Investigation of the relationship between mindfulness and effective decision-making between students in higher education sports institutions

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 4, 1593 - 1607, 21.12.2024

Burkay Cevahircioğlu , Ebru Karakuş , Kaan Karakuş

https://doi.org/10.48146/odusobiad.1514236

Öz

The aim of this study is to investigate the relationship between mindfulness and effective decision-making with students in higher education sports institutions. The study comprises a total of 205 participants, including 72 women and 133 men, selected through random sampling. The "Mindfulness Inventory for Sport" and the "The Scale of Effective Decision-Making in Sport" were used as data collection tools. Data analysis involved the skewness-kurtosis test, independent samples t-test, one-way analysis of variance (ANOVA), and Pearson correlation analysis. All statistical analyses were performed using the SPSS 22.0 program, with a significance level set at p<0.05. The results of the study indicated significant differences in the total scores and external decision-making scores on the effective decision-making in sports scale according to gender, sports age, and type of sport variables. Significant differences were found in internal decision-making scores based on the department variable. There was also a significant difference in the total score of the athlete mindfulness scale according to age. However, no significant differences were found in the total and sub-dimension scores of the scales according to the level of sports variable. The correlation analysis revealed a positive and moderate significant relationship between the total scores of the athlete mindfulness scale and the effective decision-making in sports scale. According to the results obtained, it can be said that as the level of mindfulness increases among athletes, their effective decision-making skills also improve. Athletes with high levels of mindfulness can remain calmer in stressful situations and make more effective decisions. In this regard, it is thought that training programs, seminars, and curriculum-included information on mindfulness and meditation techniques would be beneficial for athlete students.

Anahtar Kelimeler

Mindfulness, Effective Decision-Making, Sport

Spor yükseköğretim kurumu öğrencilerinde bilinçli farkındalık ile etkili karar verme arasındaki ilişkinin incelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, spor yükseköğretim kurumu öğrencilerinde bilinçli farkındalık ile etkili karar verme arasındaki ilişkinin incelenmesidir. Çalışma, tesadüfi örneklem yöntemi ile belirlenen 72 kadın ve 133 erkek toplam 205 katılımcıdan oluşmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak “Sporcu Bilinçli Farkındalık Ölçeği” ve “Sporda Etkili Karar Verme Ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde çarpıklık basıklık katsayısı testi, bağımsız örneklem t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Tüm istatistiki analizler SPSS 22.0 programı ile yapılmıştır. Anlamlılık değeri p<0.05 olarak kabul edilmiştir. Çalışma sonuçları incelendiğinde katılımcıların cinsiyet, spor yaşı ve spor türü değişkenine göre sporda etkili karar verme ölçeği toplam puan ve dışsal karar verme puanlarında anlamlı farklılık belirlenmiştir. Bölüm değişkenine göre içsel karar verme puanlarında anlamlı farklılık saptanmıştır. Yaşa göre sporcu bilinçli farkındalık ölçeği toplam puanı arasında anlamlı farklılık görülmüştür. Spor düzeyi değişkenine göre ölçek toplam puan ve alt boyut puanlarında anlamlı farklılık belirlenmemiştir. Korelasyon analizi sonucunda, sporcu bilinçli farkındalık ölçeği toplam puan ile sporda etkili karar verme ölçeği toplam puanı arasında pozitif yönde ve orta düzeyde anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre sporcularda bilinçli farkındalık düzeyi arttıkça, etkili karar verme becerilerinin de arttığını söylenebilir. Farkındalık düzeyi yüksek sporcular, stresli durumlarda daha sakin kalabilir ve daha etkili kararlar verebilir. Bu anlamda sporcu öğrencilere bilinçli farkındalık ve meditasyon tekniklerini içeren eğitim programları, seminer ve müfredat kapsamında sunulacak bilgilerin faydalı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bilinçli Farkındalık, Etkili Karar Verme, Spor

Etik Beyan

Çalışmanın etik kurul izni Ordu Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurulu Başkanlığı tarafından 2024-93 karar sayısı ile alınmıştır. E-posta aracılığıyla ölçek yazarlarından kullanım izni alınmış ve katılımcımlara uygulanmıştır. Çalışmada gönüllük esası temel alınmıştır.

