Hıristiyan Mistik ve İslam Tasavvuf Geleneğinde Kadın İmgesi ve Evlilik Konusuna Kısa Bir Bakış

Yıl 2012, Cilt: 13 Sayı: 2, 49 - 65, 01.06.2012

Ömer Yılmaz

Öz

Bu makalede, Hıristiyanlık ve İslam’ın ezoterik/deruni boyutunu teşkil eden mistik gelenekte kadın imgesi ve evlilik konusundaki farklı yaklaşımlar ele alınacaktır. Özellikle kadın konusu gerek semavi ve beşeri kaynaklı dinlerin, gerekse farklı felsefi ekollerin gündemini hep meşgul etmektedir. İlahi kaynaklı dinlerin aslından olmasa da, dindar/inananlarının içinde yaşadıkları sosyo-kültürel durum, gelenek/görenek, eğitim vb. şartlar ile geleneksel ataerkil aile yapılarının doğal sonucu farklı kadın imgesine sahip bulundukları yadsınamaz bir gerçektir. Amacımız, her iki dinin asli kaynaklarında meselenin nasıl değerlendirildiğini, sufi ve mistiklerin bu konulara nasıl yaklaştıklarını öğrenmektir

Anahtar Kelimeler

İslam, Hıristiyanlık, Kadın, Evlilik, Mistisizm

A Glance over the Image of Woman and Marriage in Christian Mystic and Muslim Sûfi Tradition

Öz

In this article, different approaches about perception of woman and marriage in mystic tradition which constitute the esoteric/inner dimension of Christianity and Islam will be discussed. The concept of woman has always occupied the agenda of both revealed or man-made religions and different philosophical schools. As a result of the socio cultural situation that religious people/believers live in, the customs, education and the traditional patriarchal family structure, it is an undeniable fact that the believers have incorrect perception of woman even if it does not arise from the origin of revealed religions. The purpose of this paper is to learn how the problem has been dealt with in primary sources of both religions and how it has been dwelt upon by sufis and mystics. 

