Serbest Bölgelerin Dış Ticarete Etkileri: Türkiye Üzerine ARDL Modeli ile Ampirik Bir Uygulama

Yıl 2017, Cilt: 12 Sayı: 1, 65 - 82, 01.04.2017

Abidin Öncel , Şükrü Can Demirtaş

https://doi.org/10.17153/oguiibf.298764

Cited By: 1

Öz

Serbest bölgeler, ülkelerin dış
ticarette avantaj sağlamak için kurduğu bölgelerdir. Teoride, serbest bölge
ticaretinin artması durumunda ülke dış ticaretinin bundan olumlu etkilenmesi
beklenmektedir. Dolayısıyla bu çalışmada Türkiye’de serbest bölgelerin ticareti
ile ülke dış ticareti arasındaki ilişki ARDL modeli kullanılarak ampirik olarak
araştırılmaktadır. 2000:01-2015:12 dönemini kapsayan analizde hem kısa dönemde
hem de uzun dönemde ilişkinin varlığı tespit edilmiştir. Buna göre, kısa
dönemde serbest bölge ithalatındaki %1’lik değişme Türkiye’nin ithalatını %0,12
ve serbest bölge ihracatındaki %1’lik değişme Türkiye’nin ihracatını %0,47
artırırken, uzun dönemde serbest bölge ithalatı ile Türkiye’nin ithalatı
arasında anlamlı bir ilişki bulunmamakta, ancak serbest bölge ihracatındaki
%1’lik değişme Türkiye’nin ihracatını %0,14 artırmaktadır. Elde edilen
bulgular, serbest bölgelerin özellikle Türkiye’nin ihracatına önemli katkılar
sağladığı yönündedir. 

Anahtar Kelimeler

Serbest Bölgeler, Eşbütünleşme, ARDL Modeli, Dış Ticaret

The Impact of Free Zones on Foreign Trade: An Empirical Application by using ARDL Model on Turkey

Öz

Free trade zones are established
to gain advantage in foreign trade. In theory, it is expected to see a positive
impact in foreign trade if there is an increase in free trade zones’ trade.
Thereby, this study examines the relationship between free trade zones and
foreign trade of Turkey empirically by using ARDL model. Existence of said
relationship has been confirmed for both long and short terms for
2000:01-2015:12 period. Hereunder, in the short term 1% change in import of
free trade zones increase Turkey’s import by 0,12% while 1% change in export of
free trade zones increase Turkey’s export by 0,47%. In the long term, no
meaningful relationship has been found between imports of free trade zones and
Turkey’s import rate however, 1% change in export of free trade zones increases
Turkey’s export by 0,14%. Informations obtained shows that free trade zones
contribute greatly specifically to the export of Turkey.

