Projections of Gender Inequality in Academia: The Case of Artvin

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 2, 559 - 593

Burcu Yerlikaya Yaran

Öz

In this study, it is aimed to reveal the projections of gender inequality in academia. In-depth face-to-face interviews were conducted with academic women in the city of Artvin and their experiences of becoming a academic woman were examined with their own stories. As a result of the interviews, it was understood that academic women are struggling with gender inequality and that provincial culture deepens this inequality. The emphasis on gender inequality in the Academy focuses on horizontal and vertical segregation, masculine language and practices, unwanted femininity, pressure, gossip, mobbing and harassment. It is essential to adopt a gender-sensitive perspective for the solution of the problem.

Anahtar Kelimeler

gender equality, gender discrimination, gender-based division of labor, gender inequality in academia

Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliğinin Akademideki İzdüşümleri: Artvin Örneği

Öz

Bu çalışmada, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin akademideki izdüşümlerinin açığa çıkarılması amaçlanmaktadır. Artvin kentindeki akademisyen kadınlarla yüz yüze derinlemesine görüşmeler yapılmış ve kendi hikâyeleriyle akademisyen kadın olma deneyimleri incelenmiştir. Görüşmeler neticesinde, akademisyen kadınların cinsiyet eşitsizliği ile mücadele ettikleri ve taşra kültürünün bu eşitsizliği derinleştirdiği anlaşılmıştır. Akademide cinsiyet eşitsizliğine dair yapılan vurgular; yatay ve dikey ayrışma, eril dil ve uygulamalar, istenmeyen feminenlik, baskı, dedikodu, mobbing ve taciz üzerinde yoğunlaşmaktadır. Sorunun çözümü için toplumsal cinsiyete duyarlı bir bakış açısının benimsenmesi elzemdir.

Anahtar Kelimeler

toplumsal cinsiyet eşitliği, cinsiyet ayrımcılığı, toplumsal cinsiyete dayalı işbölümü, akademide cinsiyet eşitsizliği

Etik Beyan

Bu çalışma (05.02.2023 tarih ve E-18457941-050.99-80692 sayılı Artvin Çoruh Üniversitesi Rektörlüğü Etik Kurul Onay Belgesi ile) bilimsel araştırma ve yayın etiği kurallarına uygun olarak hazırlanmıştır.

