Sosyal Medyada Çocuk Hakları İhlalleri: Ebeveynler ve Öğretmenler Farkında mı?

Yıl 2019, Cilt: 20 , 1005 - 1031, 05.04.2019

Hüseyin Serin

https://doi.org/10.17494/ogusbd.555107

Cited By: 10

Öz

Bilgi iletişim teknolojilerinin etkileri her geçen gün artmaktadır.
Bilgi iletişim teknolojilerinde yaşanan değişim ve  gelişmeler kişiler arası iletişimi,
etkileşimi, sosyal ve kültürel yaşamı yeniden yapılandırmaktadır. Bu gelişim
ile beraber ortaya çıkan sosyal ağlar, 
insanların birbiriy­le olan iletişiminde kolaylıklar sağlarken, bazı
problemlerin ve etik ihlallerinin de ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Dijital
araçların kullanımının yaygınlaşmasıyla beraber kişilere ait  bilgilere erişim daha da kolaylaşmış,
kişilerin özel verilerinin hukuka aykırı biçimde kötü niyetli kişilerin
eline geçmesine neden olmuş, böylece kişilerin özel yaşamlarına ilişkin
şahsi verilerinin hukuka aykırı bir şekilde ifşa edilme korkusu ortaya
çıkmıştır. Bu çalışmada sosyal medya kullanımı ile çocuk hakları konusu
uluslararası ve ulusal mevzuat çerçevesinde tartışılmıştır. Özellikle sosyal
medya aracılığıyla çocuk istismarının önlenmesi, kişilik haklarının korunması
için ebeveynlere, okullara ve öğretmenlere önerilerde bulunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Sosyal Medya Kullanımı, Çocuk İstismarı, Çocuk Hakları

