Supplier Selection Based on AHP-TOPSIS Method: An Application in the Wood Industry

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: Sosyal Bilimler Lisansüstü Öğrenci Sempozyumu Özel Sayısı, 147 - 168, 21.09.2023

Mervenur Yerli , Derya Öztürk

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1184556

Cited By: 1

Öz

In this study, the problem of determining the most suitable supplier for a large-scale plywood factory operating in Ordu province Fatsa Organized Industrial Zone is discussed. The aim of the study is to select the most suitable papel raw material supplier for the plywood factory. For this purpose, AHP and TOPSIS methods, which are among the multi-criteria decision-making methods, were used in an integrated manner. Evaluation criteria were determined by literature research and interviewing the purchasing officer of the factory. The main criteria are quality, price, delivery, management and service. The sub-criteria are product quality, packaging quality, quality documents, reasonable price, discount rate, payment terms, on time delivery, complete delivery, experience, market reputation, guarantee and compensation, mutual agreement, past performance and fast response. The weights of the five criteria were determined by the AHP method. In Ordu province, there are three raw material supply dealers suitable for the supply system of the mentioned plywood factory. The factory is able to procure the papel raw material required for the production of plywood from all three dealers. Within the scope of the study, these three suppliers were also evaluated. Ranking of suppliers was made by AHP and TOPSIS methods. According to the results of the study, “price” was determined as the most important criterion. The order of importance of other criteria is management, quality, service and delivery. In addition, supplier “B” was selected among the existing suppliers of the factory as the supplier with the highest score.

Anahtar Kelimeler

Supplier selection, AHP, TOPSIS, Multi-criteria decision-making methods, Wood industry

AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi: Ahşap Sektöründe Bir Uygulama

Öz

Bu çalışmada Ordu ili Fatsa Organize Sanayi Bölgesinde faaliyet gösteren büyük ölçekli bir kontrplak fabrikası için en uygun tedarikçinin belirlenmesi problemi ele alınmıştır. Çalışmanın amacı söz konusu kontrplak fabrikası için en uygun papel hammaddesinin tedarikçisini seçmektir. Bu amaca istinaden çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP ve TOPSIS yöntemleri bütünleşik olarak kullanılmıştır. Değerlendirme kriterleri literatür araştırması ve fabrikanın satın alma sorumlusu ile görüşülerek belirlenmiştir. Ana kriterler; kalite, fiyat, teslimat, yönetim ve hizmet olarak belirlenmiştir. Alt kriterler ise; ürün kalitesi, ambalaj kalitesi, kalite belgeleri, uygun fiyat, indirim oranı, ödeme koşulu, zamanında teslimat, eksiksiz teslimat, tecrübe, piyasa itibarı, garanti ve tazminat, karşılıklı anlaşma, geçmiş dönem performansı ve hızlı cevap verebilmedir. Belirlenen beş kriterin ağırlıkları AHP yöntemiyle tespit edilmiştir. Ordu ilinde söz konusu kontrplak fabrikasının tedarik sistemine uygun üç adet hammadde tedarik bayisi bulunmaktadır. Fabrika, kontrplak üretimi için gerekli olan papel hammaddesini her üç bayiden de tedarik edebilmektedir. Çalışma kapsamında da bu üç tedarikçi değerlendirilmiştir. Tedarikçilerin sıralaması AHP ve TOPSIS yöntemleriyle yapılmıştır. Çalışma sonuçlarına göre “fiyat” en önemli kriter olarak tespit edilmiştir. Diğer kriterlerin önem sıralaması ise yönetim, kalite, hizmet ve teslimat şeklindedir. Ayrıca “B” tedarikçisi, en yüksek puana sahip tedarikçi olarak fabrikanın mevcut tedarikçileri arasında seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tedarikçi seçimi, AHP, TOPSIS, Çok kriterli karar verme yöntemleri, Ahşap sektörü

