Evlilik Tutumunun Bir Yordayıcısı Olarak Evlilik Rol Beklentileri

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 2, 931 - 948, 02.08.2022

Kadem Gürkan Akyazı , Şenel Çıtak , Cansu Tosun

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1107960

Cited By: 2

Öz

Evlilik, toplumların temeli olan ailelerin oluşumunda kritik bir role sahiptir. Diğer taraftan günümüzde toplumsal
değişimlerin meydana gelmesiyle evliliğe bakış açısının değiştiği ve evlenme oranlarının giderek düştüğü bir
gerçektir. Yine de bugün çoğu toplumda bireylerin evlenmesi beklenmektedir. Bu durum evliliğe dönük tutumların
ve ilişkili faktörlerin araştırılmasını önemli hale getirmiştir. Yapılan bu çalışmada, evlilikte kendi ve partnerinin
nasıl davranacağına ilişkin düşünceleri içeren evlilik rol beklentileri ele alınmıştır. Evlilik rol beklentileri bir nevi
evlilikte nelerle karşılaşacaklarına ilişkin inançlarını içermekte dolayısıyla evlilik tutumunu etkileyebileceği
düşünülmektedir. Bu doğrultuda çalışmanın temel amacı, evlilik tutumunu açıklamada evlilik rol beklentilerinin
rolünü incelemektir. Araştırma grubu 18 yaş üstü ve evli olmayan 484 kişiden (%70.2’si kadın, %29.8’i erkek, yaş
ort.=26.02, ±5.14) oluşmaktadır. Analiz sonucunda, evlilik tutumunu açıklamaya dönük kurulan modelin anlamlı
olduğu tespit edilmiştir (F(3,480)= 27.60, p<.01). Ayrıca katılımcıların sahip olduğu bazı sosyo-demografik
değişkenlere bağlı olarak evlilik tutumu ve evlilik rol beklentilerinde gruplar arasında anlamlı farklılıklar
bulunmuştur. Çalışmadan ortaya çıkan sonuç, bireylerin evlilik rol beklentilerinin evlilik tutumu üzerinde etkili
olduğunu göstermektedir. Bu bulguların özellikle evlilik öncesi dönemdeki bireylerle çalışan uzmanlara kaynak
sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Evlilik tutumu, evlilik rol beklentisi, evlilik, romantik ilişki

Marriage Role Expectations as a Predictor of Attitudes towards Marriage

Öz

Marriage plays an important role in the establishment of families, which are the basis of society. On the other
hand, with the event happening of social changes, the perspective of marriage has changed, and the rate of
marriage has gradually decreased. However, in most societies today, individuals are expected to marry. Thus, it
is important to investigate attitudes towards marriage and related factors. This study discusses marriage role
expectations, which include thoughts of individuals about how they and their partners will behave in marriage.
Marriage role expectations, in a sense, include their beliefs about what they will encounter in marriage, so it is thought that this may influence attitudes towards marriage. Accordingly, the main purpose of this study was to
investigate the predictive role of marriage role expectations on the attitudes towards marriage. The sample
comprised of 484 individuals over the age of 18 (70.2% female, 29.8% male, average age was 26.02, ±5.14). The
findings indicated that the proposed model significantly explained attitudes towards marriage (F(3,480)= 27.60,
p<.01). Also, there were statistically significant differences between groups in the attitudes towards marriage and
the marriage role expectations depending on some socio-demographic variables. According to the results,
marriage role expectations have an effect on attitudes towards marriage. The findings are expected to provide
resources to premarital counselors.

Anahtar Kelimeler

Attitudes towards marriage, marriage role expectations, marriage, romantic relationship