Kaynakça

• Akdi, M. (2016). Ana-Babanın Çocuğun Fotoğraf ve Görüntülerinin Sosyal Medyada Yayın-lamasından Doğan Sorumluluğu. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araş-tırmaları Dergisi, 22 (3), 123-144. Akgül, A. (2015). Kişisel Verilerin Korunmasında Yeni Bir Hak: “Unutulma Hakkı” ve AB Adalet Divanı’nın “Google Kararı”. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 116, 11-38. Akyüz, E. (2000). Çocuğun Haklarının Ve Güvenliğinin Korunması (Ulusal Ve Uluslararası Hukukta). Millî Eğitim Bakanlığı Yayını, Ankara. Akyüz, E. (2016). Çocuk Hukuku Çocukların Hakları ve Korunması. Pegem Akademi, 5.Baskı, Ankara. Alikaşifoğlu, M. (2012). İnternet Kullanımı ve Çocuk ve Ergen Sağlığı Türk Pediatri Kurumu TBMM Sunusu, https://www.tbmm.gov.tr/arastirma_komisyonlari/bilisim_internet/docs/Turk_Pediatri_Kurumu_.internet%20Kullanimi%20ve%20cocuk-Ergen-sagligi.pdf adresinden 14.10.2018 tarihinde erişilmiştir. Artuç, M. ve Gedikli, C. (2007). Yeni Yargıtay Kararları Işığında TCK-CMK - CGİK Çocuk Koruma Kanunu ve 5560 Sayılı Kanunla Getirilen Yenilikler (Yeni Ceza Adalet Sistemi). Kartal Yayınevi, 2.Baskı, Ankara. Atalay, G. E. (2019). Sosyal Medya ve Çocuk: “Babishko Family Fun TV” İsimli Youtube Kanalının Eleştirel Bir Analizi. Erciyes İletişim Dergisi Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu Özel Sayısı, (1), 179-202. Balo, Y.S.(2005). Uluslararası İlkeler Işığında Çocuk Koruma Kanunu ve Uygulaması. Seçkin Yayınevi, Ankara. Binark, M. ve Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. Kalkedon Yayınları, İstanbul. Bostancı, M. (2010). Sosyal medyanın gelişimi ve iletişim fakültesi öğrencilerinin sosyal medya alışkanlıkları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü, Kayseri. Boyd, D. M. & Ellison, N. B. (2008), Social Network Sites: Definition, History, and Scho-larship. Journal of Computer-Mediated Communication, 13, 210–230. Bulut, A. (2018). Sosyal medyada hak ve özgürlüklerin kullanımı ve sınırlanması “iletişim hukuku açısından bir inceleme”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniver-sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Cemaloğlu, N. ve Bıçak, D.K. (2015). Sosyal Ağlarda Öğretmen Öğrenci Arkadaşlığına Yönelik Öğrenci Görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 51-76. Çobaner, A.A. (2005). Çocuk Hakları Bağlamında Suriyeli Mülteci Çocukların Haberlerde Temsili. Marmara İletişim Dergisi, 24, 27-54. Çocuk Koruma Kanunu, (2005). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5395.pdf adresinden 15.11.2018 ta-rihinde erişilmiştir. Dural, M. ve Öğüz, T.F. (2016). Türk Özel Hukuku, Cilt III, Aile Hukuku. Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı, İstanbul. Eldeniz, L. (2010). İkinci Medya Çağında İnternet. Alfa Yayıncılık, İstanbul. Gömleksiz, M., Kilimci, S., Vural, R., Demir, Ö., Koçoğlu-Meek, Ç. ve Erdal, E . (2008). Okul Bahçeleri Mercek Altında: Şiddet ve Çocuk Hakları Üzerine Nitel Bir Çalışma. İl-köğretim Online, 7 (2), 273-287. Gönen, D. (2011). Tüzel Kişilerde Kişilik Hakkı ve Korunması. On iki Levha Yayıncılık, İstan-bul. Gözler, K. (2001). Uluslararası Andlaşmaları Akdetme ve Onaylama Yetkisi: Bir Karşılaş-tırmalı Anayasa Hukuku İncelemesi. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Der-gisi, 56 (2), 71-101. Helvacı, S. (2001). Kişilik Hakkını Koruyucu Davalar. Beta Yayınları, İstanbul. İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun (2007). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5651.pdf adresinden 14.11.2018 ta-rihinde erişilmiştir. Karakaş, B. ve Çevik, Ö.C. (2016). Çocuk Refahı: Çocuk Hakları Perspektifinden Bir Değer-lendirme. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18 (3), 887- 906. Kepenekçi, Y. (2008). Eğitimciler İçin İnsan Hakları ve Vatandaşlık. Anı Yayıncılık, Ankara. Kızılarslan, A. (2012). Sosyal medyanın toplum üzerindeki etkilerine eleştirel bir yaklaşım. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İs-tanbul. Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kanunu, (1927). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/5.3.1117.pdf adresinden 17.11.2018 ta-rihinde erişilmiştir. Mangold, W. & G. Faulds, D. J. (2009). Social Media: The New Hybrid Element Of the Promotion Mix. Business Horizons, 52, 357-365. Mavnacıoğlu, K. (2009). İnternette Kullanıcıların Oluşturduğu ve Dağıttığı İçeriklerin Etik Açıdan İncelenmesi: Sosyal Medya Örnekleri. Fırat Üniversitesi İletişim Fakültesi Med-ya ve Etik Sempozyumu, 63-72. MEB, (2017). Okullarda Sosyal Medyanın Kullanılması. 2017/12 numaralı genelge, http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/1833.pdf adresinden 05.03.2019 tarihinde eri-şilmiştir. Milli Eğitim Temel Kanunu, (1973). