İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamalarının Örgütsel Sinizm Üzerine Etkileri

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 3, 3329 - 3350, 30.11.2023

Hüseyin Yılmaz

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1285709

Öz

Bu çalışmanın amacı insan kaynakları yönetimi uygulamalarının örgütsel sinizm boyutları üzerine etkilerini incelemektir. Bu amaca yönelik araştırma özel sektör çalışanı 352 katılımcıdan online anket formu aracılığıyla elde edilen veriler üzerinden yürütülmüştür. Verilerin analizi LISREL ve SPSS programları aracılığıyla yapılmıştır. Elde edilen verilerin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri yapıldıktan sonra, değişkenler arasındaki ilişki ve etkileşimin belirlenmesi için korelasyon ve çoklu regresyon analizleri yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre insan kaynakları uygulamalarından ilki olan tedarik ve seçimin bilişsel sinizm üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı, duygusal ve davranışsal sinizm üzerinde anlamlı ve negatif yönlü etkisinin bulunduğu anlaşılmaktadır. İnsan kaynakları uygulamalarından eğitim ve geliştirmenin örgütsel sinizm üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır. Araştırma modelinde insan kaynakları uygulamalarının üçüncüsü olan ücret yönetimi ve ödüllendirmenin örgütsel sinizmin bilişsel boyutu, duygusal boyutu ve davranışsal boyutu üzerinde anlamlı ve negatif yönlü etkilerinin bulunduğu görülmektedir. Son olarak insan kaynakları uygulamalarından performans değerlendirmenin örgütsel sinizmin bilişsel boyutu üzerinde anlamlı ve negatif yönlü etkisi bulunurken, duygusal ve davranışsal sinizm üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İnsan kaynakları yönetimi uygulamaları, Örgütsel sinizm, Özel sektör çalışanları, İnsana yakışır iş.

The Effects of Human Resource Management Practices on Organizational Cynicism

Öz

This study aims to explore the effect of human resource management practices a on organizational cynicism. The study was carried out using data obtained from 352 private sector employees through an online questionnaire. Data analysis was done using LISREL and SPSS programs. First, the validity and reliability analyzes of the data were performed, then correlation and multiple regression analyzes were performed to determine the relationship and interaction between the variables. According to the results of the analysis, it is understood that procurement and selection from human resources management practices do not have a significant effect on cognitive cynicism, but have a significant and negative effect on affective and behavioral cynicism. It is understood from human resources practices that training and development do not have a significant effect on organizational cynicism. It is understood that wage management and rewarding have significant and negative effects on the cognitive, affective and behavioral dimensions of organizational cynicism. Finally, it is understood from human resources practices that performance evaluation has a significant and negative effect on the cognitive dimension of organizational cynicism, while it does not have a significant effect on affective and behavioral cynicism.

Anahtar Kelimeler

Human resource management practices, Organizational cynicism, Private sector employees, Decent work.

