TÜRKİYE’DE EĞİTİMİN KALKINMA ÜZERİNDEKİ ROLÜ VE EĞİTİM YATIRIMLARININ GERİ DÖNÜŞ ORANI

Yıl 2008, Cilt: 9 Sayı: 1, 155 - 186, 01.03.2008

Umut Taş ve Füsun Yenilmez Umut Taş Füsun Yenilmez

Öz

Bu çalışmada, Türkiye’de kalkınmaya yönelik eğitim plan ve politikaları doğrultusunda yapılan uygulamaların neler olduğu incelenmiş ve bu uygulamaların verimlilikleri, eğitim yatırımlarının geri dönüş oranları aracılığıyla belirlenmeye çalışılmıştır. Eğitim ve kalkınma arasındaki ilişki birtakım sosyal ve iktisadi kriterlere dayandırılarak açıklanmıştır. Çalışmanın ortaya koyduğu en temel sonuç; eğitim ve kalkınma arasındaki sıkı bağ çerçevesinde Türkiye’nin eğitim alanındaki sorunlarının kronikleşmeye başlamasıdır. Bu durumun çözümü ise iktisadi ve sosyal açıdan birbirine tam uyumlu ve uygulanabilir plan ve programlar hazırlamak, buna paralel olarak da uygulama sürecinde kesinlikle taviz vermemektir.Türkiye’de eğitim yatırımlarının geri dönüşünün belirlenmesinde, Fayda-Maliyet Analizi’nden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, 2002 yılı verileri ile hesaplanan kişisel dönüş oranında en yüksek seviye lisans ve lisansüstü eğitim alan bireylerde ortaya çıkmışken, özel ve sosyal dönüş oranlarında lise dengi meslek teknik okulların diğer eğitim kademelerine nazaran daha yüksek olarak bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Eğitim, Eğitim Yatırımları, Kalkınma Planları, Eğitim Yatırımlarının Geri Dönüşümü

ROLE OF EDUCATION ON DEVELOPMENTS IN TURKEY AND RETURN ON EDUCATION INVESTMENT

Öz

In this research, applications of education plans and policies for development of Turkey have been investigated and productivity of these applications has been determined in accordance with these plans and policies. The relationship between education and development was explained based on various social and economic criteria. The most fundamental findings of the study were that the problems of Turkey in the education field had started to become chronic as a result of the tight connection between education and development. The solution of this problem was to prepare practical plans which are fully compatible with each other economically and socially while making no concessions during the application process. Cost-benefit analysis was used for the determination of the return on Turkey’s education investments. Results of the study indicated that college graduates, master’s and PhD’s had the highest proportion in return of individual, whereas private and social return rates of vocational and technical schools, which were equivalents of high schools, were higher than those of other stages of education according to the 2002 data.

Anahtar Kelimeler

Education, Education Investments, Development Plans, Return of Investments into Education

