Macroeconomic Reflection of Structural Transformations After Financial Liberalization in Turkish Economy

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 2355 - 2376, 24.07.2023

Zehra Demircan , İlhan Eroğlu , Fatih Yeter

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1172084

Öz

Due to the global developments after 1980 in Turkey, there have been significant structural transformations in the economy and these transformations have had macroeconomic repercussions in different dimensions. In light of the developments in the Turkish Economy, the effects of structural reforms on Turkey's macroeconomic performance have been tried to be measured. The aim of the study is to test the ARDL (Autoregressive Distributed Lag) boundary (Bound) test to investigate the effect of structural transformation on individual well-being. In this study, using the annual data of Turkey for the years 1990-2020, macroeconomic variables that will affect the GDP per capita (gdppc) Current Account Balance (Current), Human Development Index (hdi) Political Rights Index (pr) Gross Fixed Capital. The short- and long-term relationships between the occurrence (Gdi) variables and the independent variables were analyzed. The findings obtained in the study show that the coefficients of all variables are significant at the 1% significance level for a long period of time and only the political rights index variable is negative, which has the decisive effect on Gross Domestic Product Per Capita Growth (GDPPC) among the variables. It has been concluded that the surplus variable is the current account balance. On the other hand, according to the error correction coefficient in the short term, it was concluded that the effect of the shock that occurred in the short term will be re-balanced in about 7-8 months and that the estimates of the coefficient contained in the model are largely significant. As a result, in the study, it has been determined that political, social and economic transformations have a positive effect on per capita income. In addition, the importance of correctly identifying Turkey's structural problems and implementing the necessary structural reforms quickly and decisively was emphasized.

Anahtar Kelimeler

Structural Transformation, Globalization, Macroeconomic Reflections, ARDL Bound Test

Türkiye Ekonomisinde Finansal Liberalizasyon Sonrası Yapısal Dönüşümlerin Makroekonomik Yansıması

Öz

Türkiye’de finansal liberalizasyonun başladığı 1980 yılı sonrasında küresel gelişmelere de bağlı olarak, ekonomide önemli düzeyde yapısal dönüşümler yaşanmış ve bu dönüşümlerin farklı boyutlarda makroekonomik yansımaları olmuştur. Türkiye Ekonomisinde yaşanan gelişmeler ışığında yapısal reformların Türkiye’nin makroekonomik performansı üzerindeki etkileri ölçülmeye çalışılmıştır. Çalışmanın amacı yapısal dönüşümün kişi refahı üzerindeki etkisini ARDL (Autoregressive Distributed Lag) sınır (Bound) testi aracılığı ile tespit etmektir. Bu çalışmada Türkiye’nin 1990-2020 yıllarına ait yıllık veriler kullanılarak Kişi Başına Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Büyümesi (gdppc)’ni etkileyecek makro iktisadi değişkenler Cari Hesap Dengesi (Cari), İnsani Gelişmişlik Endeksi (hdi) Siyasi Haklar Endeksi (pr) Gayrisafi Sabit Sermaye Oluşumu (Gdi) değişkenleri bağımsız değişkenler arasındaki kısa ve uzun dönemli ilişkisi analiz edilmiştir. Genel bulgular uzun dönemde tüm değişkenlerin katsayıları %1 anlamlılık düzeyinde anlamlı ve sadece siyasi haklar endeksi değişkeninin negatif olduğuna, değişkenler arasında Kişi Başına Gayrisafi Yurtiçi Hasıla Büyümesi (gdppc) üzerinde belirleyici etkisi en fazla olan değişkenin cari işlemler dengesi olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Kısa dönemde ise hata düzeltme katsayısına göre kısa dönemde meydana gelen şokun etkisinin yaklaşık 7-8 ayda yeniden dengeye geleceği ve modelde yer alan katsayı tahminlerinin büyük oranda anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak; çalışmada siyasi, sosyal ve iktisadi dönüşümlerin kişi başına hasılayı olumlu etkilediği tespit edilmiştir. Bunun yanında, Türkiye’nin yapısal sorunlarının doğru bir şekilde tespit edilmesinin ve gerekli yapısal reformların hızlı ve kararlı bir şekilde hayata geçirilmesinin önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yapısal Dönüşüm, Küreselleşme, Makroekonomik Yansımalar, ARDL Sınır Testi

