
• Bosler, D. (2012). Mastering type: The essential guide to typography for print and web design. Simon and Schuster.
• Büyüköztürk, Ş. (2009). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı.(10. Baskı) Ankara: Pegem A Akademi.
• Carter, R., Meggs, P. B., & Day, B. (2011). Typographic design: Form and communication. John Wiley & Sons.
• Jubert, R. (2006). Typography and Graphic design. Flammarion.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık,
• Solomon, M. (1986). The art of typography: an introduction to typo-icon-ography. Watson-Guptill. S.65
• Willen, B., & Strals, N. (2009). Lettering & type: creating letters and designing typefaces. Princeton Architectural Press.