Kaynakça

• Ağıllı, S. Ezgin ve Açık Turguter, E. (2020), “Patriyarka ve Kapitalizm İlişkiselliği ile Örülmüş Bilimin Cinsiyetçi Yapısı ve Akademide Kadın Asistan Olmak”, Universal Journal of History and Culture, 2(2), 104-130.
• Akbulut, N. (2011), “Ayna Benlik: Kadın Akademisyen Gelenekçidir!”, Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 9(34), 50-66.
• Altınoluk, D. (2018), “Kadın Olmak mı, Akademisyen Olmak mı?: İşte Bütün Mesele Bu”, Fe Dergi, 10(1), 58-66. Artvin Çoruh Üniversitesi, https://www.artvin.edu.tr/tr, (Erişim: 06.10.2023).
• Artvin Çoruh Üniversitesi, https://www.artvin.edu.tr/sayilarla-acu, (Erişim: 26.09.2023).
• Avcil, C. (2021), “Kadın Akademisyenlerin Toplumsal Cinsiyet, Ev-Çalışma Hayatı Dengesi ve Şiddete İlişkin Gündelik Hayat Deneyimleri”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(4), 1019-1038.
• Beauvoir, Simone De. (1986). Ben Bir Feministim, (Çev. Ayşe, Minu, Sedef), İstanbul: Kadın Çevresi Yayınları.
• Beauvoir, Simone De. (1993). Kadın “İkinci Cins”, (Çev. B. Onaran), 8. Baskı, İstanbul: Payel Yayınları.
• Bora, T. (2023), “Taşralaşan ve Taşrasını Kaybeden Türkiye”, (Ed. T. Bora), Taşraya Bakmak, İstanbul: İletişim Yayınları: 37-66.
• Bourdieu, P. (2023). Eril Tahakküm, (Çev. B. Yılmaz), 6. Baskı, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Boyacıoğlu, İ. ve Hünler, O. S. (2019), “Türkiye’de Psikoloji Alanında Kadın Çalışmaları ve Kadın Akademisyenlerin Çalışma Ortamı Üzerine Bir İnceleme”, Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, II(1), 1-18.
• Çakır, İ. ve Arslan, R. (2018), “Türkiye’deki Üniversitelerde Kadın Akademisyenlerin Karşılaştıkları Sorunlar ve Bartın Üniversitesi’nde Çalışan Kadın Akademisyenler Üzerine Bir Araştırma”, Bartın Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(18), 265-280.
• Çepni, S. (2007), Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, Genişletilmiş 3. Baskı, Trabzon: Celepler Matbaacılık. Çögenli, M. Z. ve Asunakutlu, T. (2016), “Akademide Mobbing: Adım Üniversiteleri Örneği”, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, IX(I), 17-32.
• Çur, A. (2023), “Kadınlar: Taşranın Yurtsuzları”, (Ed. T. Bora), Taşraya Bakmak, İstanbul: İletişim Yayınları: 115-135.
• Demir, S. (2018), “Akademide Kadın: Farklı Disiplinlerden Kadınların Akademideki Yeri ve Aile Yaşamlarıyla Etkileşimi”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 6(1), 187-210.
• Ehtiyar, V. R., Solmaz, C. ve Üst Can Ç. (2019), “‘Kadın Akademisyen’ Olmak: Turizm Alanındaki Kadın Akademisyenlere Yönelik Bir Metafor Çalışması”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 16(2), 296-318.
• Eldemir, P. (2021), “Akademide Genç Kadın Olmak: Özdüşünümsellik Üzerinden Bir Tartışma”, Feminist Tahayyül, 2(2), 242-272.
• Erdoğan, E. (2022), “Anadolu’da Akademisyen Olarak Çalışmanın Hâletiruhiyesi: Başka Türlü Bir Dünyaya İnanma İsteği”, Fe Dergi, 14(1), 21-34.
• Firestone, S. (1993), Cinselliğin Diyalektiği, (Çev. Yurdanur Salman), 2. Baskı, İstanbul: Payel Yayınevi.
• Güven, A., Kaplan, Ç. Ve Acungil, Y. (2018), “Türkiye’de Özel ve Kamu Üniversitelerinde Çalışanların Mobbing Algısı”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18): 43-58.
• Halifeoğlu, M. (2020), “Habitus Of Academy And Its Gender: Female Academics”, The Journal of International Civilization Studies, V(II), 167-181.
• İnce Yenilmez, M. (2016), “Women in Academia in Turkey: Challenges and Opportunities”, Journal of Administrative Sciences, 14(28), 289-311.
