Toplum 5.0 Bağlamında Mutluluk ile İlişkilendirilen Faktörlerin Panel Veri Kanıtları

Yıl 2022, Cilt: 12 Sayı: 3, 2081 - 2104, 30.11.2022

Gökçen Aydınbaş , Zeynep Erdinç

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1106244

Öz

Rasyonel iktisadi insan (homo economicus), kendi faydası doğrultusunda hareket ederek mutluluğa erişmeyi arzulamaktadır. Dolayısıyla insan mutluluğunun anahtarı haz ve tatmin duygusundadır. Zamanla daha çok üzerinde durulan mutluluk kavramı, iktisadi açıdan da sıkça tartışılmaya başlamıştır. Bu tartışmaların odak noktasındaki mutluluk iktisadı; toplum ve doğa endeksli bir ekonomi modeli üzerine kurgulanmıştır. Nitekim hayata değer katan, mutluluk yaratan sosyoekonomik anlamda pek çok unsurdan bahsetmek mümkündür. Temiz bir çevre, iyi bir gelir (refah) düzeyi, güvene dayalı ilişkiler (sosyal sermaye), sağlıklı ve kaliteli bir hayat (beşeri sermaye) gibi faktörler insanlar için mutluluğun nedeni olarak nitelendirilebilmektedir. Günümüzde yeni bir toplumsal süreçten (Toplum 5.0) bahsedilmekte, bu toplumda teknolojik gelişmelerin yanı sıra insanların mutluluğu da ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı da, Toplum 5.0 bağlamında mutluluk ile ilişkilendirilen faktörlerin 2007-2019 yıl aralığında 8 OECD ülkesi için panel veri analiz yöntemiyle araştırılmasıdır. Analiz kapsamında elde edilen bulgulara göre, kişi başına GSYH ile mutluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Beşeri sermaye ile mutluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu bulunmuştur. Ayrıca yenilenebilir enerji tüketimi ile mutluluk arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Çalışmada bağımlı değişken olan mutluluk endeksi, diğer tüm bağımsız değişkenler tarafından %89 oranında açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Teknolojik Gelişmeler, Refah, Sağlık, Mutluluk, Panel Veri Analizi

Panel Data Evidences on Factors Associated with Happiness in the Context of Society 5.0

Öz

A rational economic person desires to achieve happiness by acting for his or her own benefit. Therefore, the key of human happiness is in the sense of pleasure and satisfaction. The concept of happiness, which has been emphasized more over time, has also started to be discussed frequently in economic terms. The economics of happiness at the focus of these discussions was built on an economy model based on society and nature. It is possible to mention many socioeconomic factors that add value to life and create happiness. Factors such as a clean environment, a good income level, relationships based on trust, healthy and quality life can be described as the causes of happiness. Today, a new social process is mentioned and happiness takes attention as well as technological developments in this society. This study has aimed to investigate the factors associated with happiness in the context of Society 5.0, using the panel data analysis method for 8 OECD countries between the years 2007-2019. In the study, it has been found that there is a statistically significant and positive relationship between GDP per capita and happiness. In addition, it was found that there is a statistically significant and positive relationship between human capital and happiness. It has been determined that there is a significant and positive relationship between renewable energy consumption and happiness. The happiness index, which is the dependent variable in the study, is explained by all other independent variables at the rate of 89 %.