Anahtar Kelimeler

Free Zones, Cointegration, ARDL model, Foreign Trade

Kaynakça

• ALAM, I. ve R. QUAZİ (2003), “Determinants of Capital Flight: an Econometric Case Study of Bangladesh”, Internatio-nal Review of Applied Economics, 17 (1), 85-103. http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/713673164, 12.05.2016.
• ALTINTAŞ, H. (2008), “Türkiye’de Para Talebinin İstikrarı ve Sınır Testi Yaklaşımıyla Öngörülmesi: 1985:2006” Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı:30, Ocak-Haziran 2008, 15-46.
• ASLAN, N. (2013), Serbest Bölgelerin Karadeniz Ticaretine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya İnönü Üniversitesi SBE.
• BAĞRIAÇIK, A. (1983), “Türkiye’de Serbest Bölge Uygulaması”, Yeni İş Dünyası, Sayı 47, 20-28
• BAKAN, S. ve GÖKMEN S. (2014), "Serbest Bölgeler ve Dış Ticaret İlişkisi: Gaziantep Serbest Bölgesi Örneği", Electro-nic Journal Of Social Sciences, 13(51), 34-51.
• BOZKURT, H. (2007), Zaman Serileri Analizi, Bursa: Ekin Kitap Evi.
• DARNELL, A. C. (1994), A Dictionary of Econometrics, Vermont, USA: Edward Elgar Pub.
• DEMİRTAŞ, Ş. C. (2016), Serbest Bölgelerin Dış Ticarete Etkileri: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz, Sakarya Üniversi-tesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya.
• GRANGER, C. WJ, and P. NEWBOLD (1974), "Spurious Regressions in Econometrics" Journal of Econometrics, 2(2), 111-120.
• HAO, S. (2010), “Study on Relationship Between Trade Development of Waigaoqiao Free Trade Zone and Economic Growth in Shanghai”, Orıent Academıc Forum, 61-64.
• İNCEKARA, A. (1986), Dünyada ve Türkiye’de Serbest Bölgeler Uygulaması-Mevzuatı, İstanbul:Temel Yayınları.
• JAYANTHAKUMARAN, K. (2003), “Benefit-Cost Appraisals of Export Processing Zones: A Survey of the Literature”, Development Policy Review, 21 (1), 51-65.
• JENKİNS, M. (2005), Economic and Social Effects of Export Processing Zones in Costa Rica, Working Paper No:97, Geneva: International Labour Office, http://ilo.org/wcmsp5/groups/public/---ed_emp/---emp_ent/---multi/documents/publication/wcms_101038.pdf, 23.06.2016
• KARADUMAN, N. ve YILDIZ Z. (2002), "Serbest Bölge Uygulamalarının Dış Ticarete ve Yabancı Sermayeye Katkıları" Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 7(1), 133-152.
• KAVLAK, M. E. (2012), Economıc Impacts of Free Zones In Turkey: A Questıonnaıre Study Conducted wıth Fırms Operatıng in Turkısh Free Zones Regardıng The Perceptıon Of The Fırms On The Success Of Free Zones, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• KENNEDY, P. (2006). Ekonometri Kılavuzu, Çev.Ed. Muzaffer Sarımeseli ve Senay Açıkgöz, Ankara:Gazi Kitabevi.
• KHALİFA, M. M (tarihsiz), “Evaluation of the Role of the Free Zones in Egypt in Developing Exports and Attracting Foreign Investments”, Partnership in Development Research Briefs, No: 21. http://www1.aucegypt.edu/src/pdr/Research_Briefs/021_Magdi_Khalifa.pdf, 25.05.2016.
• LEE, J., & STRAZİCİCH, M. C. (2003), “Minimum Lagrange multiplier unit root test with two structural breaks.” Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
• NARAYAN, P. K. and NARAYAN, S. (2005), “Estimating Income and Price Elasticities of Imports for Fiji in a Cointegra-tion Framework”, Economic Modelling, 22 (3), 423-428, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264999304000495, 15.05.2016.
• NARAYAN, P. K. and R. SMYTH (2006), “What Determines Migration Flows from Low-Income to High-Income Count-ries? An Empirical Investigation of Fiji-U.S. Migration 1972-2001”, Contemporary Economic Policy, 24 (2), 332-342, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1093/cep/byj019/pdf, 12.05.2016
• OECD (2016), “Free Zones: Benefits and Costs”, http://www.oecdobserver.org/news/archivestory.php/aid/3101/Free_zones:_Benefits_and_costs.html#sthash.QFs3Di0D.dpuf, 21.06.2016.
• ÖZŞAHİN, Ş. (2012), “Türkiye Ekonomisinde Finansal Liberalizasyon ve Ekonomik Büyüme Etkileşiminin ARDL Yöntemi İle Analizi”, SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (23), 379-413.
• PESARAN, M. H. and B. PESARAN (1997), Working with Microfit 4.0: Interactive Econometric Analysis, , Oxford Uni-versity Press., http://www.oup.com/
• PESARAN, M.H., Y. SHIN and R.J. SMITH (2001), “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• PHİLLİPS, P.C.B. and PERRON, P. (1988), "Testing for a Unit Root in Time Series Regressions", Biometrica, 75, 335-346.
• SHİN, Y., and PESARAN, M. H. (1999), “An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis”, in S. Strom (Ed.), Econometrics and Economic Theory in the 20th century: The Ragnar Frish Centennial Symposium. Cambridge: Cambridge University Press. 371-413.
• SEVÜLTEKİN, M. ve NARGELEÇEKENLER, M. (2005), Zaman Serileri Analizi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• SİROEN, J. M. and YÜCER A. (2014), “Trade Performance of Free Trade Zones”, Document De Travail, No.DT/2014/09, 1-28.
• T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI (2016a), Serbest Bölgeler, http://www.ekonomi.gov.tr, 21.06.2016.
• T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI (2016b), Serbest Bölgeler Kanunu, http://www.ekonomi.gov.tr, 21.06.2016.
• TETSU, K. (2006), “Regional Development and Rural-based Export Processing Zones in Developing Countries”, Inter-national Economic Journal, Vol.20, No:3, 369-383.