GENİŞ-DAR VE DİK-EĞİK AÇIDAN ÇEKİLEN FOTOĞRAFLARIN PARÇA BOYUT ANALİZİNE ETKİSİ: BİR UYGULAMA ÇALIŞMASI

Yıl 2025, Cilt: 33 Sayı: 3, 1975 - 1983, 19.12.2025

Hakan Ak

https://doi.org/10.31796/ogummf.1737621

Öz

Açık ocak madenciliğindeki özellikle üretim patlatmalarında parça boyut dağılımının oldukça önemli olduğu bilinmektedir. Patlatılmış bir kaya kütlesi içindeki parçaların boyut dağılımı; yükleme, taşıma, kırma ve öğütme gibi diğer ardışık işlemlerin maliyetlerini etkilemektedir. Patlatılmış kaya kütlesinin parça boyut dağılımını belirlemede en yaygın kullanılan yöntem, görüntü işleme tekniği kullanılarak yapılan parça boyut dağılım analizidir. Parça boyut analizinde kullanılan fotoğrafın patlatma sonrası oluşan yığını temsil etmesi, analizin doğru sonuçlar vermesinde büyük önem taşımaktadır. Görüntü Analiz Yöntemi kullanılarak yapılan birçok çalışmada, yığını tam olarak temsil etmeyen, yerden veya yakından (dar açıdan) çekilmiş fotoğraflar kullanılarak analizler yapılmaktadır. Bu da yığının parça boyut dağılımının doğru olarak belirlenememesine neden olabilmektedir. Bu çalışmada, bir manyezit açık ocağında yapılan bir patlatmanın parça boyut dağılımı analizleri, İnsansız Hava Aracı (İHA) yardımıyla yığına dik olarak ve basamağın yanından eğik çekilmiş ölçekli fotoğraflar kullanılarak yapılmıştır. Ayrıca aynı fotoğraflar üzerinden dar açıdan (yakından) seçilen ikişer adet bölge de analize tabi tutulmuştur. Toplam altı fotoğraf kullanılarak WipFrag yazılımı yardımıyla yapılan parça boyut analizi sonuçları arasındaki farklar karşılaştırılmış ve tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Patlatma Yığını , Parça Boyut Analizi , Görüntü Analiz Yöntemi , Havadan Çekilmiş Fotoğraf , Yerden Çekilmiş Fotoğraf , Yakından Çekilmiş Fotoğraf

EFFECT OF WIDE-NARROW AND VERTICAL-OBLIQUE PHOTOGRAPHS ON PARTICLE SIZE ANALYSIS: AN APPLICATION STUDY

Öz

It is known that particle size distribution is very important in open pit mining, especially in production blasting. The size distribution of fragments in a blasted rock mass affects the costs of other sequential operations such as loading, transportation, crushing and grinding. The most widely used method to determine the fragment size distribution of a muckpile is fragment size distribution analysis using image processing techniques. The fact that the photograph used in the fragment size analysis represents the muckpile is of great importance for the analysis to give accurate results. In many studies using the Image Analysis Method, analysis is performed using photographs taken from the ground or close-up (narrow angle), which do not fully represent the muckpile. This can lead to inaccurate determination of the particle size distribution of the muckpile. In this study, the fragment size distribution of a blast in a magnesite open pit was analyzed using Unmanned Aerial Vehicle (UAV) scale photographs taken vertical to the muckpile and oblique photo from the side of the bench. In addition, two regions selected from the same photographs from a narrow angle (close-up) were also analyzed. The differences between the particle size analysis results using WipFrag software using a total of six photographs were compared and discussed.

Anahtar Kelimeler

Muckpile , Particle Size Analysis , Image Analysis Method , Aerial Photograph , Ground Photograph , Close-up Photograph