Anahtar Kelimeler

Technological Developments, Welfare, Health, Happiness, Panel Data Analysis

Kaynakça

• Abounoori, E. ve Asgarizadeh, D. (2013). Macroeconomic factors affecting happiness. International Journal of Business and Development Studies, 5(1), 5-22. Erişim adresi: https://ijbds.usb.ac.ir/article_1496_d920c253352773d7cf7c689b4044d024.pdf.
• Acar, Y. (2019). Türkiye’de yaşam memnuniyetinin belirleyicileri: İller üzerine bir yatay kesit analizi. Maliye Araştırmaları Dergisi, 5(2), 145-157. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/finance/issue/61470/917929.
• Ahn, N., Garcia, J. R. ve Jimeno, J. F. (2004). The impact of unemployment on individual well-being in the EU. ENEPRI Working Paper, (Paper No: 29). Erişim adresi: https://www.files.ethz.ch/isn/110596/WP%20029.pdf.
• Akadiri, S. S., Alola, A. A., Akadiri, A. C. ve Alola, U. V. (2019). Renewable energy consumption in EU-28 countries: Policy toward pollution mitigation and economic sustainability. Energy Policy, 132, 803-810. doi: 10.1016/j.enpol.2019.06.040.
• Arslan, A. (2007). İlkçağ felsefe tarihi 3. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Aydın, H. (2020). Mutluluk ve ekonomi: Yaşam Memnuniyeti araştırması üzerinden bazı dikkatler. Current Research in Social Sciences, 6(2), 135-148. doi:10.30613/curesosc.745642.
• Bakracheva, M. (2020). The meanings ascribed to happiness, life satisfaction and flourishing. Psychology, 11, 87-104. Erişim adresi: https://www.scirp.org/journal/psych.
• Beşel, F., Yardımcıoğlu, F., ve Gürdal, T. (2015). Yaşam memnuniyeti araştırması kapsamında çalışma hayatının analizi: 2003-2014 dönemi. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 16. Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Kongresi Özel Sayısı, 305-316. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1023954.
• Büyükdüvenci, S. (1993). Aristoteles’te mutluluk kavramı, Felsefe Dünyası, 9, 41-45. Erişim adresi: https://www.academia.edu/5958590/Aristoteleste_Mutluluk_Kavram%C4%B1.
• Çipe, B. ve Usanmaz, D. (2021). Göç akışı ve mutluluk endeksi: G7 ülkeleri üzerine göç analizi (2006-2019). Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 13(2), doi: 10.53881/hiad.996350.
• Dao, T. K. (2017). Government Expenditure and Happiness: Direct and Indirect Effects. Institute of Social Studies, Netherlands. Erişim adresi: https://www.semanticscholar.org/paper/Government-Expenditure-and-Happiness%3A-Direct-and-Dao/24f55d39f635b862e140de93a3cf81a51f721177.
• Deviren, V. N ve Yıldız, O. (2017). Gayrisafi milli mutluluğun ekonomik kalkınmadaki rolü: Bhutan Krallığı örneği. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(4). doi: 10.30803/adusobed.356003.
• Doğan, T., Sapmaz, F. ve Çötok, N. A. (2013). Öz-eleştiri ve mutluluk. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 391-400. Erişim adresi: https://app.trdizin.gov.tr/dokumanapplication/pdf.
• Dumludağ Gökdemir, Ö. (2011). Mutluluk ve iktisadi parametreler üzerine bir inceleme. (Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/47636.pdf.
• Ertürk, S. ve Koç, S. (2021). Türkiye’de mutluluğun belirleyicileri zaman içinde değişti mi? 2013-18 dönemi faktör ve çoklu logit model örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (31), 265-292. doi: 10.18092/ulikidince.881464.
• Farhud D. D. , Malmir M., Khanahmadi, M. (2014). Happiness & health: The biological factors-systematic review article. Iranian J Publ Health, 43(11), 1468-1477. Erişim adresi: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4449495/pdf/IJPH-43-1468.pdf.
• Firmansyah, F., Purwanti, E. Y. Susanto, H., Oktavilia, S. ve Makhluf H. M. (2017). Economic of happiness in Wonosobo Regency, Indonesia. Man In India, 97(5), 289-298. Erişim adresi: https://serialsjournals.com/abstract/90965_19-mii.pdf.
• Frijters, P. ve Beatton, T. (2012). The mystery of the U-shaped relationship between happiness and age. Journal of Economic Behavior & Organization, 82, 525-542. doi: 10.1016/j.jebo.2012.03.008.
• Fukuyama, M. (2018). Society 5.0: Aiming for a new human-centered society. Japan Spotlight, 27, 47-52. Erişim adresi: https://www.jef.or.jp/journal/pdf/220th_Special_Article_02.pdf.
• Gladden, M. E. (2019). Who will be the members of society 5.0? Towards an anthropology of technologically posthumanized future societies. Social Sciences, 8(5), 148, 1-39. doi:10.3390/socsci8050148.
• Gül, S. (2017). Mutluluk ekonomisi ve göç üzerine bir inceleme (Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/309569/yokAcikBilim_10134467.pdf?sequence=-1&isAllowed=y.
• Güneş, B., Taş, İ., Acar, S. (2020). Türkiye’de illerin mutluluğu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75(2), 747-774. doi: 10.33630/ausbf.662294.
• Güzel, S. (2018). Gelir eşitsizliği, refah ve mutluluk. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(3), 389-394. doi: 10.18506/anemon.322631.
