Geçici İş İlişkisine ve Geçici İstihdam Bürolarına İlişkin Çalışanların Tutumlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2015, Cilt: 16 Sayı: 2, 127 - 154, 10.03.2016

Rıza Demir Onur Hasan Özgün

https://doi.org/10.17494/ogusbd.98064

Öz

Özet

Özellikle son yıllarda yaşanan ekonomik krizler ve yoğun rekabet,

çalışan istihdamında da işverenlerin esnek modellere olan

yönelimini artırmıştır. Bugün işletmeler, doğrudan ya da özel istihdam

büroları aracılığıyla geçici işgören istihdamında bulunarak

işgücü maliyetlerinin azaltılması ve geçici personel ihtiyacının giderilmesi

gibi faydalar sağlayabilmektedir. Bununla birlikte iş güvencesi

ve kolektif haklar konusunda hak kaybına neden olacağı

endişesiyle işgörenlerin geçici iş ilişkisi ile çalışmaya olumsuz baktığı

görülmektedir. Yapılan araştırma ile geçici iş ilişkisine ve geçici

istihdam bürolarına yönelik çalışanların tutumlarının belirlenmesi

amaçlanmıştır. Anket yöntemi kullanılarak 141 kişi kapsamında

yapılan araştırma sonucunda, katılımcıların geçici iş ilişkisine ve

geçici istihdam bürolarına yönelik genel kanaatlerinin olumsuz olduğu,

bununla birlikte geçici istihdam bürolarının faaliyete geçmesi

ile geçici çalışmanın düzene gireceği konusunda nispeten

daha olumlu düşündükleri tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

geçici iş ilişkisi, geçici istihdam bürosu, çalışan, işveren

Kaynakça

• Sayılı İş Kanunu. (2003). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf (Erişim Tarihi: 15 Şubat 2015).
• Acar, A. C. (2008). İnsan kaynakları planlaması ve işgören seçimi. C. Uyargil, İnsan Kaynakları Yönetimi (ss. 99-186). İstanbul: Beta Yayınları.
• Acar, A. B. (2011). Geçici istihdam bürolarının çalışma yaşamı açısından önemi ve Türkiye için bir model önerisi. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Akgül, A. & Çevik, O. (2003). İstatistiksel analiz teknikleri: SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Ankara: Emek Ofset.
• Aktekin, Ş. (2009). Mesleki anlamda geçici iş ilişkisinde gelişme yok. MESS Mercek Dergisi, 14(56), 121-127.
• Altan, Ö. Z. (2003). İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Aydın, U. (2003). İş Hukuku. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Bakır, O. (2014). Yeni istihdam rejiminin kurucu unsuru olarak kiralık işçilik: Kapıyı aralatmak ya da aralatmamak, content/uploads/2014/02/DiSKAR_08.pdf (Erişim Tarihi: 16 Şubat 2015). bütün mesele bu
• http://www.disk.org.tr/wp
• Baumann, F., Mechtel, M. & Stähler, I. (2011). Employment protection and temporary work agencies, Review of Labour Economics & Industrial Relations, 25(3), 308–329.
• Baypınar, B. (2009). Geçici istihdam büroları aracılığıyla çalışma: bir alan araştırması. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Belek, İ. (2015). Neden kimlik siyaseti değil, neden sınıf ve sosyalizm mücadelesi? http://www.telgrafhane.org/ilker-belek-yazdi-neden-kimlik-siyaseti-degil-neden-sinif-ve- sosyalizm-mucadelesi/ (Erişim Tarihi: 16 Ekim 2015).
• Belek, İ. (2004). Esnek üretim derin sömürü. İstanbul: NK Yayınları.
• Benli, A. & Yiğit, Y. (2006). 4857 sayılı İş Kanunu’na göre geçici iş ilişkisi ve bu ilişkinin hukuki sonuçları, Kamu-İş, 8(4), 1-40.
• Burgess, J., Rasmussen, E. & Connell, J. (2004). Temporary agency work in Australia and New Zealand: Out of sight and outside the regulatory net. New Zealand Journal of Employment Relations, 29(3), 25-36.
