Yetiştirme sıklığının Toros sediri fidanlarının dikim başarısına etkisi

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 2, 117 - 124, 15.12.2021

Şükrü Teoman Güner Dilek Güner Uğur Şahin

https://doi.org/10.17568/ogmoad.847876

Öz

Ağaçlandırma çalışmalarının başarısında fidan kalitelisi oldukça önemlidir. Fidan kalitesi üzerinde etkili olan etmenlerden biri ise ekim yastıklarında sıklığın düzenlenmesidir. Bu çalışma, yetiştirme sıklığının Toros sediri fidanlarının dikim başarısına etkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada, Isparta-Kapıdağ orijinli tohumlar, Eskişehir Orman Fidanlığında 15 cm aralıklarla oluşturulan 7 ekim çizgisine sahip yastıklara 2015 yılında ekilmiştir. Kontrol ( ̴ 1,5); 2,5; 5,0; 7,5 ve 10,0 cm mesafe ile yetiştirilen fidanlar, 2+0 yaşına geldiğinde yastıktan sökülerek Eskişehir-Mihalıççık yöresindeki yarı kurak ve yarı nemli iklim özelliklerine sahip iki sahaya 3×2 m aralık-mesafe ile dikilmiştir. Denemede raslantı parselleri deneme deseni uygulanmış ve deneme üç yinelemeli olarak kurulmuştur. Dikimi takiben 1., 2. ve 3. gelişme dönemi sonunda fidan yaşama yüzdeleri yanında boy ve kök boğazı çapı ölçümleri yapılmış, ayrıca nispi çap ve boy artımları da hesaplanmıştır. Veriler varyans analizi ve Duncan testi ile değerlendirilmiştir. Farklı sıklıkta yetiştirilen fidanların arazideki yaşama yüzdeleri arasında anlamlı bir farklılık belirlenememiştir. Ancak, fidan boyu ve kök boğazı çapı gelişimi ile nispi boy ve çap artımları bakımından farklı sıklıkta yetiştirilen fidanlar arasında önemli farklılıklar bulunmuştur. Genel olarak yetiştirme sıklığındaki azalış ile çap ve boy gelişimi artmış, nispi çap ve boy artımı ise azalış göstermiştir. Elde edilen veriler, fidanlıklarda birim alandan dikime elverişli fazla sayıda fidan üretme gerekliliği ve 3. gelişme dönemi sonundaki boy farkları dikkate alındığında, yarı kurak alan ağaçlandırmalarında, fidanlıkta 15,0×2,5 cm aralık-mesafeyle (232 fidan/m2) fidan yetiştirmenin uygun olacağı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Cedrus libani, yetiştirme sıklığı, arazi başarısı

Destekleyen Kurum

Orman Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

ESK-24(1202)/2015-2020

Teşekkür

Bu makale, Orman Genel Müdürlüğü’nce destek¬lenen “Toros Sediri (Cedrus libani A. Rich.)’nde Yetiştirme Sıklığının Önemli Morfolojik Fidan Özellikleri, Beslenme Durumu ve Arazi Başarısı¬na Etkisi (ESK-24(1202)/2015-2020)” isimli projeden hazırlanmıştır.

The effect of seedbed density on the field performance of Taurus cedar seedlings

Öz

Seedling quality is of great importance for the success of the plantation efforts. For the seedling quality, one of the influential factors is the maintenance of seedling density on seedbeds. This study was carried out to find out the effect of seedling density on the planting success of Taurus cedar seedling. The seeds, collected from Isparta-Kapidag provenance, were sown in the seedbeds with 15 cm spacing of 7 lines in Eskisehir Forest Nursery in 2015. The seeds grown with 1.5 (control), 2.5, 5.0, 7.5, 10.0 cm spacings were uprooted when they were 2+0-year-old, planting with 3×2 m spacing in two areas with climates of semi-arid and semi-humid in Eskisehir-Mihaliccik region. The randomized parcel design was established with 3 replications in the study. After planting, survival percentage, as well as the seedling height and root collar diameter, were measured at the end of the first, the second, and the third growing periods. Besides, relative diameter and height increment of the seedlings were calculated. Data were evaluated by analysis of variance and Duncan’s test. No significant difference was determined among the survival percentage of the seedlings grown at different densities. However, the growth of seedling height and root collar diameter and the relative increments of height and diameter were significantly different among the seedlings grown with different densities. In general, diameter and height growths increased with a decrease in seedling density while relative increments of diameter and height decreased. Considering the data obtained, the necessity of producing more seedlings suitable for planting per unit area in nurseries, and the height differences at the end of the 3rd development period, growing of Taurus cedar seedlings with 15.0×2.5 cm spacings (232 seedlings per m2) in the nurseries for semi-arid regions can be suggested.