Kaynakça

• Akbuğa, E., & Çalcalı, T. (2023). Egzersiz yapan öğrencilerin bilinçli farkındalık, bağımlılık ve beslenme tutum düzeylerinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(1-Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı), 684-698. https://doi.org/10.38021/asbid.1366102
• Alper, R., Akpınar, S., & Akpınar, Ö. (2021). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin bilinçli farkındalık düzeylerinin belirlenmesi. Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 1-8.
• Altun Ekiz, M, Tunçel M., & Tunçel, S. (2023). Spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin sınav kaygısı, genel öz yeterlik algısı ile bilinçli farkındalık arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Psiko-Sosyal Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(4), 63-76
• Altun Ekiz, M. (2023). Rubrik ve portfolyo değerlendirmenin beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin genel öz yeterlilik algısı, sınav kaygısı ile bilinçli farkındalık düzeylerine etkisi. Humanistic Perspective, 5(3), 1166-1188. https://doi.org/10.47793/hp.1325419
• Aydın, H. (2023). E-spor oyuncularının duygusal zeka düzeyleri ile karar verme düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.
• Bernier, M., Thienot, E., Codron, R., & Fournier, J. F. (2009). Mindfulness and acceptance approaches in sport performance. Journal of Clinical Sport Psychology, 3(4), 320-333. https://doi.org/10.1123/jcsp.3.4.320
• Beşik, T. (2023). Takım ve bireysel spor antrenörlerinin karar verme stillerinin karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.
• Bishop, S. R., Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., ... & Devins, G. (2004). Mindfulness: A proposed operational definition. Clinical Psychology: Science and Practice, 11(3), 230.
• Büyüköztürk, Ş. (2008). Veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (31. baskı). Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Caz, Ç., & Bardakçı, S. (2023). Spora bağlılık ile bilinçli farkındalık arasındaki ilişkinin incelenmesi: spor bilimleri fakültesi üzerine bir uygulama. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 8(2), 131-146. https://doi.org/10.31680/gaunjss.1281238
• Celbakoğlua, M., & Şekera, R. (2022, 22-25 September). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin savunma mekanizmaları ile bilinçli farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. ERPA International Congress on Education, Nicosia, TRNC.
• Cengiz, R., Serdar, E., & Donuk, B. (2016). Üniversite öğrencilerinin bilinçli farkındalık ve girişimcilik düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 2(4), 1320-1328.
• Çetin, M. Ç. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu öğrencilerinin karar verme stilleri, sosyal beceri düzeyleri ve stresle basa çıkma biçimlerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırmalı olarak incelenmesi (Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.
• Çetin, M. Ç., & Kara, M. (2024). Sporda etkili karar verme ölçeği (SEKVÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 29(1), 40-52. https://doi.org/10.53434/gbesbd.1377855
• Çimen, E. (2022). Sporda beceri öğrenimi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimi. Deryahanoğlu, G. (2014). Kick boks hakemlerinin karar verme ve atılganlık düzeylerinin algılanan mesleki yeterlilik üzerine etkisinin incelenmesi (Doktora tezi, Sakarya Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.
• Gardner, F. L., & Moore, Z. E. (2004). A mindfulness-acceptance-commitment-based approach to athletic performance enhancement: Theoretical considerations. Behavior Therapy, 35(4), 707-723. https://doi.org/10.1016/S0005-7894(04)80016-9
• George, D., & Mallery, M. (2010). SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference, 17.0 update (10th ed.). Pearson Education.
• Ghareeb, M., & Kaya, M. (2022). Futbolcuların karar verme stillerinin bazı demografik değişkenlere göre incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 119-131. https://doi.org/10.38021/asbid.1086910
• Göncü, B. S., & Balcı, B. (2023). Sporda mücadele ve tehdit algısı açısından bilinçli farkındalığın önemi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences (IJSETS), 9(2), 59-60. https://doi.org/10.18826/useeabd.1296674
• Gunaratana, B. H. (2010). Mindfulness in plain English. ReadHowYouWant.Com.
• Güler, B., Mergan, B., Kargün, M., & Yazıcı, Ö. F. (2022). Sporcuların akılcı ve sezgisel karar verme stilleri ile zihinsel hazır oluş düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(3). 381-396. https://doi.org/10.33468/sbsebd.317
• Gür, Y., & Alataş, M. (2022). Engelli sporcu antrenörlerinin bilinçli farkındalık seviyelerinin incelenmesi. Spor Eğitim Dergisi, 6(1), 57-62. https://doi.org/10.55238/seder.1070480
• Harris, R. (1998). Introduction to decision making. Vanguard University of Southern California.