• Clauwaert, S. (2000). Survey of legislation on temporary agency work. Brussels: European Trade Union Institute (ETUI).
• Ciğerci Ulukan, N. (2015). Kapitalizmin denizinde boğulanlar: Göçmenler ve göç politikaları. DİSKAR (Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Enstitüsü Bülteni), 4, 30-39. CNN Türk. (2009, 9 Temmuz). Özel http://www.cnnturk.com/2009/ekonomi/genel/07/09/ozel.istihdam.burolari.yasasina.veto/5 34358.0/index.html (Erişim Tarihi: 15 Şubat 2015). istihdam büroları yasası'na veto.
• Çetinkaya, E. & Danışman, S. A. (2011). An investigation on profiles of private employment agencies in Turkey: What are their current characteristics? Business and Economics Research Journal, 2(3). 173-187. Dağ, M. Y. (2015). İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunda Geçici İş İlişkisi, http://www.avukatportal.org/wp-content/uploads/2015/02/Ge%C3%A7i%C3%A7i- %C4%B0%C5%9F-%C4%B0li%C5%9Fkisi-Av.Mehmet-Yusuf-DA%C4%9E.pdf (Erişim Tarihi: 15 Şubat 2015).
• DİSK. (2009). DİSK’in “özel istihdam büroları’nın mesleki faaliyet olarak geçici iş ilişkisi kurabilmesi” hakkında http://www.disk.org.tr/default.asp?Page=Content&ContentId=800 (Erişim Tarihi: 16 Şubat 2015). değişikliğine ilişkin görüşleri.
• European Commission. (2008). Working Conditions - Temporary Agency Workers. http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=706&langId=en&intPageId=207 (Erişim Tarihi: 16 Ekim 2015).
• European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions. (2007). Temporary agency work in the European Union. Dublin: Europa Eurofound.
• Fırat, Z. Y. (2003). İş ve işçi bulma kurumu'ndan İŞKUR’a -işe yerleştirme hizmetleri-. http://www.isgucdergi.org/?p=article&id=160&cilt=5&sayi=2&yil=2003 (Erişim Tarihi: 15 Şubat 2015).
• Fudge, J. & Strauss, K. (2013). Temporary work, agencies and unfree labour: Insecurity in the new world of work. London: Routledge.
• Graaf-Zijl, M. & Berkhout, E. (2007). Temporary agency work and the business cycle. International Journal of Manpower, 28(7), 539-556.
• Güneş, T. (2015). İşçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda kamu sorumluluktan kaçıyor. http://direnemek.org/2015/03/18/isci-sagligi-ve-is-guvenligi-konusunda-kamu- sorumluluktan-kaciyor-tevfik-gunes-soylesisi/ (Erişim Tarihi: 15 Ekim 2015).
• Hakansson, K. & Isidorsson, T. (2012). Work organizational outcomes of the use of temporary agency workers. Organization Studies, 33(4), 487–505.
• Heery, E. & Noon, M. (2008). A dictionary of human resource management (2nd edition). London: Oxford University Press.
• Hirsch, B. & Mueller, S. (2012). The productivity effect of temporary agency work: Evidence from German panel data. The Economic Journal, 122, 216–235.
• İren, E. (2011). Geçici iş ilişkisinde işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alma yükümlülüğü. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 60(2), 281-307.
• İslamoğlu, A. H. (2009). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (SPSS uygulamalı). İzmit: Beta Yayınları.
• Karadeniz, O. (2011). Türkiye’de atipik çalışan kadınlar ve yaygın sosyal güvencesizlik. Çalışma ve Toplum, 29(2), 83-127.
• Kayalı, G. S. (2014). Genç işsizliği. Ankara: Türk Metal Sendikası Yayınları.
• Knox, A. (2010). Lost in translation: An analysis of temporary work agency employment in hotels. Work Employment Society, 24(3), 449-467.