Kaynakça

• Abdulvahitoğlu, A. & Kılıç, M. (2022). A New Approach for Selecting the Most Suitable Oilseed for Biodiesel Production; The İntegrated AHP-TOPSIS Method. Ain Shams Engineering Journal, 13(3), 1-8
• Akyüz, G.A., Karagöz, A.E. & Tekin, K. (2019). Tedarikçi Seçimi Uygulamaları: Bilgi ve İletişim Teknolojileri Persfektifli Bir Literatür Taraması. Selçuk Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Teknolojileri Dergisi, 7(2),362-378.
• Asoğlu, İ. & Eren, T. (2018). AHS, TOPSIS, PROMETHEE Yöntemleri ile Bir İşletme için Kargo Şirketi Seçimi. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 8(16), 102-122
• Atan, M., Atan, S., & Altın, K. (2008). İnsan Kaynakları Seçiminde Analitik Hiyerarşi Süreci Kullanımı ve Bir Yazılım Önerisi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(3), 143-162.
• Behzadian, M., Khanmohammadi Otaghsara, S., Yazdani, M. & Ignatius, J. (2012). A State-of the-Art Survey of TOPSIS Applications. Expert Systems with Applications, 39, 13051-13069
• De Boer, L., Labro, E., & Morlacchi, P. (2001). A Review of Methods Supporting Supplier Selection. European Journal of Purchasing and Supply Management, 7 (2), 75-89
• Chan, F.T.S. & Chan, H.K. (2010). An AHP Model for Selection of Suppliers in the Fast Changing Fashion Market. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 51, 1195-1207.
• Chen, Y.J. (2011). Structured Methodology for Supplier Selection and Evaluation in a Supply Chain. Information Sciences, 181, 1651-1670.
• Cheraghi, S.H., Hossein, S., Dadashzadeh, M. & Subramanian, M. (2004). Critical Success Factors for Supplier Selection: An Update. Journal of Applied Business Research, 20(2), 91-108
• Çetin, O. & Önder, E. (2015). Tedarikçi Seçiminde Analitik Ağ Süreci Yönteminin Kullanılması. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(10), 335-354.
• Dickson, G.W. (1966). An analysis of Vendor Selection Systems and Decisions. Journal of Purchasing, 2, 5-17.
• Doğan, A., & Önder, E. (2014). İnsan Kaynakları Temin ve Seçiminde Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerinin Kullanılması ve Bir Uygulama. Journal of Yasar University, 9(34), 5796-5819.
• Ekti E. (2013). Endüstriyel Orman Ürünleri Sektörel Raporlar Serisi IV, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı, http:// marka.gov.tr, Düzce
• Fazlollahtabar, H., Mahdavi, I., Ashoori, M.T., Kaviani, S. & Mahdavi-Amiri, N. (2011). A Multi-Objective Decision-Making Process of Supplier Selection and Order Allocation for Multi-Period Scheduling in An Electronic Market. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 52(9), 1039–1052
• Gasımov, Rafail N. (2004). Karar Analizi. Osman Gazi Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü Ders Notları.
• Göksu, A. & Güngör, İ. (2008). Bulanık Analitik Hiyerarşik Proses ve Üniversite Tercih Sıralamasında Uygulanması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(3), 1-26.
• Güleş, H.K., Çağlıyan, V. & Şener, T. (2014). Hazır Giyim Sektöründe Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Dr. Mehmet YILDIZ Özel Sayısı, 159-170
• Günay, Z. & Ünal, Ö.F. (2016). AHP-TOPSIS Yöntemi ile Tedarikçi Seçimi (Bir Telekomünikasyon Şirketi Örneği). PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 37-53
• Gündüz, H. & Güler, M.E. (2015). Termal Turizm İşletmelerinde Çok Ölçütlü Karar Verme Teknikleri Kullanılarak Uygun Tedarikçinin Seçilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(1), 203-222.
• Güner, H. (2005). Bulanık AHP ve Bir İşletme İçin Tedarikçi Seçimi Problemine Uygulanması (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Haq, A.N. & Kannan, G. (2006). Fuzzy Analytical Hierarchy Process for Evaluating and Selecting a Vendor in A Supply Chain Model. International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 29, 826–835.