Anahtar Kelimeler

Cedrus libani, seed bed density, field performance

Proje Numarası

ESK-24(1202)/2015-2020

Kaynakça

• Alım, E., Kavgacı, A., 2017. Eğirdir Orman Fidanlığı’nda diken ardıcı (Juniperus oxycedrus L. subsp. oxycedrus) fidan yetiştirme sıklığının fidan morfolojisine etkileri. Ormancılık Araştırma Dergisi 4(2): 1-11. https://doi.org/10.17568/ogmoad.309242
• Anonim, 2006. Eskişehir ili meteorolojik verileri. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Boydak, M., Çalıkoğlu, M., 2008. Toros Sedirinin (Cedrus libani A. Rich.) Biyolojisi ve Silvikültürü. Ormancılığı Geliştirme ve Orman Yangınları ile Mücadele Hizmetlerini Destekleme Vakfı (Ogem-Vak) Yayını, Ankara.
• Çatal, A.Y., 2002. Toros Sediri (Cedrus libani A. Rich.)’nde Yetiştirme Sıklığının Bazı Morfolojik Fidan Özelliklerine Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Isparta.
• ÇEM, 2015. Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel Müdürlüğü, Ormancılık İstatistikleri. http://www.cem.gov.tr/erozyon/AnaSayfa/istatistikler.aspx?sflang=tr (Ziyaret tarihi: 06.04.2015).
• Çiçek, E., Çiçek, N., Bilir, N., 2007. Effects of seedbed density on one-yera-old Fraxinus angustifolia seedling characteristics and outplanting performance. New Forests 33: 81-91.
• Çiçek, E., Çiçek, N., Tilki, F., 2011. Four-year field performance of Fraxinus angustifolia Vahl. and Ulmus leavis Pall. seedlings grown at different nursery seedbed densities. Research Journal of Forestry 5(2): 89-98.
• Deligöz, A., 2012. Ekim sıklığının Acer negundo L. fidanlarının morfolojik ve fizyolojik özellikleri üzerine etkisi. Bartın Orman Fakültesi Dergisi 14(21): 11-17.
• Dirk, H., 1990. Dikim şoku. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi B40(3): 105-116.
• Eyüboğlu, A.K., 1988. Fidanlıkta Değişik Sıklık Derecelerinde Yetiştirilmiş, Şaşırtılmış ve Şaşırtılmamış Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link) Fidanlarının Arazideki Durumları. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 201, Ankara.
• Güner, Ş.T., Çömez, A., Karataş, R., Genç, M., 2008. Anadolu Karaçamı (Pinus nigra Arnold. ssp. pallasiana (Lamb.) Holmboe)’nda Yetiştirme Sıklığının Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Fidan Özellikleri ile Dikim Başarısına Etkisi. Orman Toprak ve Ekoloji Araştırmaları Enstitüsü Müdürlüğü Yayını, Müdürlük Yayın No: 1, Eskişehir.
• Güner, Ş.T., Çömez, A., Karataş, R., Genç, M., 2012. Yetiştirme sıklığının Anadolu karaçamı fidanlarının dikim başarısına etkisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 62(2): 89-96.
• Güner, Ş.T., Şahin, U., Güner, D., Karataş, R., Erkan, N., 2016. Effects of seedbed density on some morphological properties and nutrient status of two-year old Taurus cedar (Cedrus libani A. Rich.) seedlings. Fresenius Environmental Bulletin 25(6): 2121-2130.
• Güner, Ş.T., Güner, D., Şahin, U., 2018. Toros sedirinde yetiştirme sıklığının fidan morfolojik özellikleri ve beslenme durumuna etkisi. Ormancılık Araştırma Dergisi 5(1): 44-55. https://doi.org/10.17568/ogmoad.357442
• Kayadibi, B., 2011. Toros Sedirinin Fidanlıkta Yetiştirilmesinde Seyreltme ve Kök Kesimi İşlemlerinin Etkisi. Artvin Çoruh Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Orman Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Artvin.
• Özyuvacı, N., 1999. Meteoroloji ve Klimatoloji, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul. Semerci, A., Güner, Ş.T., Çömez, A., Çelik, N., Karataş, R., Koray, E. Ş., Genç, M., Tuncer, E., Güner, D., 2008. Yetiştirme Sıklığının Yalancı Akasya (Robinia pseudoacacia L.) Fidanlarının Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özellikleri ile Dikim Başarısına Etkileri: Eskişehir Örneği. İç Anadolu Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 285, Ankara.
• Sluder, E.L., 1991. Seed and seedling size grading of slash pine has little effect on long-term growth of trees. Tree Planters’ Notes 42(3): 23-27.
• South, D.B., 2000. Planting morphologically improved pine seedlings to increase survival and growth. Auburn University, Alabama Agricultural Experiment Station, Forestry and Wildlife Research Series No. 1, Auburn, Alabama.
• SPSS v.22.0®, 2015. SPSS 22.0 Guide to Data Analysis. published by Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, USA.
• Tetik, M., 1995. Sarıkamış Fidanlığında Ekim Sıklığının Sarıçam (Pinus sylvestris L.) Fidanlarının Kalitesine ve Dikimdeki Başarısına Etkileri. Ormancılık Araştırma Enstitüsü Yayınları, Teknik Bülten No: 244, Ankara.
• Tolay, U., 1983. Hendek Orman Fidanlığında Uludağ Göknarı (Abies bornmülleriana Mattf.)’nın Yetiştirme Tekniği ile Fidan Kalitesi ve Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler Üzerine Araştırmalar. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü Yayınları, Yıllık Bülten No: 19, 349–448.
• Yahyaoğlu, Z., Genç, M., 2007. Fidan Standardizasyonu, Standart Fidan Yetiştirmenin Biyolojik ve Teknik Esasları. Süleyman Demirel Üniversitesi, Orman Fakültesi Yayınları, Isparta.
• Yücedağ, C., Gailing, O., 2012. Effects of seedbed density on seedling morphological characteristics of four broadleaved species. Forest Systems 21(2): 218-222.