Dispersif Killerin Tanımlanması İçin Kullanılan İğne Deliği Deneyinin Geliştirilmesi Ve Karşılaştırmalı Analizi

Yıl 2009, Cilt: 22 Sayı: 2, 215 - 231, 31.12.2009

Hasan Savaş , Hasan Tosun

Öz

Dispersif killerin toprak dolgu barajlarda kullanımı, eğer bu tip zeminler uygun tanımlanmamış ve önlemli olarak kullanılmamışsa, sonradan çözümü zor ciddi sorunların oluşmasına neden olur. Bu çalışmada, dispersif killerin tanımlanmasında etkili olarak kullanılan iğne deliği deneyinin yeniden tasarımı gerçekleştirilmiş ve deney esnasında tüm değişkenler elektronik olarak kontrol edilerek olası hatalar en düşük seviyeye indirilmiştir. Deney sistemi, standart zemin örneklerinin iki, üç ve beş katı büyüklükte örneklerin kullanılabileceği gibi geliştirilmiş ve her boyut için tasarım kartları oluşturulmuştur. Tanımlanmış örnekler üzerinde farklı boyutta deneyler yapılarak, geliştirilen sistemin hassasiyeti ölçülmüştür. Çalışma sonucunda büyük boyutlu örneklerin dispersif zeminlerin tanımlanmasında efektif olarak kullanılabileceği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dispersif kil, İğne deliği deneyi, Toprak dolgu baraj.

Development On Pinhole Test Used To Identify The Dispersive Clays And A Comparative Study

Öz

Use of dispersive clays in earthfill dams causes serious problems that may be

difficult to solve later unless this type of soil is adequately defined and properly used. In this

research, the pinhole test, which is effectively used for identifying dispersive clays, was

redesigned and donated with electronic devices to obtain reliable results. The test system was

developed including large size specimens and an evaluation chart was developed for each size

specimen. Throughout the research, a detailed experimental study was performed to predict the

sensitivity of new test system. The study indicates that the large specimens can effectively be

used to obtain more realistic data for identification of dispersive soils.

Anahtar Kelimeler

Dispersive clay, Pinhole test, Earthfill embankment dam.

Kaynakça

• [1] USBR, “Design of small dams”, U.S. Department of Interior Bureau of Reclamation, Denver, CO., 1987.
• [2] ICOLD, “Deterioration of Dams and Reservoirs, Examples and Their Analysis”, International Commission on Large Dams, 1983.
• [3] H. Tosun, İ. Zorluer, H. Savaş, Ö. Taşkıran, H. Demirkol ve A. Kar, “Temel Sorunlarından Oluşan Baraj Göçmeleri”, Osmangazi Üniversitesi, Geoteknik Yayınları Serisi:99/1, Eskişehir, 1999.
• [4] USBR, “Failure of Teton Dam”, Final Report, U.S. Department of Interior, Teton Dam Failure Review Group, Denver, 1980.
• [5] Tosun H., Savaş H. ve Bitkova, N., “Dispersif ve Ara Zemin Örneklerinde Sıkıştırma Enerjisinin Zeminin Borulanma Davranışı Üzerine Etkisi”, Zemin Mekaniği Dokuzuncu Ulusal Kongresi, 21-22 Ekim 2002, Eskişehir, s.34-44.
• [6] Aitchison, G.D., Ingles, O.G. and Wood, C.C., “Post-construction deflocculation as a contributory factor in the failure of earth-dams”, Proceedings of the Forth ANZ Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering, Institution of Engineers Australia, 1963, ss.26-30.
• [7] H. Tosun, “Dispersif Killer ve Toprak Dolgu Barajlar Açısından Önemi”, DSİ Teknik Bülteni, 1994, sayı:80, ss.51-60.
• [8] Mitchell, J.K., “Fundamentals of Soil Behavior”, John Wiley and Sons, New York, USA, 1976.
• [9] J.L. Sherard, L.P. Dunnigan, R.S. Decker, “Identification and nature of dispersive soils” Journal of the Geotechnical Engineering Division, ASCE, Vol.102, n.GT2, pp. 287-301, 1976.
• [10] Yong and Warkentin, B.P., “Introduction toSoil Behavior”, Chapter 7, Macmillan, New York, pp.151-175, 1996.
• [11] Penner, D. and Lagaly, G., “Influence of anions on the rheological properties of clay mineral dispersions”, Applied Clay Science, V.19, pp.131-142, 2001.
• [12] R.G. Acciardi, “Quantification of Pinhole Test Equipment Hydraulic Characteristics”, United States Department of The Interior Bureau of Reclamation, REC- ERC-82-5, 1982.
• [13] H. Tosun, İ. Zorluer, H. Tozluk, H. Savaş, “Toprak Dolgu Barajlarda Dispersif Killerin Kullanımı ve Tasarım ve Kontrol Kriterlerinin Araştırılması” TÜBİTAK Projesi, P. No: İNTAG-719, 2001.
• [14] H. Tosun, H. Savaş ve A. Yazıcı, “Dispersif Zeminlerin Tanımlanmasında Kullanılan İğne Deliği Deney Ekipmanının Yeniden Tasarımı”, TÜBİTAK Proje no: İÇTAG-İ732, Ankara, 2007.
• [15] USBR 5410-89, “Determining Dispersibility of Clayey Soils by the Pinhole Test Method”, Earth Manual II, United States Department of the Interior Bureau of Reclamation, pp. 425- 437, 1989.
• [16] ASTM D 4647, “Standard Test Method for Identification and Classification of Dispersive Clay Soils by The Pinhole Test”, ASTM, V.04, pp.858-867, 1989.
• [17] TS 1900, “İnşaat Mühendisliğinde Zemin Deneyleri” , TSE, Ankara, 1987.
• [18] TS 1500, “İnşaat Mühendisliğinde Zeminlerin Sınıflandırılması”, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, 1987.