Humik maddelerin sahil çamı fidanlarının büyüme ve toprak özellikleri üzerine etkisi (İzmit Orman Fidanlığı Örneği)

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 112 - 121, 15.12.2024

Zühal Yavuz , Dilek Tuğrul , Selin Özbay , Muhsin Göksel Çüçen

https://doi.org/10.17568/ogmoad.1455868

Öz

Bu çalışmada, 1+0 yaşlı sahil çamı (Pinus pinaster Ait.) fidanlarına artan dozlarda verilen humik maddelerin, fidanların gelişimleri, beslenme durumları ve toprak özellikleri üzerine etkisi araştırılmıştır. İzmit-Kerpe orijinli tohumların kullanıldığı araştırma İzmit Orman Fidanlığında rastlantı parselleri deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Leonardit, metrekareye 30-60-100-150 g, leonarditten üretilen sıvı humik asit ve mineralli humik asit 30-60-100-150 ml dozlarında uygulanmıştır. Leonardit serpilerek, humik asit ve mineralli humik asit sulandırılarak topraktan verilmiştir. Fidanların morfolojik özelliklerini belirlemek için fidan boyu (FB), kök boğazı çapı (KBÇ), gürbüzlük indisi (Gİ) ve Dickson kalite indeksi (DKİ) belirlenmiş, veriler varyans analizi ve Duncan testi ile değerlendirilmiştir. Humik maddelerin kullanımıyla fidan boy ve çap değerleri kontrole göre belirgin bir artış göstermiştir. Fidanların gövde ve köklerinde belirlenen besin element miktarları (ppm) ve toprak özellikleri üzerine işlemlerin etkisi farklı düzeylerde gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

: Fidan boyu ve kök boğazı çapı, fidan kalitesi, besin elementleri, toprak özellikleri

The effect of humic substances on the growth and soil properties of maritime pine saplings (Izmit Forest Nursery Example)

Öz

In this study, the effects of humic substances given in increasing doses to 1+0-year-old maritime pine (Pinus pinaster Ait.) saplings on their development, nutritional status, and soil properties were investigated. The research, which used seeds originating from the Izmit-Kerpe, was carried out in Izmit Forest Nursery using a randomized block design with three replications. Leonardite was applied in doses of 30, 60, 100, and 150 grams per square meter, while liquid humic acid and mineral humic acid derived from leonardite were applied in doses of 30, 60, 100, and 150 milliliters. Humic acid and mineral humic acid were diluted and applied to the soil, while leonardite was applied by sprinkling. To determine the morphological characteristics of the saplings, sapling height (SH), root collar diameter (RCD), robustness index (RI), and Dickson quality index (DQI) were determined, and the data were evaluated using analysis of variance and Duncan test. The use of humic substances resulted in a significant increase in sapling height and diameter compared to the control. The treatments had varying effects on the nutrient element amounts (ppm) in the trunks and roots of the saplings as well as on the soil properties.

Anahtar Kelimeler

Sapling size and root collar diameter, seedling quality, nutrients, soil properties