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf adresinden 21.11.2018 ta-rihinde erişilmiştir. Nasıroğlu, S. (2014). Çocuk İstismarında Rehabilitasyon ve Tedavi Merkezleri. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, 6, 67-78. Özdemir, H. (2009). Elektronik Haberleşme Alanında Kişisel Verilerin Özel Hukuk Hükümle-rine Göre Korunması. Seçkin Yayınları, Ankara. Özel, S. (2004). Uluslararası Alanda Medya ve İnternette Kişilik Hakkının Korunması. Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara. Özmen, R. (2018). TC. Anayasası. Seçkin Yayıncılık, 40. Baskı. Ankara. Pelendecioğlu, B. ve Bulut, S. (2009). Çocuğa Yönelik Aile İçi Fiziksel İstismar. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 9(1), 50-62. Serozan, R. (1977). Kişilik Hakkının Korunmasıyla İlgili Bazı Düşünceler. MHAD,11 (14) , 93-112. Serozan, R. (2017). Çocuk Hukuku. Vedat Kitapçılık, 2.Baskı , İstanbul. Sırabaşı, V. (2007). İnternet ve Radyo-Televizyon Aracılığıyla Kişilik Haklarına Tecavüz. Adalet Yayınevi, 2. Baskı, Ankara. Taş, A. (2017). Hacettepe üniversitesi öğrencilerinin çocuk ihmal ve istismarı hakkındaki bilgi düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversi-tesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. TBMM, (2001). Çocuk Haklarının Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesinin Onaylanması-nın Uygun Bulunduğuna Dair Kanun. https://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc085/kanuntbmmc085/kanuntbmmc08504620.pdf adresinden 14.11.2018 tarihinde erişilmiş-tir. Türk Borçlar Kanunu (2011). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6098.pdf adresinden 05.03.2019 tarihinde erişilmiştir. Türk Ceza Kanunu (2004). http://www.mevzuat.gov.tr/Metin1.Aspx?MevzuatKod=1.5.5237&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch&Tur=1&Tertip=5&No=5237 adresinden 18.11.2018 tarihinde eri-şilmiştir. Türk Medeni Kanunu (2001). http://www.mevzuat.gov.tr/Metin1.Aspx?MevzuatKod=1.5.4721&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=medeni&Tur=1&Tertip=5&No=4721 adresinden 30.11.2018 tari-hinde erişilmiştir. Uğurlu, Z. ve Aksoy İ, G. (2014). Çocuk Hakları ve Hukuki Bağlamda Çocuğun İhmal ve İstismardan Korunması. International Journal of Social and Educational Sciences, Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 36-58. Unicef ( 2018).More than 175,000 children go online for the first time every day, tapping into great opportunities, but facing grave risks, https://www.unicef.org/eca/press-releases/more-175000-children-go-online-first-time-every-day-tapping-great-opportunities adresinden 04.03.2019 tarihinde erişilmiştir. Usta, S. (2012). Çocuk Hakları ve Velayet. Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul. Zengin, M., Zengin, G., ve Altunbaş̧, H. (2015). Sosyal Medya ve Değişen Mahremiyet "Facebook Mahremiyeti". Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergi-si, 3(2), 112-136. Zeytin, Z. ve Ergün, Ö. (2018). Türk Medeni Hukuku. Seçkin Yayıncılık, Ankara. Yengin, D. (2012). Yeni Medya ve Dokunmatik Toplum. Derin Yayınları, İstanbul WHO (2006). Preventing Child Maltreatment: A Guide to Taking Action and Generating Evidence. Geneva, World Health Organisation. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-42604622 adresinden 11.11.2018 tarihinde erişilmiştir. https://www.bbc.com/turkce/haberler-37846302 adresinden 25.11.2018 tarihinde erişil-miştir. https://www.dw.com/tr/öğretmenlere-facebook-yasağı/a-16968462 adresinden 16.11.2018 tarihinde erişilmiştir. https://www.ntv.com.tr/turkiye/mahkeme-cocuklarini-reklam-malzemesi-yapan-blogger-annenin-iki-cocugunubabaya-ve,qS8Pj79Zc0SNNhjagnJu8A adresinden 06.03.2019 ta-rihinde erişilmiştir. https://www.statista.com/statistics/268136/top-15-countries-based-on-number-of-facebook-users/adresinden 09.11.2018 tarihinde erişilmiştir. https://www.statista.com/statistics/578364/countries-with-most-instagram-users/adresinden 08.11.2018 tarihinde erişilmiştir. http://tkb.meb.gov.tr/www/ses-goruntu-ve-video-paylasimi/icerik/69 adresinden 07.03.2019 tarihinde erişilmiştir. https://www.usatoday.com/story/news/nation-now/2016/09/16/18-year-old-sues-parents-posting-baby-pictures-facebook/90479402/ adresinden 03.03.2019 tarihinde erişilmiştir. https://wearesocial.com/uk/blog/2018/10/the-state-of-the-internet-in-q4-2018 adresin-den 08.11.2018 tarihinde erişilmiştir. https://wearesocial.com/global-digital-report-2019 adresinden 08.02.2019 tarihinde eri-şilmiştir. https://webional.com/mutlaka-bilinmesi-gereken-28-instagram-istatistigi/adresinden 01.12.2018 tarihinde erişilmiştir.