Porsuk Havzasındaki Çok Amaçlı Barajlardan Elektrik Üretiminin Araştırılması

Yıl 2009, Cilt: 22 Sayı: 2, 15 - 43, 31.12.2009

Recep Bakış Mehmet Bilgin Ahmet Tuncan Metin Altan

Öz

Bu makalede, Porsuk Havzasındaki mevcut çok amaçlı barajların sahip olduğu küçük hidroelektrik enerji potansiyeli araştırılmıştır. Bu amaçla, çalışma alanı Porsuk Havzası seçilmiştir. Porsuk Havzasındaki küçük ölçekli hidroelektrik potansiyelin değerlendirilmesi ve bölge/ülke ekonomisine kazandırılması amaçlanmıştır. Çalışmada esas olarak, elektrik üretimi amacıyla inşa edilmeyen barajlardan bırakılan suyun (sulama, içme-kullanma ve endüstri suyu v.b) potansiyelini kullanarak, elektrik enerjisi üretilmesi konusu incelenmiştir. Bu amaçla, mevcut barajlardan çıkan suların, aylar itibari ile 20 yıldan daha uzun yıllara dayanan verileri kullanılarak, bu barajlardan üretilecek elektrik enerjisi miktarı incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda, bu barajlardan 6,30 MW’lık kurulu bir güçle 30,113 GWh’lık elektrik üretilebileceği ve ekonomiye önemli bir katkı sağlayacağı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Elektrik Üretimi, Çok Amaçlı Barajlar, Küçük Hidroelektrik Santraller, Porsuk Havzası

Investigation Of Electricity Generation From Multipurpose Dams In Porsuk Basin

Öz

In this paper, small hydropower potential of existing multipurpose dams in Porsuk River basin has been investigated. For this purpose, Porsuk River basin has been selected as the research area. The aim is to evaluate the small hydropower potential in Porsuk River basin and to make it part of the region’s/country’s economy. This study basically investigates the subject of electricity generation through the use of water potential released from the dams which are constructed for supplying domestic, industrial and irrigation water but not for electricity generation. For this purpose, the amount of the electricity to be generated from these dams has been investigated by using the historical data of the discharge from these reservoirs to the downstream. Historical data of over 20 years has been analyzed on a monthly basis. It has been found that the electricity generation using this potential will be 30,113 GWh/year with 6,30 MW installed capacity. This potential will contribute an important monetary value to the economy.