• Hoşgör, H., Söyük, S., & Önder, E. (2016). İdari ve Akademik Personelin İş Yaşam Kalitesine Etki Eden Faktörlerin Öncelik Sırasının Belirlenmesi: Bir Analitik Hiyerarşi Prosesi Uygulaması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(31), 302-323.
• Hwang, C.L. & Yoon, K. (1981). Multiple Attributes Decision Making Methods and Applications, SpringerVerlag, Berlin Heidelberg. DOI: 10.1007/978-3-64248318-9
• Jabbarzadeh, A. (2018). Application of the AHP and TOPSIS in Project Management. Journal of Project Management, 3(2), 125-130.
• Kapar, K. (2013). Bir Üretim İşletmesinde Analitik Hiyerarşi Süreci ile Tedarikçi Seçimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(1), 197-231
• Kannan, D., Khodaverdi, R., Olfat, L., Jafarian, A. & Diabat, A. (2013). Integrated Fuzzy Multi Criteria Decision Making Method and Multi-Objective Programming Approach For Supplier Selection And Order Allocation in A Green Supply Chain. Journal of Cleaner Production, 47 (2013) 355-367
• Karagöz, S. (2009). Tedarik Zinciri Yönetiminde Tedarikçi Seçimi ve AHP ile Uygulanması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli
• Küçük, O. & Ecer, F. (2008). İmalatçı İşletmelerde Uygun Tedarikçi Seçimi: Analitik Hiyerarşi Yöntemi ile Bir KOBİ Uygulaması. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 435-450
• Krajewski, L. J., Ritzman, L. P. & Malhotra, M. K. (2013). Üretim Yönetimi: Süreçler ve Tedarik Zincirleri. (Çeviri Editörü: S. Birgün), Nobel Yayınevi, Ankara. Madhukant, J. (2009). Retail Management. India: Gennext Publication.
• Monjezi, M., Dehghani, H., Singh, T.N., Sayadi, A.R. & Gholinejad, A. (2012). Application of TOPSIS Method for Selecting the Most Appropriate Blast Design. Arabian Journal of Geosciences, 5(1), 95-101
• Orsiad, (2022). https://www.orsiad.com.tr/turkiyenin-ahsap-uretiminin-seyri-hakkinda-istatistiki-bilgiler.html E.T.: 10.08.2022
• Özbek, A. & Eren, T., (2013). Analitik Ağ Süreci Yaklaşımıyla Üçüncü Parti Lojistik (3PL) Firma Seçimi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), 95-113
• Özdemir, A., (2010). Ürün Grupları Temelinde Tedarikçi Seçim Probleminin Ele Alınması ve Analitik Hiyerarşi Süreci ile Çözümlenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (1), 55-84
• Öztürk, A., Erdoğmuş, Ş. & Arıkan, V.S. (2011). Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) Kullanılarak Tedarikçilerin Değerlendirilmesi: Bir Tekstil Firmasında Uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 93-112.
• Öztürk, D. (2019a). AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile Tedarikçi Seçimi: Hazır Giyim Sektöründe Bir Uygulama. Tekstil ve Mühendis, 26(115), 299-308.
• Öztürk, D. (2019b). Assessment of Service Quality in Logistics Sector Using AHP and TOPSIS Methods, Özer Özçelik (Ed.), Studies on Interdisciplinary Economics and Business Volume II içinde (s.225-238). Peter Lang GmbH Internationaler Verlag der Wissenschaften Berlin 2019, Basım sayısı:1, ISBN:978-3-631-79729-7
• Öztürk, D. & Onurlubaş, E. (2019). Havayolu Taşımacılığında Hizmet Kalitesinin AHP ve TOPSIS Yöntemleri ile Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 10 (Ek Sayı), 81-97.
• Öztürk, D. & Keleş, M.K. (2020). AHP ve TOPSIS Yöntemleri Kullanılarak Motorlu Kurye Seçimi: İlaç Sektöründe Bir Uygulama. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2); 275-291
• Öztürk, D. (2020). Assessment of Consumer Preferences for Chain Coffee Shops Using AHP-Based TOPSIS Methods. Adil Akıncı (Ed.), Interdisciplinary Public Finance, Business and Economics Studies Volume III içinde (s.297-313). Peter Lang GmbH Internationaler Verlag der Wissenschaften Berlin 2020, Basım sayısı:1, ISBN:978-3-631-79729-7