• Karakaya, H. ve Cihan, Ü. (2017), “Toplumsal Yapı, İktidar ve Kadın Bedenin Kurgulanışı”, Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 5-17.
• Karakuş, H. (2016), “Delik Boru: Türkiye’deki Akademisyen Kadınlar Üzerine Bir Analiz”, International Journal of Social Science, 53(Winter II), 533-556.
• Kılıç, G. (2019), “Kadın Akademisyenlerin Kadına Yönelik Ekonomik Şiddet Algısı: Düzce Üniversitesi Örneği”, Muhakeme Dergisi, 2(1), 1-33.
• Kümbetoğlu, B. (2017), Sosyolojide ve Antropolojide Niteliksel Yöntem ve Araştırma, İstanbul: Bağlam Yayınları. Laçiner, Ö. (2023), “Merkez(ler) ve Taşra(lar) Dönüşürken”, (Ed. T. Bora), Taşraya Bakmak, İstanbul: İletişim Yayınları: 14-36.
• Meşe, İ. (2018), “'Taşra' Üniversitesinde Feminist Pedagoji: Ne Kadar Mümkün?” Fe Dergi 10(1), 67-78.
• Millet, K. (2018), Cinsel Politika (Çev. Seçkin Selvi), 4. Baskı, İstanbul: Payel Yayınları.
• Omay, U. (2011), “Yedek İşgücü Ordusu Olarak Kadınlar”, Çalışma ve Toplum, 3(30), 137-166.
• Özkaplan, N. (2013), “Kadın Akademisyenler: Cam Tavanlar Hâlâ Çok Kalın!”, Kadın Araştırmaları Dergisi, 1(12), 1-23.
• Öztürk, U. C. (2017), “Akademideki Topuk Sesleri: Cam Tavan Perspektifinde Göller Bölgesi Üniversitelerinin Betimsel Analizi”, PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(4), 202-213.
• Pekdemir, M. (2023), “Taşranın ‘Taşı Toprağı Altın’da Ne Vardır?”, (Ed. T. Bora), Taşraya Bakmak, İstanbul: İletişim Yayınları: 77-99.
• Sart, G., Sezgin, F. H. ve Demir, N. (2018), “Mobbingin Mesleki Tükenmişlik Algısı Üzerine Etkileri: Kadın Akademisyenler Örneği”, Beykoz Akademi Dergisi, 6(1), 118-135.
• Sennet, R. (2010). Kamusal İnsanın Çöküşü. (Çev. S. Durak ve A. Yılmaz). 3. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sezgin, F. H. ve Haykır Hobikoğlu, E. (2022), “Türkiye’de Yükseköğretim Kurumlarında İstihdamda Cinsiyet Açığının İstatistiksel Analizi”, KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 8(1), 69-93.
• Suğur, S. ve Cangöz, İ. (2016), “Üniversite Yönetiminde Kadınların Eksik Temsili Üzerinde Toplumsal Cinsiyet İlişkilerinin Rolü”, Amme İdaresi Dergisi, 49(3), 89-115.
• Şentürk, B. (2015), “Çokuz Ama Yokuz: Türkiye’deki Kadın Akademisyenler Üzerine Bir Analiz”, ViraVerita, 2015/2, 1-22.
• Şentürk, B., Ayyıldız Ünnü, N. A. ve Kesken, J. (2017), “İş Yaşamında Toplumsal Cinsiyetin Etkisi: Türkiye Üniversiteleri Örneği”, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 16. UİK Özel Sayısı, 865-878.
• Tuncer, S. (2019), “Cinsiyetlendirilmiş Bir Kurum Olarak Akademi: Türkiye’de Akademinin Cinsiyet Kültürüne Bakmak”, Kültür ve İletişim, 22(2), 173-208.
• Türkiye’de Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Akademisyenler Ağı (2013), “Türk Yükseköğretiminde Kadın Katılımı Üzerine Bir Araştırma”, (Ed. G. Sağlamer, M. G. Tan ve H. Çağlayan), Türkiye’de Bilim, Mühendislik ve Teknolojide Kadın Akademisyenler Ağı Sentez Raporu, İstanbul, http://ceidizleme.org/ekutuphaneresim/dosya/756_1.pdf, (Erişim: 09.06.2023).
• Yıldırım Şahin, E. (2020), “Bir Taşra Hikâyesi Daha: Taşra Üniversitesinde Kadın Akademisyen Olmak”, Çalışma ve Toplum, 2020/1, 229-268.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2021), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 12. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, S. (2018), “Türkiye’de Kadın Akademisyen Olmak”, Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 8(1), 29-40.
• YÖK (2022), “Türkiye Akademisinde Kadınlar Daha Da Güçleniyor”, https://www.yok.gov.tr/, (Erişim: 05.06.2023).
• YÖK, https://istatistik.yok.gov.tr/, (Erişim: 05.06.2023).