• Koene, B., Galais, N. & Garsten, C. (2014). Management and organization of temporary agency work. New York: Routhledge.
• Kutlu, D. (2012). Geçici iş ilişkisinin profesyonelleşmesi ve mühendis emeği: Sahadan bilgiler ve eleştirel notlar, TMMOB EMO Ankara Şubesi Haber Bülteni, 4, 9-12.
• Liu, H-T, Wu, C. & Hu, C-W. (2010). Managing temporary workers by defining temporary work agency service quality. Human Resource Management, 49(4), 619– 646.
• Martinez, T. (1976). The human market place: An examination of private employment agencies. New Jersey: Transaction Publishers.
• Mitlacher, L. W. (2006). The organization of human resource management in temporary work agencies—towards a comprehensive research agenda on temporary agency work in Germany, the Netherlands and the US. Human Resource Management Review, 16, 67–81.
• Neugart, M. & Storrie, D. (2006). The emergence of temporary work agencies. Oxford Economic Papers, 58, 137-156.
• Nienhüser, W. & Matiaske, W. (2006). Effects of the "principle of nondiscrimination’ on temporary agency work: Compensation and working conditions of temporary agency workers in 15 European Countries. Industrial Relations Journal, 37(1), 64–77. Özkan, Ö. (2015). Karojizatsu:
• Fazla-aşırı-yoğun çalışmaya bağlı intihar.
• http://www.halkinsagligi.org/karojizatsu-fazla-asiri-yogun-calismaya-bagli-intihar-ozlem
• ozkan/ (Erişim Tarihi: 16 Ekim 2015).
• Sendikal Notlar. (2000). Emek simsarlığına yasal olanak: Özel istihdam büroları. Sendikal Notlar, No:1, İstanbul.
• Seyyar, A. & Öz, C. S. (2007). İnsan kaynakları terimleri ansiklopedik sözlük. İstanbul: Değişim Yayınları.
• Smith, V. & Neuwirth, E. B. (2008). The good temp. USA: Cornell University Press.
• Şen, M. (2014). Özel istihdam büroları aracılığıyla kurulan (meslek edinilmiş) geçici iş ilişkisi. Melikşah Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3(1), 13-24.
• Taşkent, S. & Kurt, D. (2013). Mesleki anlamda ödünç iş ilişkisi. Kamu-İş, 13(1), 1-8. TBMM. (2009). 5920 sayılı Kanun gerekçesi. http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil01/ss415.pdf (Erişim Tarihi: 15 Şubat 2015).
• Temiz, H. E. (2004). Eğreti istihdam: İşgücü piyasasinda güvencesizliğin ve istikrarsızlığın yeni yapılanması. Çalışma ve Toplum, 2(2), 55-80.
• Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK). (2013). Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş yayinlar/331_ozel_istihdam_burolari_ar/pdf_331_ozel_istihdam_burolari_ar.pdf Tarihi: 15 Ocak 2015). Tebliğler ve görüşler.
• http://tisk.org.tr/tr/e- (Erişim Uçkan, B. (2002). Geçici istihdam büroları ve CIETT.
• http://www.tisk.org.tr/isveren_yazdir.asp?yazi_id=521&id=31&baslik_id=&yapi=&gecerli_say
• fa= (Erişim Tarihi: 10 Şubat 2015).
• Uyargil, C. (2008). İş analizi ve iş dizaynı. C. Uyargil, İnsan Kaynakları Yönetimi (ss. 55-97). İstanbul: Beta Yayınları.
• Ward, K., Grimshaw, D., Rubery J. & Beynon, H. (2001). Dilemmas in the management of temporary work agency staff. Human Management Resource Journal, 11(4), 3-21.
• Yılmaz, G. (2010). Güvencesizlik - güvencelilik ikileminde işçi sağlığı. Türk Tabipleri Birliği Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, Temmuz-Ağustos-Eylül, 2-8.
• Yücesan Özdemir, G. (2010). Despotik emek rejimi olarak taşeron çalışma. Çalışma ve Toplum, 27(4), 35-50.