Approaches Relating To Polyphony In Makam Music On Microtonal Guitar (“Allı Turnam” Example)

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: Sosyal Bilimler Lisansüstü Öğrenci Sempozyumu Özel Sayısı, 83 - 92, 21.09.2023

Erkin Kasap , Sercan Özkeleş

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1189166

Öz

Turkish Makam Music uses intervals called “coma” or “microtones”, which are narrower than a semitone in the 12-tone equal temperament system. This type of music, which is monophonic, is considered to be “horizontally developed”. Music genres that use tonality, such as International Art Music, or develop from the basics of tonal music, are considered as “vertically developed”. At the core of these music are the chordal structures formed by the simultaneous continuation of more than one sound, in other words, “harmony”. Microtonal intervals are not included in tonal music. Therefore, the sound systems of Turkish Makam Music and music genres using the tonal system are different from each other. In today's makam music, polyphony is made with various approaches using the harmonies of vertically developed music and new syntheses are put forward. The Adjustable Microtonal Guitar instrument developed by Tolgahan Çoğulu has also opened a new field for the polyphony of makam music. The aim of this study is to reveal the elements of polyphony in the polyphony of a makam-style work with microtonal guitar. In this direction, “Allı Turnam”, which is an adaptation of a Turkish Folk Music work, has been analyzed. The study is important in terms of revealing the theoretical structure of polyphony performed with microtonal guitar, which brings innovation to the subject of polyphony of makam music. In the research, the data were obtained through document analysis and visual analysis technique was used in the analysis of the data. As a result of this research called Approaches Relating to Polyphony in Makam Music on Microtonal Guitar (“Allı Turnam” Example), it was found that 3 different approaches were used in polyphony as chordal, interval and pedal sound.

Anahtar Kelimeler

Microtonal Guitar, makam music, polyphony

Mikrotonal Gitarda Makamsal Müziğin Çokseslendirilmesine İlişkin Yaklaşımlar (“Allı Turnam” Örneği)

Öz

Öz
Türk Makam Müziği’nde “koma” ya da “mikroton” denilen, 12 ton eşit tamperaman sistemdeki yarım aralıktan daha dar aralıklar kullanılmaktadır. Özünde teksesli olan bu müzik türü “yatay gelişimli” olarak değerlendirilmektedir. Uluslararası Sanat Müziği gibi tonaliteyi kullanan ya da tonal müzik temellerinden gelişen müzik türleri ise “dikey gelişimli” olarak değerlendirilmektedir. Bu müziklerin özünde ise birden fazla sesin aynı anda seslendirilmesi ile oluşan akorsal yapılar, diğer bir deyimle “armoni” bulunmaktadır. Mikrotonal aralıklar tonal müzikte kullanılmadığından Türk Makam Müziği ile tonal müziklerin ses sistemleri, barındırdıkları aralık oranları bakımından farklılık göstermektedir. Müziğin gelişim sürecine bağlı olarak günümüz makamsal müzik anlayışında dikey gelişimli müziklerin çokseslendirme stilleri kullanılarak çeşitli yaklaşımlarla gerek yeni eserler gerekse mevcut eserlerin çokseslendirilmesi yapılmakta ve yeni sentezler ortaya konulmaktadır. Tolgahan Çoğulu ise geliştirdiği Ayarlanabilir Mikrotonal Gitar ile makamsal müziğin çokseslendirilmesi konusuna yeni boyut getirmiştir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, makamsal yapıdaki bir eserin mikrotonal gitar ile çokseslendirilmesindeki çokseslilik unsurlarını ortaya çıkarmaktır. Çalışma, ayarlanabilir mikrotonal gitar ile yapılan çokseslendirmenin kuramsal yapısını ortaya çıkarması bakımından önem taşımaktadır. Bu doğrultuda bir Türk Halk Müziği eser uyarlaması olan “Allı Turnam” adlı eser çokseslendirme tekniği ve yöntemleri yönlerinden incelenmiştir. Araştırmada veriler doküman inceleme yoluyla elde edilmiş, verilerin çözümlenmesinde ise görsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Bu araştırma sonucunda, mikrotonal gitar ile makamsal müziğin çokseslendirilmesinde akorsal, aralıksal ve pedal ses olarak 3 farklı yaklaşımın kullanıldığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mikrotonal Gitar, Makamsal Müzik, Çokseslendirme

Kaynakça

• Albuz, A. (2011). Türk Müziğinde Çokseslilik Yaklaşımları. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi. 51-66. Çoğulu, T. (2011). Mikrotonal Gitar Müziği. Müzik ve Dans Araştırmaları Dergisi. 424-428. Özkeleş, S. (2017). Approaches Related to Polyphony of Turkish Folk Music With Three-Stringed Bağlama. Prof. Hasan Arapgirlioğlu, Assist. Prof. Atilla Atık, Prof. Robert L. Elliott, Assoc. Prof. Edward Turgeon (Ed.), Researches on Science and Art in 21st Century Turkey (s.2400-2415). Ankara: Gece Publishing. Say, A. (1997). Müzik Tarihi. Ankara: Müzik Ansiklopedisi Yayınları. Schneider, J. (1985). The Contemporary Guitar. London: University of California Press. Tura, Y. (2019). Türk Mûsıkîsinin Mes’eleleri – II: Türk Mûsıkîsi ve Armoni. İstanbul: İz Yayıncılık.