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: Bases and consequences. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 126(3), 269-292.
• Akdemir, B., Kırmızıgül, B., & Zengin, Y. (2016). Örgütsel sinizm ile iş performansı arasındaki ilişki ve bir araştırma. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 115-130.
• Aktar, A., & Pangil, F. (2018). Mediating role of organizational commitment in the relationship between human resource management practices and employee engagement: Does black box stage exist?. International Journal of Sociology and Social Policy, 38(7-8), 606-636. doi: 10.1108/IJSSP-08-2017-0097
• Andersson, L. M. & Bateman, T. S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects. Journal of Organizational Behavior, 18, 449-469.
• Andersson, L. M. (1996). Employee cynicism: An examination using a contract violation framework. Human Relations, 49(11), 1395-1418.
• Armstrong, M., & Taylor, S. (2014). Armstrong's handbook of human resource management practice. Kogan Page Publishers.
• Atikbay, T., & Öner, Y. (2020). Effects of human resources management practices and organizational justice perceptions on organizational cynicism: A research on municipalities in a developing country. Management Science Letters, 10(8), 1659-1670. doi: 10.5267/j.msl.2020.1.014
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik insan kaynakları yönetimi. Kariyer yayınları.
• Bayat, B. (2008). İnsan kaynaklari yönetiminin stratejik niteliği. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(3), 67-91.
• Bayramlık, H., Çetin, Ş., & Yurdagül, A. T. (2015). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının örgüte duyulan güvene etkisi: örgütsel adaletin aracılık rolü. İş,Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 17(2), 156-173.
• Bedeian, A. G. (2007). Even if the Tower is “Ivory,” It isn't “White:” Understanding the consequences of faculty cynicism. Academy of Management Learning & Education, 6(1), 9-32.
• Bingöl, D. (2016), İnsan kaynakları yönetimi, 10. Baskı, Beta yayınevi.
• Brandes, P. & Das, D. (2006). Locating behaviour cynicism at work: Construct issues and performance implications. In P. L. Perrewe & D. C. Ganster (Eds.), Employee health, coping and methodologies (pp. 233-266). New York: JAI Press.
• Brandes, P. M. (1997). Organizational Cynicism: Its Nature, Antecedents, and Consequences. (Unpublished Doctoral Dissertation). The University of Cincinnati.
• Brandes, P., Dharwadkar, R., & Dean Jr., J.W. (1999) Does organizational cynicism matter? Employee and supervisior perspectives on work outcomes. The 36th Annual Meeting of the Eastern Academy of Management, Philadelphia, 1-33.
• Burak, E. (2022). Örgütsel Sinizm. İçinde E. Burak (Ed.), Yönetim Ekseninde Örgütsel Yaklaşımlar, 67-87, İstanbul, Efeakademi.
• Çavuş, M. F., & Develi, A. (2015). İnsan kaynakları yönetimi uygulamalarının örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkileri. TİSK Akademi, 2015/II, 230-249.
• Daley, D., Vasu, M. L., & Weinstein, M. B. (2002). Strategic human resource management: Perceptions among North Carolina county social service professionals. Public Personnel Management, 31(3), 359-375.
• Dean, J. W., Brandes, P. & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review. 23(2), 341-352.
• Demiral, Ö. (2016). İzlenim yönetiminin olumsuz örgütsel sonuçlara etkisi ve performans değerlemenin aracılık rolü: Türkiye’deki lider şirketlerden ampirik bulgular, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 43-66.
• Dessler, G. (2014) Fundamentals of human resource management. 3th Edition, Global Edition, Pearson International.
• Eaton, J. A. (2000). A social motivation approach to organizational cynicism. Unpublished Doctoral Dissertation, Graduate Program in Psychology, York University, Toronto.
• Eiser, C., & Morse, R. (2001). Can parents rate their child's health-related quality of life? Results of a systematic review. Quality of Life Research, 10, 347-357.
• Erdost, H. E., Karacaoğlu, K., & Reyhanoğlu, M. (2007). Örgütsel sinizm kavramı ve ilgili ölçeklerin türkiye‟deki bir firmada test edilmesi. 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı (ss. 514-524), Düzenleyen Sakarya Üniversitesi İ.İ.B.F. Sakarya. 25-27 Mayıs 2007.
• Ergül, H. F. (2006). Kurumlarda ücret, ücret sistemleri ve ücret-başarı ilişkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 5(18), 92-105.
• George, D. (2011). SPSS for windows step by step: A simple study guide and reference. Pearson Education.
• George. D., & Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A simple guide and reference. Pearson.
• Gujarati, D. N. (2003). Essentials of econometrics. McGraw–Hill.
• Gün, F., & Atanur Baskan, G. (2017). Öğretim elemanlarının algılarına göre örgütsel sinizm ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2): 361-379. doi: 10.16986/HUJE.2016016393
• Gürbüz, S., & Şahin, F. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe Yöntem Analiz. Ankara: Seçkin.
• Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., & Black, W. C. (1995). Multivariate data analysis. New Jersey: Prentice Hall.
• Jöreskog, K. G., & Sörbom, D. (1996). LISREL 8 user’s reference guide. Uppsala, Sweden: Scientific Software International.
• Kahraman, A. (2003). Genel olarak ücret ve ücretin tahakkuku, Kamu-İş, 7(2), 2-17.
• Kaya, N., Ergün, E., & Kesen, M. (2014). The effects of human resource management practices and organizational culture types on organizational cynicism: An empirical study in Turkey. British Journal of Arts and Social Sciences, 17(1), 43-61.
• Kayapalı Yıldırım, S. & Karabey, C. N. (2017). Etik iklim ve örgütsel kontrol mekanizmalarının sanal kaytarma davranışı üzerindeki etkisinde örgütsel sinizmin aracılık rolü, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(11), 556-594.
• Khatri, N. (2000). Management human resource for competitive advantage: a study of companies in singapore. The International Journal of Human Resource Management, 11(2), 336-365.
• Kline P. (1994). An easy guide to factor analysis. Routledge.
• Köklü, K. (2018). İş analizi, iş analistliği ve iş zekası. Lectio Socialis, 2(2), 121-142.
• Muradova, T. (2009). İnsan kaynakları yönetiminde eğitim ve geliştirmenin önemi. Journal of Azerbaijani Studies, 75-84
• Okakın, N. (2008). Kariyer yönetiminin bazı insan kaynakları fonksiyonları ile ilişkisi üzerine bir çalışma. Öneri Dergisi, 8(30), 1-8.
• Öge, H. S. (2011). İnsan kaynakları yönetimi. Eğitim Yayınevi.
• Örücü, E., & Karataş, D. D. (2018). Eğitim geliştirme faaliyetleri ve örgütsel sinizm ilişkisi ve bir sağlık işletmesinde uygulama. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(ICEESS’18), 19-27. doi: 10.18506/anemon.452683
• Öztürk, A. T. (2010). İnsan kaynakları yönetiminde performansa dayalı ücret ve teşvik sistemi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 1-10.
• Palmer, M., & Winters, K.(1993). İnsan Kaynakları. (Çev.) Doğan Şahiner, Rota Yayınları.
• Reichers, A . E ., W anous, J . P ., & A ustin, J . T. ( 1997). U nderstanding a nd m anaging c ynicism a bout organizational change. Academy of Management Perspectives, 11(1), 48-59.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.
• Soran, S., Serin, E., & Balkan, M. O. (2016). İnsan kaynakları yönetim süreçlerinin performansa etkisi: örgütsel öğrenmenin aracılık rolü ve bir uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(1), 1-14.
• Stanley, D. J., Meyer, J. P., & Topolnytsky, L. (2005). Employee cynicism and resistance to organizational change. Journal of business and psychology, 19(4), 429-459.
• Şahin, A., & Çalışkan, S. (2018). Avantaj ve dezavantajlarıyla performans değerlendirme sistemi ve Türk kamu yönetiminde uygulanabilirliği. Sosyal Ekonomik Arastırmalar Dergisi, 18(36), 114-130.
• Tsaur, S.H., & Lin, Y.C. (2004). Promoting service quality in tourist hotels: The role of hrm practices and service behavior, Tourism Management, 25, 471-481.
• Uluslararası Çalışma Örgütü (t.y.) https://www.ilo.org/global/topics/decent-work/lang-- en/index.htm. (Erişim tarihi: 11.09.2022).
• Ülgen, H., & Mirze, K. (2004). İşletmelerde Stratejik Yönetim, Literatür Yayınları, İstanbul.
• Ünsalan, E., & Şimşeker, B. (2014). Meslek yüksekokulları için insan kaynakları yönetimi. Detay Yayıncılık.
• Varni, J. W., Seid, M., & Kurtin, P. S. (2001). PedsQL™ 4.0: Reliability and validity of the Pediatric Quality of Life Inventory™ Version 4.0 Generic Core Scales in healthy and patient populations. Medical care, 800-812.
• Wilkerson, J. M., Evans, W. R. & Davis, W. D. (2008). A test of coworkers' influence on organizational cynicism, badmouthing, and organizational citizenship behavior. Journal of Applied Social Psychology, 38(9), 2273-2292. doi: 10.1111/j.1559-1816.2008.00391.x
• Yalçınsoy, A., & Sığrı, Ü. (2022). Pandemi (Covid-19) Şartlarında Örgütsel Sinizmin İşgören Performansı ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: Sağlık Sektöründe Bir Uygulama. International Journal of Management and Administration, 6(12), 148-156. doi: 10.29064/ijma.1104092
• Yavan, Ö. (2012). Stratejik insan kaynakları yönetimi ve firma performansı. Akademik Bakış Dergisi, 32, 1-20.
• Yazıcıoğlu, İ., & Gençer, E. Ö. (2017). Örgütsel adalet algısının sinizm üzerine etkisi: Devlet Üniversiteleri Meslek Yüksekokullarında bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(4), 106-119. doi: 10.20491/isarder.2017.323
• Yıldız, E. (2014). Stratejik insan kaynakları yönetimi anlayışı ışığında eğitim ve geliştirmenin rolü, işlevleri ve bir örnek olay. Marmara Üniversitesi Öneri dergisi, 11(41), 215-236. doi: 10.14783/od.v11i41.5000011414
• Yılmaz, H. (2018). Örgütsel adalet algısı ve personel güçlendirmenin iş performansına etkisi: Örgütsel sinizmin rolü. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yürük, D., & Bal, Y. (2019). İnsan kaynakları yönetimi uygulamaları ve örgütsel adalet algısı arasındaki ilişkiye kavramsal bir bakış. Journal of International Social Research, 12(65), 1293-1300. doi: 10.17719/jisr.2019.3539