Anahtar Kelimeler

Electricity Generation, Multipurpose Dams, Small Hydropower Plants, Porsuk Basin

Kaynakça

• [1] A. Bartle, Dams and Water. “2nd World Water Forum-The Hague”, The Netherlands, 2000.
• [2] D. Altinbilek, Hydroelectric development plans in Turkey, DSI, The General, Directorate of State Hydraulic Works of Turkey (http://www.dsi.gov.tr), 2000.
• [3] WCD, World Commission on Dams, Dams and Development: A New Framework for Decision-Making. The Report of the World Commission on Dams, 2000.
• [4] WEC., World Energy Council, Survey of Energy Sources, 2001.
• [5] R. Chris, Multipurpose Dams, Contributing Paper, (World Commission on Dams Thematic Report) Prepared for Thematic Review III.2, Head Kinght Piesold, Limited, UK, 1999.
• [6] DSA, Dam Safety Association of Turkey, (http://www.barajguvenligi.com), 2005.
• [7] R. Bakış, Electricity Generation from Existing Multipurpose Dams in Turkey, Energy Exploration & Exploitation, Volume 23, Number 6, pp.495-516, 2005.
• [8] DSİ, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (http://www.dsi.gov.tr), Ankara, 2006.
• [9] İTÜ , Türkiye’de Enerji ve Geleceği, İTÜ Görüşü, Editör: Abdurrahman SATMAN, 182 s. İstanbul, 2007.
• [10] R. Bakis and A. Demirbaş, “Sustainable Development of Small Hydropower Plants (SHPs)”, Energy Sources, Volume 26, Number 12, pp. 1105-1118, 2004.
• [11] R. Bakış ve H. Tip, “Zap Suyu Havzası Hidroelektrik Potansiyelinin Araştırılması”, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi, Cilt XX, S. 2, ss. 15-42, 2007.
• [12] BHA, “A Guide to UK Mini-Hydro Developments”, The British Hydropower Association, p. 29, 2005.
• [13] IHA, “The Role of Hydropower in Sustainable Development”, p. 162 International Hydropower Association (IHA), IHA White Paper, 2003.
• [14] IHA, “Hydropower and the World's Energy Future, The role of hydropower in bringing clean, renewable, energy to the world”, International Hydropower Association (IHA), p.15, 2000.
• [15] ESHA, European Small Hydropower Association [e-mail], 2008.
• [16] TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu, Ankara, 2008.
• [17] R. Bakis, “Electricity Production Opportunities from Multipurpose Dams (Case Study)”, Renewable Energy, 32, 1723-1738, 2006.
• [18] F. Adıgüzel, A. Tutuş, “Small hydroelectric power plants in Turkey”, Hydro 2002, Development, Management Performance, Proceedings, pp. 283-292, Kiriş Turkey, 2002.
• [19] R. Bakış and M. Bilgin, “The examination of Potential Electricity Production at Porsuk Dam and Other Planned Concrete Faced Rockfill Dams in Porsuk Basin”. Symposium on Concrete Face Rockfill Dam and the 20th Anniversary of China's CFRD Construction 19-26 September Yichang, China, 2005.
• [20] EİE, Elektrik İşleri Etüt İdaresi, (http://www.eie.gov.tr), 2008.
• [21] ISHA, International Small Hydro Atlas, (http://www.small-hdro.com), 2003.
• [22] IASH, International Association for Small Hydro, (http://www.iash.info), 2003.
• [23] WEC, World Energy Council (http://www. worldenergy.org), 2008.
• [24] WCD, Trend in the Financing of Water and Energy Resources Projects. Thematic Review III.2, Economic and financial issue, p. 67., 2000.
• [25] UNIDO., United Nations Industrial Development Organization (http:// www. unido. org), 2003.
• [26] DSİ, Porsuk Havzası Su Yönetim Planı Projesi, Hidroloji Raporu, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) III. Bölge Müdürlüğü (Hazırlayan: SU-YAPI Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş.) Eskişehir, 2001.
• [27] DSİ, Porsuk Havzası Su Yönetim Planı Projesi, Nihai Rapor, Cilt 1/3, Cilt 2/3, T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) III. Bölge Müdürlüğü (Hazırlayan: SU-YAPI Mühendislik ve Müşavirlik A.Ş.) Eskişehir, 2001.
• [28] DSİ, Porsuk Eskişehir Projesi Porsuk Barajı HES ve Gökçekısık HES Planlama Raporu, DSİ Genel Müdürlüğü, III. Bölge Müdürlüğü, Eskişehir, 1980.
• [29] R. Bakış, “Porsuk Havzası Su Potansiyelinin Hidroelektrik Enerji Yönünden Araştırılması”, Araştırma Projesi No.: AUBAP 050247, 255 s., Eskişehir, 2008.
• [30] C. Erkek ve N. Ağıralioğlu, “Su Kaynakları Mühendisliği”, İTU, İstanbul. 1986.
• [31] Bayazıt, M., Hidroloji, ITU, İstanbul, 1985.
• [32] A.M. Yanmaz, “Applied Water Resources Engineering”, p. 606. METU, Ankara, 2006.
• [33] K. Yıldız, “Hidroelektrik santraller, hesap esasları ve projelendirilmesi”, DSİ Barajlar ve HES Dairesi-HES Şube Müdürü, Ankara, 1992.
• [34] R.S. Gupta, “Hydrology and Hydraulic Systems, Second Edition”, p. 867, University, Bristol, 2001.
• [35] R.K. Linsley and J.B. Franzini, “Water Resources Engineering”, McGraw-Hill Kogakusha LTD, London, 1976.
• [36] YEK Enerji, Küçük Sular Üzerine Kurulan Su Santrali (http://www.susantrali.com), 2008.
• [37] ESHA, Layman’s Guidebook, on how to develop a small hydro site, second edition, European Small Hydropower Association (ESHA) (Author, Celso Penche), p.204, DG XVII-97/010, European Commision, Belgica, 1998.
• [38] C.R. Head, “Multipurpose Dams, Contributing Paper”, Draft I, pp. 1-4, Knight Piesold Limited, UK (For further information see http://www.dams.org), 1999.
• [39] TEMSAN, Türkiye Elektromekanik Sanayi A.Ş., 2005.