Kaynakça

• Akman, Y., 1990. İklim ve biyoiklim (1. Basım). Ankara: Palme Yayınları.
• Alagöz, Z., Yılmaz, E., Öktüren, F., 2006. Organik materyal ilavesinin bazı fiziksel ve kimyasal toprak özellikleri üzerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2): 245-254
• Apholo, P.J., Rikala, R., 2003. Field performance of silver-birch planting-stock grown at different spacing and in containers of different volume. New Forests 25(2): 93–108
• Aslan, S., 1986. Kazdağı Göknarı (Abies equitrojani Aschers et Sinten)’nın Fidanlık Tekniği Üzerine Çalışmalar. Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Teknik Bülten No:157, Ankara
• Ayrancı, A., Öner, M. N., 2019. Farklı orijinli Toros sediri (Cedrus libani A. Rich) tohumlarında bazı ön işlemlerin çimlenmeye etkisi. Anadolu Orman Araştırmaları Dergisi, 5(1), 61-70.
• Bouyoucos, GJ., 1962. Toprakların parçacık boyutu analizlerini yapmak için geliştirilmiş hidrometre yöntemi 1. Agronomy dergisi, 54(5), 464-465.
• Cleary, B.D., Greaves, R.R., 1979. Fidan. (Çeviren: Eyüboğlu, A.K.) Ormancılık Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(2): 3167, Ankara
• Çeler, E., 2013. Çıplak Köklü Sarıçam ve Karaçam Fidanı Morfolojik Kalite Özelliklerine Leonarditin Etkileri.. Kastamonu Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek lisans Tezi. Kastamonu
• Çetiner, Ş., 1997. Ordu-Gölköy yöresindeki diri örtü temizliği ve toprak işleme çalışmalarında mekanizasyon olanaklarının araştırılması. KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans tezi, Trabzon
• Demir, M., Noyan, Ö. F., Oğuz, İ., 2012. Leonardit kullanımı ile birlikte azaltılmış azotlu gübre uygulamalarının bitki verim ve toprak özellikleri üzerine etkileri. Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Dergisi, 14(1): 445-455
• Dickson, A., Leaf, A.L., Hosner, J.F., 1960. Quality appraisal of white spruce and white pine seedling stock in nurseries. Forestry Chronicle, 36(1):10-13
• Dönmez, F., 2018. Ultrasonik Ses Dalgası Uygulamalarının Ispanak Tohumlarında Çimlenme ve Çıkış Üzerine Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış)
• Engin, V.T, Cöcen, E.İ., 2012. Leonardit ve humik maddeler. MT Bilimsel Sayı: 2: 13.20
• Ergönül, U., 2011. Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Çeşitlerine Uygulanan Humik Asit ve Leonarditin Verim, Verim Öğeleri Üzerine Etkileri. Ankara Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi. Ankara
• Genç, M., 1992. Doğu Ladini (Picea orientalis (L.) Link) Fidanlarına Ait Bazı Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerle Dikim Başarısı Arasındaki İlişkiler. KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora tezi, Trabzon
• Gürlevik, N., Mercan, M., 2017. Azotlu ve kükürtlü gübrelemenin çıplak köklü Toros sediri (Cedrus Libani A. Rich) fidanlarının gelişimi üzerine etkileri. Türkiye Ormancılık Dergisi, 18(1): 21-29
• Kacar, B., 1993. Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri III. Toprak Analizleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi. Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayın No:3.Ankara
• Kuzugüdenli, E., 2020. Tohuma ait Bazı Önişlemlerin Karaçamın Çimlenme Özellikleri Üzerindeki Etkisi. U. Sevilmiş (Ed.), Tarım ve Hayvancılıkta Yapılan Çalışmalar ve Güncel Değişimler içinde (321-342. ss.). Ankara; Türkiye: İKSAD Yayınevi.
• Manas, P., Castro, E., Heras, J., 2009. Quality of maritime pine (Pinus Pinaster) seedlings using waste materials as nursery growing media. New Forests, 37(3): 295-311
• MGM, 2019. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Kocaeli ili meteorolojik verileri, Kocaeli
• Öküzcüoğlu, S., 2019. Leonardit Kullanımının Toprak Kriterlerine Etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek lisans tezi, Manisa
• Özyazıcı, G., Özdemir, O., Özyazıcı, M. A., Üstün, G. Y., 2010. Bazı Organik Materyallerin ve Toprak Düzenleyicilerin Organik Fındık Yetiştiriciliğinde Verim ve Toprak Özellikleri Üzerine Etkileri, Türkiye IV. Organik Tarım Sempozyumu, 28 Haziran-1 Temmuz, Erzurum
• Şengüler, İ., 2015. Leonardit: Özellikleri, önemi ve ekonomik değeri, MTA Doğal Kaynaklar ve Ekonomi Bülteni, sayı: 19:101-106
• Thompson, B.E., 1985. Seedling Morphological Evaluation: What You Can Tell By Looking, In: Evaluating Seedling Quality: Principles, Procedures, and Predictive Ability of Major Tests. (Duryea, M.L.: edt.), Workshop Proceedings. Oregon State University, Corvallis, s55–71. ISBN 0-87437-000-0
• TS 2265/Şubat 1988. İğne Yapraklı Ağaç Fidanları Standardı., Ankara
• TS 8335 ISO 10693, 1996. Toprak Kalitesi-Karbonat Muhtevası Tayini- Volumetrik Metot
• TS 8336, 1990. Toprakta Organik Madde Tayini
• TS 8338, 1990. Toprakta Fosfor Tayini (Modifiye Bray ve Kurtz No. 1 Metodu)
• TS 8340/Nisan 1990. Toprakta Fosfor Tayini (Olsen ve Ark. Metodu).
• TS ISO 10390, 2013. Toprak Kalitesi- Ph Tayini. (Yerine Geçen: TS ISO 10390 :2021; Ziyaret tarihi: 22.03.2024)
• TS ISO 11265, 1996. Toprak Kalitesi- Elektriksel Öziletkenlik Tayini
• Tunçtaner, K., Tulukçu, M., Toplu, F., 1985. Kuzey Amerika Karakavaklarının (Populus deltoides Bartr.) Marmara ve Ege Bölgelerine En Uygun Orijinlerinin Seçimi Üzerine Araştırmalar. Kavak ve Hızlı Gelişen Yabancı Tür Orman Ağaçları Araştırma Enstitüsü, Yıllık Bülten 21: 1-42, İzmit
• Ürgenç, S., 1998. Ağaçlandırma Tekniği. İ.Ü Orman Fakültesi, İ.Ü Rektörlük Yayın No: 3994, Orman Fakültesi Yayın No: 441, Emek Matbaacılık, İstanbul. 600 s.
• Yahyaoğlu, Z., Genç, M., 2007. Fidan Standardizasyonu: Standart Fidan Yetiştirmenin Biyolojik ve Teknik Esasları. Süleyman Demirel Üniversitesi Yayın No: 75, Isparta, s3-11
• Yıldız, K.Y., 2019. Farklı Dozda Uygulanan Leonardit ve Vermicompostun Yaprağı Yenen Sebzelerde (Marul ve Ispanak) Verim ve Kalite Kriterlerine Etkisi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek lisans tezi, Manisa