Anahtar Kelimeler

Islam, Christianity, Woman, Marriage, Mysticism

Kaynakça

• Acluni, İsmail b. Muhammed (1933). Keşfu’l-Hafa, c. I-II. Beyrut.
• Ahmed Rif’at b. İsmail (1293). Mir’âtü’l-mekâsıd fi def’il- mefâsid, İstanbul: Vezirhan Matbaası.
• Ankaravi, İsmail Rusuhi (1840). Minhacu’l-Fukara, Bulak.
• Araz, N. (1966). Anadolu Evliyaları, İstanbul: Atlas Yayınları.
• Aşkar, M. (2001). Tasavvuf Tarihi Literatürü, Ankara: KB. Yayınları.
• Attâr, F. (2009). Tezkiratü’l- Evliya, çev. M. Vestani, tah. M. Cadir, Şam: Daru’l-Mektebi.
• Baldick, J. (2002). Mistik İslam, çev. Y. S. Müftüoğlu, İstanbul: Birey Yayıncılık.
• Bernhart, J. (1920). Eine deutsche Theologie , Leipzig: Der Frankfurter Yayınevi.
• Böhme, W. (1989). Der Christ von morgen – ein Mystiker, Würzburg.
• Buhari, İ. (1981). el-Camiu’s- Sahih, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Cami, M. (1995). Nefehatü’l-Üns, ed. S.Uludağ, M. Kara, İstanbul: Marifet Yayınları.
• Çantay, H. B. (1984). Kur’an-ı Hakim ve Meali Kerim, c. I-III, İstanbul: Elif Ofset.
• Dakake, M. M. (2012). “Allah Yolu Üzerinde Erler Gibi Yürümek, İslam Tasavvuf Geleneğinde
• Kadınlar ve Müenneslik”, Aşk ve Hikmet Yolu Tasavvuf, ed. J. L. Michon, R. Gaetani, İstanbul: İnsan Yayınları. Derin, S. (2006). İngiliz Oryantalizmi ve Tasavvuf, İstanbul: Küre Yayınları.
• Dinzelbacher, P. (1989). Wörterbuch der Mystik, Stuttgart: Kröner Yayınları. el- Hucviri, Ebu’l-Hasan Ali b. Osman (1996). Keşfu’l- Mahcub, (Uludağ Tercümesi, Hakikat Bilgisi),
• İstanbul: Dergâh Yayınları. Ebu Davud (1992). Sünen, İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Ebu Gudde, A. (1983). el-Ulemau’l-üzzab ellezine âseru’l-ilme ale’z-zevac, Beyrut.
• Gazali, M. (1334). Ihyau Ulumi’d-din, Halebi Baskısı, c. I-IV, Kahire.
• Gölpınarlı, A. (1959). Mevlânâ Celaleddin, İstanbul.
• Gölpınarlı, A. (1953). Mevlana’dan Sonra Mevlevilik, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Harman, Ö. F. (2001). “Kadın”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), c. XXIV, 85-86.
• Heiler, F. (1919). “Die Bedeutung der Mystik in den Weltreligionen”, Friedrich Heiler, Gesammelte
• Aufsätze und Vorträge, Bd. II, Münih. İbn Arabi (1985). el-Fütuhatü’l-Mekkiyye, tah. O. Yahya, İ. Medkur, Kahire.
• İbn Arabî (1990). Fusüsü’l-Hikem, çev. N. Gençosman, İstanbul: MEB Yayınları.
• İbn Battuta (1290). Terceme-i Seyehatname-i İbn Battuta, İstanbul: Süleyman Efendi Matbaası.
• İbn Mace (1952). Sünen, tah. M. F. Abdülbaki, Kahire.
• İbn Münevver (1332). Esraru’t-tevhid, Tahran.
• İncil (1998). İstanbul: Kitab-ı Mukaddes Şirketi.
• Kalafat, Y. (2004). “Anadolu’da Ulu Kadın Kişiler ve Halk İnançları”, Hacı Bektaşı Veli Araştırma Dergisi, 32, s. 37-54.
• Kara, M. (2009). “Sûfi Gözüyle Kadına Zeyl, Derviş Hanım Şairler”, Sûfi Gözüyle Kadın, İstanbul: İnsan Yayınları, ss.161-168.
• Krebs, E. (1921). Grundfragen der kirchlichen Mystik, Freiburg.
• Komisyon (2006). Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir, c. I-V, Ankara: DİB Yayınları.
• Kur’ân-ı Kerim Meali (2011). Ankara: DİB Yayınları.
• Küçük, H. (2009). “Anne Nûr el-Ensâriyye’den Alime-i Hicaz Fahru’-Nisa binti Rüstem’e: M. İbn
• Arabi’nin Çevresindeki Hanımlar”, Tasavvuf İlmi Akademik Araştırma Dergisi, c. IX, İbnü’l-Arabi Özel Sayısı II, 193-219. Küçük, H. (2008). “Türkiye’de Kadın Veliler ve Türbeleri”, Uludağ Kitabı, ed. M. Kara, İstanbul: Dergah Yayınları.
• Mekki, Ebu Talib (1962). Kutu’l-Kulub, Kahire.
• Mevlânâ, Celaleddin er- Rumi (1993). Mesnevi-i Manevi, Ankara: tıpkı basım.
• Mevlânâ, Celaleddin er- Rumi (1965). Mesnevi Tercemesi, çev. V. İzbudak, İstanbul: MEB Yayınları.
• Mevlânâ, Celaleddin er- Rumi (1994). Fihi Ma Fih, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Nesei (1981). Sünen, çev. Komisyon, İstanbul.
• Ocak, A.Y. (1992). Kültür Kaynağı Olarak Menakıbnameler, Ankara: TTK Yayınları.
• Safiyyüddin Ali (1291). Reşehat Aynü’l-hayat, çev. Mehmed Maruf Efendi, İstanbul.
• Sakıp Mustafa Dede (1866). Sefine-i Nefise-i Mevleviyan, Mısır: Vehhabiye Matbaası.
• Schimmel, A. (1995). Mystische Dimensionen des İslam, Frankfurt am Main; İnsel Taschenbuch.
• Schimmel, A. (2011). Ruhum Bir Kadındır, çev. Ö. E. Akbulut, İstanbul: İz Yayınları.
• Schumacher, J. (2004). Die Mystik im Christentum und in den Religionen, WS 2003/2004,
• Basılmamış Seminer Notları. Suhreverdi, (1966). Kitabu Avarifü’l-Meârif, Beyrut.
• Tirmizi (1962). Sünen, Tah. A. M. Şakir, Kahire.
• Uludağ, S. (2004). “Ruhbanlık ve Tasavvuf”,Tasavvuf Dergisi, Ankara, 13, 9-23.
• Uludağ, S. (2003). Tasavvuf İlmine Dair Kuşeyri Risalesi, İstanbul: Dergah Yayınları.
• Uludağ, S. (2009). Sûfi Gözüyle Kadın, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Uludağ, S. (2001). “A’zeb”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (DİA), c. IV, s. 313-314.
• Uzunçarşılı, İ. H. (1988). Büyük Osmanlı Tarihi, c.I-VII, İstanbul: TTK Yayınları.
• Yazır, E.H. (1960). Hak Dini Kur’an Dili, c. I-IX, İstanbul: Eser Kitabevi.