Kaynakça

• Akyıldız, Ö. (2015). Kumtaşı ocaklarında patlatma faaliyetlerinde parçalanma modellerinin incelenmesi. (Yüksek Lisans), Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi,
• Bedri, K., Bachar Assed, M. A., Taib, H., Hadji, R., Defaflia, N., & Filali, M. (2024). Blast design and improvement of the quality of fragmentation in the aggregate quarries. Case study: Djebel Bouzegza C01. Geomatics, Landmanagement and Landscape(2). 10.15576/gll/2024.2.04
• Ceviz, H., & Akçakoca, H. (2011). Yığın parça boyut dağılımının belirlenmesinde bazı görüntü analiz yöntem sonuçlarının karşılaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 15(3).
• Cunningham, C. (1983). The Kuz-Ram model for prediction of fragmentation from blasting. Paper presented at the Proc. first int. symp. on rock fragmentation by blasting.
• Derman, R. (2019). Açık Maden İşletmelerinde Sayısal Görüntü İşleme Yöntemi ile Patlatma Veriminin Analizi. Fen Bilimleri Enstitüszü, Çukurova Üniversitesi,
• Elahi, T. A., & Hosseini, M. (2017). Analysis of blasted rocks fragmentation using digital image processing (case study: limestone quarry of Abyek Cement Company). International Journal of Geo-Engineering, 8(1), 16.
• Figueiredo, J., Torres, V., Cruz, R., & Moreira, D. (2023). Blasting fragmentation study using 3D image analysis of a hard rock mine. Applied Sciences, 13(12), 7090.
• Fredj, M., Boukarm, R., Saadoun, A., Menacer, K., & Nakache, R. (2024). Effect of Stemming Parameters on Blast-Induced Rock Fragmentation: A Case Study. ARPHA Proceedings, 7, 128-135.
• Hüdaverdi, T., & Akyıldız, Ö. (2020). Investigation of blast fragmentation models in a sandstone quarry. Scientific Mining Journal, 59(3), 145-156.
• Idowu, K. A., Olaleye, B. M., & Saliu, M. A. (2021). Analysis of blasted rocks fragmentation using digital image processing (Case study: Limestone quarry of Obajana Cement Company). Mining of Mineral Deposits.
• Kahraman, E., & Kılıç, A. (2021). Soda Sanayi Karadiken Kalker Ocağında Gerçekleştirilen Patlatma Uygulamalarının Veriminin İncelenmesi. Soma Meslek Yüksekokulu Teknik Bilimler Dergisi, 1(31), 13-25.
• Kahraman, E., & Kılıç, A. M. (2013). Ceyhan Yılankale Bölgesi Kalker İşletmesinin Patlatma Parametrelerinin İncelenmesi ve Patlatma Sonrası Parça Boyut Dağılımının Belirlenmesi Paper presented at the Delme-Patlatma Sempozyumu / 8 Drilling-Blasting Symposium, Eskişehir.
• Karadoğan, A., & Yılmaz, P. (2010). Patlamada Dilim Kalınlığının Basamak Boyunca Gösterdiği Değişiminin Parça Boyut Dağılımına Etkilerinin Araştırılması. İÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, 1(1), 19-31.
• Kılıç, A. M. (2015). Gaziantep-Şehit Kamil-Karpuzkaya Bölgesi Kalker İşletmesinin Patlatma Parametrelerinin İncelenmesi ve Patlatma Sonrası Parça Boyut Dağılımının Belirlenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 30(2), 217-227.
• Maerz, N. H., Palangio, T. C., & Franklin, J. A. (2018). WipFrag image based granulometry system. In Measurement of Blast Fragmentation (pp. 91-99): Routledge.
• Menacer, K., Saadoun, A., Hafsaoui, A., Fredj, M., Tabet, A., Boudjellal, D. E., . . . Nakache, R. (2025). Stemming Materials Assessing and Its Effect on Rock Fragmentation Using Digital Image Analysis at the Chouf Amar Quarry, M’sila, Algeria. Journal of Mining and Environment.
• Nanda, S., & Pal, B. (2020). Analysis of blast fragmentation using WipFrag. International Journal of Innovative Science and Research Technology, 5(6), 1561-1566.
• Nefis, M., & Talhi, K. (2016). A model study to measure fragmentation by blasting. Mining Science, 23.
• Özdemir, K. (2004). Dijital görüntü işleme yöntemi ile patlama verimlilik analizi. (Yüksek Lisans), Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi,
• Özdemir, K. (2009). Basamak patlatmasında parça boyut dağılımının ardışık işlem faaliyetlerine olan etkilerinin araştırılması. (Doktora), Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi,
• Pekin, A., & Bayırlı, M. (2015). Ercan taşocağı delme patlatma verimliliğinin değerlendirmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(1), 22-31.
• Saadoun, A., Fredj, M., Boukarm, R., & Hadji, R. (2022). Fragmentation analysis using digital image processing and empirical model (KuzRam): a comparative study. Записки Горного института, 257, 822-832.
• Tosun, A. (2013). Açık ocak patlatmalarında yığın boyut dağılımının optimizasyonu. Fen Bilimleri Enstitüsü, Dokuz Eylul Universitesi,
• Tosun, A., Konak, G., Öngen, T., Karakuş, D., & Onur, A. H. (2012). Özgül Şarjin Patlatma Veri̇mli̇li̇ği̇ne Etki̇si̇ni̇n İrdelenmesi. Scientific Mining Journal, 51(3).
• Yang, Q., Gao, Q., Jia, Y., Zhou, H., Gao, X., Jiang, W., & Ma, X. (2025). Application of Simulation Methods and Image Processing Techniques in Rock Blasting and Fragmentation Optimization. Applied Sciences, 15(6), 3365.