• Öztürk, D. & Tekin, M. (2021). Hammadde Tedarikçi Seçiminde AHP-TOPSIS Yöntemlerinin Kullanılması ve Gıda Sektöründe Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (2), 411-432.
• Saaty, T.L. (1986). Axiomatic Foundation of the Analytic Hierarchy Process. Management Science, 32(7), 841-855.
• Saaty, T. L. & Özdemir, M. S. (2003). Why the Magic Number Seven Plus or Minus Two. Mathematical and Computer Modeling, 38, 233-244.
• Sarı, T. & Timor M. (2015). Tedarikçi Seçiminde ANP, TAGUCHI ve TOPSIS Yöntemleri ile Otomotiv Sektöründe Bir Uygulama. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(10), s. 281-300
• Sarımehmet, B., Hamurcu, M., & Eren, T. (2020). Çok Kriterli Karar Verme: Kırıkkale YHT İstasyonu- Şehir Bağlantısının Sağlanması. Demiryolu Mühendisliği (11), 26-40.
• Sim, H. K., Omar, M. K., Chee, W. C. & Gan, N. T. (2010). A Survey on Supplier Selection Criteria in the Manufacturing İndustry in Malaysia. 11th Asia Pacific Industrial Engineering and Management Systems Conference.
• Soba, M. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Performanslarının Akademisyenler Tarafından Analitik Hiyerarşi Süreci ile Değerlendirilmesi (Uşak Üniversitesi Örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 368-381.
• Supçiller, A.A. & Çapraz, O. (2011). AHP-TOPSIS Yöntemine Dayalı Tedarikçi Seçimi Uygulaması. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi (12.Uluslararası Ekonometri, Yöneylem Araştırması ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı), 13, 1-22.
• Supçiller, A.A. & Deligöz, K. (2018). Tedarikçi Seçimi Probleminin Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleriyle Uzlaşık Çözümü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 2018 (18. EYİ Özel Sayısı) 355-368
• TOBB, (2015). Türkiye Orman Ürünleri Sektör Meclisi Raporu, Erişim Tarihi: 06,07/2018, https:// www.tobb.org.tr/Documents/yayinlar/2015/T%C3%9CRK%C4%B0YE%20ORMAN%20 %C3%9CR%C3%9CNLER%C4%B0%20SEKT%C3%96R%20MECL%C4%B0S%C4%B0%20RAPORU%20 2015.pdf
• Wang, T. C. & Lee, H. D. (2009). Developing a Fuzzy TOPSIS Approach Based on Subjective Weights and Objective Weights. Expert Systems with Applications, 36 (5), 8980-8985
• Wang, Yu-Jie & Lee Hsuan-Shih, (2007). Generalizing TOPSIS For Fuzzy Multiple-Criteria Group Decision-Making. Computers and Mathematics with Applications, 53 (2007) 1762–1772
• Vanteddu, G., Chinnam, R. B. & Gushikin, O. (2011). Supply Chain Focus Dependent Supplier Selection Problem. International Journal of Production Economics, 129(1), 204-216.
• Weber, C.A., Current, J.R. & Benton, W.C. (1991). Vendor Selection Criteria and Methods. European Journal of Operational Research, 2-3.
• Yalçın, P.S. (2013). Talep Yönetimi, Dağıtım Yönetimi ve Tedarik Tabanı Yönetimi Uygulamalarının Tedarik Zinciri Performansı Üzerindeki Etkileri (Yüksek Lisans Tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Yang, B., Wu, Y., & Yin, M. (2008). Supplier Selection Modeling and Anallysis Based on Polychromatic Sets, IFIP International Federation for Information Processing. Research and Practical Issues of Enterprise Information Systems II, 1481-1485
• Yavuz, O. (2013). ELECTRE I Karar Modeli ile Tedarikçi Seçim Süreci ve Perakende Sektöründe Bir Uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 210-226.
• Yücel, B.Y. (2018). Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri ile Tekstil Sektöründe En Uygun Tedarikçi Seçimi ve Bir Yazılım Uygulaması (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bartın.
• Zhumazhanova, M. (2022). Tedarikçi Seçim Kararlarında Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerinin Kullanımı: Mobilya Sektöründe Bir Uygulama (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Alanya.