Kaynakça

• Akbaş, M., Gökyıldız-Sürücü, Ş., Onat-Köroğlu, C., & Öztürk, M. (2019). Üniversite öğrencilerinin evlilik tutumlarını etkileyen faktörler. Cukurova Medical Journal, 44(1), 93-100. Doi: 10.17826/cumj.441022 Ali, P. A., McGarry, J., & Maqsood, A. (2020). Spousal role expectations and marital conflict: Perspectives of men and women. Journal of Interpersonal Violence, 1-27. Doi: 10.1177/0886260520966667
• Amato, P. R. (2003). Reconciling divergent perspectives: Judith Wallerstein, quantitative family research and children of divorce. Family Relations, 52, 332-339. Doi: 10.1111/j.1741-3729.2003.00332.x
• Amato, P. R., Booth, A., Johnson, D. R., & Rogers. S. J. (2007). Alone together: How marriage in America is changing. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
• Arıkan, G. (2020). Üniversite öğrencilerinin evliliğe ilişkin tutumlarında toplumsal cinsiyetin ve romantik ilişkilerde akılcı olmayan inançların rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Aydın-Kılıç, Z. N. (2016). Ankara-Trabzon-Erzurum örnekleminde babanın çocuğun hayatına katılımı ve baba-çocuk ilişkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Barich, R. R., & Bielby, D. D. (1996). Rethinking marriage: Change and stability in expectations. Journal of Family Issues, 17 (2), 139-169. Doi: 10.1177/019251396017002001
• Barker, C., Pistrang, N., & Elliott, R. (2002). Research methods in clinical psychology (2nd ed.). Chichester: John Willey and Sons.
• Baş, E. (2021). Evlilik: Modernleşme sürecinde kuşaklararasında yaşanan değişim. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(2), 821-845. Doi: 10.21547/jss.823131
• Blagojevic, M. (1989). The attitudes of young people towards marriage: From the change of substance to the change of form. Marriage & Family Review, 14(1-2), 217-238. Doi: 10.1300/J002v14n01_12
• Bolzendahl, C. I., & Myers, D. J. (2004). Feminist attitudes and support for gender equality: Opinion change in women and men, 1974–1998. Social Forces, 83(2), 759-789. Doi: 10.1353/sof.2005.0005
• Braaten, E. B., & Rosen, L. A. (1998). Development and validation of the Marital Attitude Scale. Journal of Divorce and Remarriage, 29 (3-4), 83-92. Doi: 10.1300/J087v29n03_05
• Coleman, M., & Ganong, L. H. (1984). Effect of family structure on family attitudes and expectations. Family Relations, 33(3), 425-432. Doi: 10.2307/584713
• Cüceloğlu, D. (2019). Evlenmeden önce. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Davis, S. N., & Greenstein, T. N. (2004). Cross-national variations in the division of household labor. Journal of Marriage and Family, 66, 1260–1271. Doi: 10.1111/j.0022-2445.2004.00091.x
• Demircioğlu, N. S. (2000). Boşanmanın, çalışan kadının statüsü ve cinsiyet rolü üzerine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Doğru, D. (2017). Ünı̇versı̇te öğrencı̇lerı̇nde algılanan anne baba tutumlarının eş seçme stratejileri ve evlilik tutumu ile ilişkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dökmen, Z. Y. (2010). Toplumsal cinsiyet: Sosyal psikolojik açıklamalar (2. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dunn, M. S. (1960). Marriage role expectations of adolescents. Marriage and Family Living, 22(2), 99-111. Doi: 10.2307/347324
• Etcheverry, P. E., & Le, B. (2005). Thinking about commitment: Accessibility of commitment and prediction of relationship persistence, accommodation, and willingness to sacrifice. Personal Relationships. 12, 103-123. Doi: 10.1111/j.1350-4126.2005.00104.x
• Fraenkel, J. R., Wallen, N.E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education (8th edition). New York: McGraw-Hill Internetional Edition.
• Hortaçsu, N. (2007). Family-versus couple-initiated marriages in Turkey: Similarities and differences over the family life cycle. Asian Journal of Social Psychology, 10, 103-116. Doi: 10.1111/j.1467-839X.2007.00217.x
• Hurvitz, N. (1965). The marital roles inventory as a counseling instrument. Journal of Marriage and the Family, 27(4), 492-501. Doi: 10.2307/350189
• İmamoğlu, O. (1993). Değişen dünyada değişen aile içi roller. Kadın Araştırmaları Dergisi, 1, 58-68.
• İşmen-Gazioğlu, A. E. (2006). Genç yetişkinlerin evlilik ve aile hayatına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 23(23), 107- 123.
• Kalaycı, Ş. (2016). Spss uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (7. Baskı). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Kamaç, Z. (2021). Ünı̇versı̇te öğrencı̇lerı̇nı̇n kı̇şı̇lı̇k özellı̇klerı̇nı̇nevlı̇lı̇k tutumlarıyla ve beklentı̇lerı̇yle ı̇lı̇şkı̇sı̇. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
• Karabacak, A., & Çiftçi, M. (2016). Üniversite öğrencilerinin evliliğe ilişkin tutumları ile romantik ilişkilerde akılcı olmayan inançları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Psikoloji Çalışmaları, 36(2), 25-43.
• Katsurada, E., & Sugihara, Y. (2002). Gender-role identity, attitudes toward marriage, and gender-segregated school backgrounds. Sex Roles, 47(5), 249-258.