• Hsiao, C. (2003). Analysis of panel data (Second Edition). USA: Cambridge University Press.
• Huppert, F. A. (2009). Psychological well-being: Evidence regarding its causes and consequences. Applied Psychology: Health and Well-Being, 1, 137-164. doi: 10.1111/j.1758-0854.2009.01008.x.
• Kamilçelebi, H. (2012). Davranışsal iktisadın neoklasik iktisat fayda teorilerine eleştirisi ve davranışsal iktisatta fayda-mutluluk ilişkisi. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 4(2), 55-65. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ebd/issue/4860/66855.
• Kangal, A. (2013). Mutluluk üzerine kavramsal bir değerlendirme ve Türk hanehalkı için bazı sonuçlar. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(44), 214-233. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/esosder/issue/6158/82771.
• Karabacak, Z. İ. ve Sezgin, A. A. (2019). Türkiye’de dijital dönüşüm ve dijital okuryazarlık. Türk İdare Dergisi, 91(488), 319-343. Erişim adresi: http://www.tid.gov.tr/Makaleler/10Türkiye’de%20Dijital%20Dönüşüm%20ve%20Dijital%20Okuryazarlık.pdf.
• Karakaya, F. T. ve Uysal, E. (2019). Fârâbî’de “iyi, yetkinlik ve mutluluk” kavramları ışığında PDR hizmetlerine farklı bir yaklaşım. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (1), 191-208. doi: 10.30561/sinopusd.
• Keidanren (2018). Society 5.0-Co Creating the Future. Keidanren Policy & Action. Erişim adresi: https://www.keidanren.or.jp/en/policy/2018/095_proposal.pdf. (Erişim tarihi: 11.04.2022).
• Korkmaz, M., Germir, H. N., Yücel, A. S., ve Gürkan, A. (2015). Yaşam memnuniyeti üzerinde etkili olan sosyodemografik bileşenler üzerine bir analiz. Uluslararası Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi, 3(2), 78-111. doi: 10.17360/UHPPD.2015310996.
• Köksal, O. ve Şahin, F. (2015). Gelir ve mutluluk: Gelir karşılaştırmasının etkisi. Sosyoekonomi, 23(26), 45-59. doi: 10.17233/se.91108.
• Moment Expo (2022). İnsan ve makinenin en uyumlu hali: Toplum 5.0. Erişim adresi: https://www.moment-expo.com/tr/insan-ve-makinenin-en-uyumlu-hali-toplum-50. Erişim tarihi: 11.04.2022.
• New Economics Foundation “NEF” (2016). The happy planet index, 2016: A global index of sustainable wellbeing. Erişim adresi: https://static1.squarespace.com/static/Briefing+paper+HPI2016.pdf.
• Okan Gökten, P. (2018). Karanlıkta üretim: Yeni çağda maliyetin kapsamı. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(4), 880-897. doi: 10.31460/mbdd.460897.
• Özdemir Arpacıoğlu, Ö. (2019). Mutluluk kavramı ve iktisatta mutluluk üzerine bir inceleme. Social Sciences Studies Journal, 5(50), 6598-6608. doi: 10.26449/sssj.1896.
• Öztürk, S. ve Suluk, S. (2020). Mutluluk ekonomisi: G8 ülkeleri açısından ekonomik büyüme ve mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 226-249. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sbe/issue/56041/699746.
• Servet, O. (2017). Mutluluğun Türkiye’deki belirleyenlerinin zaman içinde değişimi. Akdeniz İİBF Dergisi, 35, 16-42. doi: 10.25294/auiibfd.322607.
• Shiroishi, Y., Uchiyama, K. ve Suzuki, N. (2018). Society 5.0: For human security and well-being. Computer, 51, 91-95. doi: 10.1109/MC.2018.3011041.
• Skobelev, P. O. ve Borovik, S. Y. (2017). On the way from Industry 4.0 to Industry 5.0: from digital manufacturing to digital society. Industry 4.0, 2(6), 307-311. Erişim adresi: https://stumejournals.com/journals/i4/2017/6/307.full.pdf.
• Terzibaş, P. (2020). Mutluluk ekonomisi ve easterlin paradoksunun testi. (Yüksek lisans tezi, İstanbul gelişim Üniversitesi, İstanbul). Erişim adresi: http://acikerisim.gelisim.edu.tr/xmlui/handle/11363/2236.
• Toffler, A. (2008). Üçüncü dalga. İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Uluturk-Akman, S. (2021). Mutluluk ve yaşam memnuniyetinin belirleyicileri Türkiye İstatistik Kurumu yaşam memnuniyeti araştırması üzerine analizler. Journal of Social Policy Conferences, 81. doi: 10.26650/jspc.2021.81.986105.
• Veenhoven, R. ve Dumludağ, D. (2015). İktisat ve mutluluk: Bugün daha mutlu muyuz?. Levent Neyse, Ester Ruben (Ed.), İktisatta Davranışsal Yaklaşımlar (s. 201-229) içinde Ankara: İmge Kitabevi.
• Yılmaz, E. (2018). Davranışsal ekonomide gelir ve mutluluk ilişkisi ve bir uygulama: Samsun ili örneği (Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi, Konya). Erişim adresi: https://acikerisim.karatay.edu.tr/bitstream/handle/20.500.12498/845/526321.pdf?sequence=1&isAllowed=y.
• Yinanç, A. (2020). Türkiye’de eğitim ve sosyal göstergelerin mutlulukla ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ, Namık Kemal Üniversitesi). Erişim adresi: http://acikerisim.nku.edu.tr:8080/xmlui/handle/20.500.11776/3625.
• Wang, F., Yuan, Y., Wang, X. ve Qin, R. (2018). Societies 5.0: A new paradigm for computational social systems research. IEEE Transactions on Computational Social Systems, 5(1), 2-8. Erişim adresi: https://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.jsp?arnumber=8302631.