• John, S., Verma, S. K., & Khanna, G. L. (2011). The effect of mindfulness meditation on HPA-Axis in precompetition stress in sports performance of elite shooters. National Journal of Integrated Research in Medicine, 2(3), 15-21.
• Johnson, J. G. (2006). Cognitive modeling of decision making in sports. Psychology of Sport and Exercise, 7(6), 631-652. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2006.03.009
• Johnson, R. H. (1978). Individual styles of decision making: A theoretical model for counseling. Personnel and Guidance Journal, 56(9), 530-536.
• Kabat-Zinn, J. (1982). An outpatient program in behavioral medicine for chronic pain patients based on the practice of mindfulness meditation: Theoretical considerations and preliminary results. General Hospital Psychiatry, 4, 33-47. https://doi.org/10.1016/0163-8343(82)90026-3
• Kabat-Zinn, J. (1990). Full catastrophe living: Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain, and illness. Delta.
• Kabat-Zinn, J. (2015). Mindfulness. Mindfulness, 6(6), 1481-1483. https://doi.org/10.1007/s12671-015-0456-x
• Kara, M. (2020). Karate branşındaki sporcuların karar verme stilleri ile bilişsel esneklik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi).Ulusal Tez Merkezi.
• Kelecek, S., Altıntaş, A., & Aşçı, F. H. (2013). Sporcuların karar verme stillerinin belirlenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 8(1), 21-27.
• Kesler, E. (2020). Elit güreşçilerde bilinçli farkındalık, sürekli optimal performans duygu durumu, spora katılım motivasyonu ve stres düzeylerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.
• Kıloğlu, M. (2017). Türkiye olimpik hazırlık merkezlerine (tohm) devam eden sporcuların karar verme stillerinin belirlenmesi. (Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.
• Kozak, M., Zorba, E., & Bayrakdar, A. (2021). Sporcularda zihinsel antrenman becerileri ile bilinçli farkındalık. Herkes İçin Spor ve Rekreasyon Dergisi, 3(2), 89-97.
• Kuşat, Z. (2023). Spor yapan bireylerin, etkili iletişim becerilerinin karar verme düzeyleri ile olan ilişkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.
• Küçük, H., & Söyler, M. (2024). Bireysel ve takım sporları antrenörlerinin karar verme stillerinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 13(1), 409-414. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1410019
• Maraşli, H. (2018). Genç hentbolcuların zihinsel dayanıklılık ve bilinçli farkındalık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi, Dumlupınar Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.
• Pulur, A., & Akcan, İ. O. (2017). Elit oryantiring sporcularının görsel reaksiyon süreleri ile karar verme stilleri arasındaki ilişki. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 53-61.
• Schwanhausser, L. (2009). Application of the mindfulness-acceptance-commitment (MAC) protocol with an adolescent springboard diver. Journal of Clinical Sport Psychology, 3(4), 377-395. https://doi.org/10.1123/jcsp.3.4.377
• Segal, Z. V., Williams, J. M. G., & Teasdale, J. D. (2002). Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse. Guilford Press.
• Seiler, R. (1997, October). Decision making in sport. In International symposium of the Turkish association of sport psychology (pp. 10-12).
• Siegel, R. D., Germer, C. K., & Olendzki, A. (2009). Mindfulness: What is it? Where did it come from? In Clinical handbook of mindfulness. Springer. https://doi.org/10.1007/978-0-387-09593-6_2
• Thienot, E., Jackson, B., Dimmock, J., Grove, J. R., Bernier, M., & Fournier, J. F. (2014). Development and preliminary validation of the mindfulness inventory for sport. Psychology of Sport and Exercise, 15(1), 72-80. https://doi.org/10.1016/j.psychsport.2013.10.003
• Tingaz, E. O. (2020a). Sporcu bilinçli farkındalık (mindfulness) ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1), 71-80. https://doi.org/10.33689/spormetre.642682
• Tingaz, E. O. (2020b). Spor bilimleri fakültesindeki sporcu öğrencilerde bilinçli farkındalığın (mindfulness) bazı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 21-28.
• Turkay, H., & Demir, A. (2021). Spor psikolojisi üzerine bir inceleme. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 5(10), 119-131. https://doi.org/10.31461/ybpd.973705
• Ural, A., & Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi (2. baskı). Detay Yayıncılık.
• Vural, C., & Okan, İ. (2021). Sporda bilinçli farkındalık: Atıcılık spor branşları üzerine bir araştırma. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 265-273. https://doi.org/10.38021/asbid.962437
• Vural, M. (2013). Spor genel müdürlüğü merkez ve taşra teşkilatında görev yapan spor yöneticilerinin düşünme ve karar verme stillerinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi). Ulusal Tez Merkezi.