• Kaufman, G. (2000). Do gender role attitudes matter? Family formation and dissolution among traditional and egalitarian men and women. Journal of Family Issues, 21(1), 128-144. Doi: 10.1177/019251300021001006
• Kaufman, G. (2005). Gender role attitudes and college students’ work and family expectations. Gender Issues, 22(2), 58-71.
• Keldal, G. (2015). Üniversite öğrencilerinin evliliğe ilişkin tutumlarının yordayıcısı olarak eş seçme stratejileri ve cinsiyet rol algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• King, A. E. (1999). African American females' attitudes toward marriage: An exploratory study. Journal of Black Studies, 29(3), 416-437. Doi: 10.1177/002193479902900306
• Knox, D., & Schahct, C. (2009). Choices in Relationships: An Introduction to Marriage and the Family. Canada: Cengage Learning.
• Köksal, B. & İlhan, T. (2018). Evlilik rol beklentileri ölçeğinin geliştirilmesi. Ege Eğitim Dergisi, 19(1), 300-319. Doi: 10.12984/egeefd.378847
• Küçüksille, E. (2010). Çoklu doğrusal regresyon modeli. Ş. Kalaycı (Ed.), SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri içinde (s. 257-269). Ankara: Asil Yayın Dağıtım. Larson, J. H., Benson, M. J., Wilson, S. M., & Medora, N. (1998). Family of origin influences on marital attitudes and readiness for marriage in late adolescents. Journal of Family Issues, 19, 750-768. Doi: 10.1177/019251398019006005 Lease, S. H. (2003). Testing a model of men’s nontraditional occupational choices. Career Development Quarterly, 51, 244-258.
• Mahay, J., & Lewin, A. C. (2007). Age and the desire to marry. Journal of Family Issues, 28(5), 706–723.Doi: 10.1177/0192513X06297272
• Majidova, F., & İpek, M. (2019). Bağlanma stili ile evliliğe yönelik tutum arasındaki ilişkinin incelenmesi. Aydın Sağlık Dergisi, 57-78.
• Markwart, L. L. (1999). Differences in the marriage role expectations of post-secondary students from divorced and intact family backgrounds in accordance with family-of-origin social class. Unpublished master’s thesis, University of Regina, Canada.
• Mickelson, K. D., Claffey, S. T., & Williams, S. L. (2006). The moderating role of gender and gender role attitudes on the link between spousal support and marital quality. Sex Roles, 55(1), 73-82.
• Morgan, C. S., & Walker, A. J. (1983). Predicting sex role attitudes. Social Psychology Quarterly, 46(2), 148- 51.
• Odell, M., & Quinn, W. H. (1998). Congruence, desire for change, and adjustment during the first year of marriage. Marriage and Family Review, 27(1-2), 91-112. Doi: 10.1300/J002v27n01_07
• Öz-Soysal, F. S., Uz-Baş, A., & Aysan, F. (2016). Evlilik Tutumu Ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(4), 1951-1964.
• Paçacıoğlu, B. (2018). Üç farklı kuşaktaki evli kadın ve erkeklerin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları ile aile işlevleri arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Parlak, S., & Bakiler, E. (2018). Perceptions of masculinity and choice of spouse of Turkish university students. Intersections-Gender and Sexuality In Asia And The Pacific, (42), 1-12.
• Riggio, H.G., & Weiser, D.A. (2008). Attitudes toward marriage: Embeddedness And outcomes in personal relationships. Personal Relationships. 15(1), 123-140.
• Rogers, S. J., & Amato, P. R. (2000). Have changes in gender relations affected marital quality?. Social Forces, 79(2), 731-753.
• Sümbül, E., (2018). Üniversite öğrencilerinin evlilik tutumlarının duygusal zekâ ve umutsuzluk bakımından incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Tosun, C., & Yazıcı, H. (2021). Algılanan ebeveyn ilişki tutumları ile romantik ilişkilerde akılcı olmayan inançların evlilik rol beklentileri üzerindeki etkisi: Geleneksel mi, eşitlikçi mi?. Toplum ve Sosyal Hizmet, 32(1), 173-188. Doi: 10.33417/tsh.781374
• Tunç, S. (2019). Üniversite öğrencilerinin aile aidiyeti, evlilik beklentileri ve evlilik tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• TÜİK (2021). Evlenme ve boşanma istatistikleri, 2020. Erişim Tarihi: 15 Nisan 2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2020-37211.
• TÜİK (2022). Evlenme ve boşanma istatistikleri, 2021. Erişim Tarihi: 15 Nisan 2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Evlenme-ve-Bosanma-Istatistikleri-2021-45568.
• Waller, M. R., & McLanahan, S. S. (2005). “His” and “her” marriage expectations: Determinants and consequences. Journal Of Marriage and Family, 67(1), 53-67. Doi:10.1111/j.0022-2445.2005.00005.x
• Yalçın, H., Arslan-Kılıçoğlu, E., & Acar, A. (2017). Gençlerin evlilik ve toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları. Journal of International Social Research, 10(52), 858-865. Doi: 10.17719/jisr.2017.1942
• Yıldırım, E., & Parlar, H. (2020). Üniversite öğrencilerinin aşk stillerinin evlilik tutumları üzerindeki etkisinin ı̇ncelenmesi. Social Sciences Research Journal, 9(3), 188-195.
• Yıldırım, S. (2021). Evlenme tercihlerinin dönüşümünde kuşaklararası farkın toplumsal değişim temelinde incelenmesi: Iğdır Üniversitesi örneği. Sosyoloji Dergisi, (41-42), 53-79.