Kaynakça

• Balcı, E. ve Özcan, S. (2019). İnsani Gelişmişlik ve Büyüme Arasındaki İlişki: OIC Ülkeleri Üzerinde Bir Analiz. Sakarya İktisat Dergisi. 8(3), 222-235.
• Beşkaya, A. ve Önen, M. (2009). Ekonomik Özgürlükler ve Demokrasi İle Ekonomik Performans Arasındaki İlişkinin Zaman Serisi İle Analizi: Türkiye Örneği. Sosyal Bilimler Dergisi. 5(10), 47-46. Bilecen, H. ve Kibis, E. (2012). Türkiye'de Ekonomik Büyüme ve Demokrasi.Yönetim Bilimleri Dergisi. 10 (20), 137-155.
• Calderon, C. Chong, A. ve Loayza, N. (2000). Determinants of Current in Developing Countries, The World Bank Latin Americanand The Caribbean Region Regional Studies Program Policy Research Working Paper, 2398, World Bank, Washington DC.
• Çelik, C., Çelik, S. ve Yıldırım, S. (2021). Demokrasi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Balkan Ülkeleri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. Maliye Dergisi.(180), 293-309
• Çetin, R. (2011). Ekonomik Özgürlüğün Gelir Düzeyi Üzerindeki Etkisinin Panel Veri Analizi Yöntemiyle İncelenmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 8(2), 37-47.
• Çetin, M. (2012). Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi. 7(1), 211-230.
• Dakurah, A.,H, Davies, S., P. ve Sampath, R., K. (2001). Gelişmekte Olan Ülkelerde Savunma Harcamaları ve Ekonomik Büyüme: Bir Nedensellik Analizi. Politika Modelleme Dergisi, 23(6), 651-658.
• Debelle, G. Ve Faruqee, H. (1996). What Determines The Currents Account? IMF Working Paper No. 1996/058,
• Duman, K,Y. (2017).Türkiye’de Cari İşlemler Dengesi ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Sakarya İktisat Dergisi. 6(4), 12-28.
• Erkuş, S. (2016). Demokrasi, Ekonomik Özgürlük ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (Master'sthesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Erdem, E. ve Çelik, B. (2019). İnsani Gelişme ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Bazı Afrika Ülkeleri Üzerine Bir Uygulama. Bingöl: Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9(17), 13-36.
• Ethem, E.,S. E. N., ve Farahmand, M. A. (2020). Sabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Afganistan Üzerine Ampirik Bir Analiz. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi. 9(17), 131-136.
• Gövdeli, T. (2019). Savunma Harcamaları, Ekonomik Büyüme, Gayrisafi Sabit Sermaye Oluşumu Arasındaki Dinamik Bağlantılar: NATO Ülkeleri İçin Panel Veri Analizi.Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 87-98.
• Kalay, M. ve Dilek, Ç.(2016). Afrika Ülkelerinde Politik İstikrar ve Ekonomik Büyüme. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi.5(6), 2277-2290.
• Karadaş, B. (2019). Kamu Sabit Sermaye Yatırımlarının Özel Sektör Yatırımları Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü)
• Kandemir, K. (2015). Cari Açık Üzerine Ekonomik Büyümenin Etkisi: Türkiye Uygulaması [Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mert, M., & Çağlar, A. E. (2019). Eviews ve Gauss uygulamalı zaman serileri analizi. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Mukherjee, S., ve Chakraborty, D. (2010). Is There Any Relationship Between Economic Growthand Human Development? Evidence From Indian States.
• Rodrik, D. (2009). Tek Ekonomi Çok Reçete Küreselleşme, Kurumlar ve Ekonomik Büyüme, (Çev) Neşenur Domaniç, Ankara: Elif Yayınları Quazi, R. (2007). EconomicFreedomandForeign Direct İnvestment in East Asia. Journal of TheAsia Pacific Economy. 12(3), 329-344.
• Sekmen, F., Çalışır, M. (2011). Is There a Trade-Off Between Current Account Deficitsand Economic Growth? The Case of Turkey, International Research Journal of Finance and Economics, 62, 166-172.
• Sevüktekin, Ç. ve Çınar, M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi: Eviews Uygulamalı. İstanbul: Dora Yayınları
• Şahin, İ.(2016). Türkiye’de 1980-2015 Yılları Arası Demokrasi, Ekonomik Özgürlük ve Yolsuzlukların Ekonomik Büyüme Etkileri. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. (6), 317-334.
• Şahin, Ö.U., ve Akar, S. (2018).Türkiye’de Yapısal Mali Reformların Büyüme Üzerine Etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 5(3), 849-866.
• Tunçsiper, B., ve Biçen, Ö. F. (2014). Ekonomik Özgürlükler ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Panel Regresyon Yöntemiyle İncelenmesi.
• Yalçın, A. Z., ve Çakmak, F. (2016). Türkiye’de Kamu Sağlık Harcamalarının İnsani Gelişim Üzerindeki Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi.30(4),705-723
• Tavares J. ve Wacziarg R. (2001). How Democracy Affects Growth. European Economic Review.(45), 1341-1373.