Kaynakça

• Akalın, G. (1986), Kamu Ekonomisi, 2.Baskı, No 554, Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Ankara.
• Bircan,İ . (1996), Yeni Türkiye’de Eğitim, DPT, Özel Sayı 7, Ankara.
• Birdsdall, N. (1999), Hayat Adil Değil, İTÜ Vakıf Dergisi, Sayı: 29, İstanbul.
• Birken, B. (2001), Eğitimin İktisadi Kalkınmaya Etkisi ve Türkiye, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Dayıoğlu M., Kasnakoğlu Z. (1997), Kentsel Kesimde Kadın Ve Erkeklerin İşgücüne Katılımları Ve Kazanç Farklılıkları, ODTÜ Kalkınma Çalışmaları (METU Studies In Development), No:24 (3). Dikmen, M. Kayıran (2001), Eğitimin Büyüme Ve Kalkınma Üzerindeki
• Üniversitesi, Ankara. Basılmamış Doktora Tezi,
• Ankara DİE (1996), 1994 Hane Halkı Gelir Dağılımı Anketi Geçici Sonuçları, Haber Bülteni, Devlet İstatistik Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• DİE (2003) Hane halkı işgücü anketi sonuçları, DİE yayınları, Ankara
• DPT (2001-a), Nitelikli İnsan Gücü Meslek Standartları Düzeni Ve Sosyal Sermaye Birikimi Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları, Ankara.
• DPT (2001-b), Gelir Dağılımının İyileştirilmesi Ve Yoksullukla Mücadele Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları, Ankara.
• DPT (2003) Sekizinci beş Yıllık Kalkınma Planı, DPT Yayınları, Ankara
• Durgun, Ö. (2002), Küreselleşen Dünyada kalkınma Süreci Bağlamında Eğitim Harcamaları ve Türkiye Örneği, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ereş, F. (2005), Eğitimin Sosyal Faydaları: Türkiye-AB Karşılaştırması, Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim Ve Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, Yaz 2005, Yıl:33, Sayı: 167, Ankara.
• Eroğlu, A. Aktaş (2001), Türkiye’de Eğitime Ayrılan Kaynaklar Ve İktisadi Kalkınmada Eğitimin Rolü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Ertürk, S. (1975) Eğitimde Program Geliştirme, Eğitim Dergisi, sayı 13, Ankara
• Han, E. ve Kaya, A.A. (2002). Kalkınma Ekonomisi; Teori ve Politika, Etam Matbaa, Eskişehir.
• Hesapçıoğlu, M. (1992), Kamu Kesiminin Eğitim Harcamalarının Analizi, Maliye Dergisi, Sayı:149, Ankara
• Karaarslan, E. (2005), Kamu Kesimi Eğitim Harcamalarının Analizi, Maliye Dergisi, Sayı: 149 Ankara.
• Kasliwal, P. (1995), Development Economics , S. Western Collage Publisihing, Ohio.
• Kazgan, G. (2000), Yeni Hükümetin çözmesi gereken ekonomik sorunlar, Karşılaştığı Olanak ve Kısıtlar, İSO Dergisi, Sayıo:310, İstanbul
• Oğuzhan, F. (1974), Eğitim Terimleri Sözlüğü, Tak Yayınları, Ankara.
• Özgür, E. (2005), Türkiye’de Kalkınmaya Yönelik Eğitim Politikaları ve Eğitim Yatırımlarının Geri Dönüşü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Özcan, M.K., Özcan Y. Z.,Üçdoğruk S. (2003), Türkiye'de Gelişmişlik İndeksine Göre Seçilmiş İllerde Gelir Farklılıklarını Belirleyen Etmenler, Ekonomik Yaklaşım, No:1.
• Sarı, R. (2002), Kazançlar Ve Eğitim İlişkisi: İl Bazında Yeni Veri Tabanı İle Kanıt, ODTÜ Gelişme Dergisi, Sayı: 29 (3-4), Ankara.
• Seyidoğlu, H. (1993), Uluslar arası İktisat, Gizem Yayınları, 9. Baskı, İstanbul.
• Tansel, Aysıt (1994), Wage Employment, Earnings And Returns To Schooling For Men And Women In Turkey, Economics Of Education Review, No:13 (4).
• Tedimen, O. (1972), Yüksek Kademe Yöneticilerinin Eğitilmesi ve Geliştirilmesi, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Tek, Zühal (1987), Türk Yüksek Öğretiminde Maliyet-Fayda Analizi ve Harç Uygulaması, Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara: Maliye ve Gümrük Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü Yayını.
• TÜİK (2004), Türkiye İstatistik Yıllığı, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, Ankara.
• TÜİK (2005), Türkiye İstatistik Yıllığı, Türkiye İstatistik Kurumu Yayınları, Ankara.
• Türkmen, F. (2002), Eğitimin Ekonomik ve Sosyal Faydaları ve Türkiye’de Eğitim-Ekonomik >Büyüme İlişkisinin Araştırılması, DPT Uzmanlık Tezleri, Yayın No:2655, DPT Yayınları, Ankara
• Yumuşak, İ.G. (2000), Beşeri Sermaye Teorisi ve Beşeri sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul