Bir Taşra Şehrinin Sözcülüğünü Yapmak: Fikret Otyam ve Urfa (1953-1993)

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 2, 647 - 661, 31.12.2021

İbrahim Halil Tanık , Serkan Şenel

https://doi.org/10.17494/ogusbd.1042006

Öz

Bu çalışmada bir şehir ve bir insan arasındaki yaklaşık 40 yıllık bir hikâye incelenmiştir. 1953’te Urfa ile tanışan Otyam, vefatına kadar şehirle bağını kesmemiş, sürekli ziyaretlerde bulunmuş ve gözlemlerini eserlerine yansıtmıştır. Bunlar, bölge halkının fizikî özellikleri, giyim-kuşamı, müzik kültürü, bölgenin siyasal ve sosyal şartları, sağlık ve ulaşım sorunları olarak Otyam’ın eserlerinde yer bulmuştur. Bölgenin zengin toprak yapısına rağmen, sulama imkânının olmayışından dolayı yaşadığı olumsuzluklara ilişkin baraj yapılması için çaba göstermiştir. Bu çalışmada Otyam’ın kendi eserleri incelenmiş, ayrıca arşiv belgeleri, gazeteler ve diğer araştırma eserlerden yararlanılarak Urfa ve Otyam arasında 40 yıl gibi uzun süreye uzanan bu özel bağ konu edinilmiştir. Böylece Cumhu-riyet döneminde Urfa’ya dair sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel bir bakış açısını Otyam’ın penceresinden sunmak mümkün olmuştur

Anahtar Kelimeler

Fikret Otyam, Urfa, Harran, Atatürk Barajı

Kaynakça

• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivi Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) İstatistik Genel Müdürlüğü (1963), İstatistik Yıllığı 1960-1962, Yayın No: 460, Ankara: İGM Yayınları.
• TBMM Zabıt Cerideleri (1968), Cumhuriyet Senatosu Tutanak Dergisi, Ankara: TBMM Basımevi.
• Aktaş, Elif (2020), “27 Mayıs Darbesi Sürecinde Ankara Olaylarından İki Kesit: 29 Nisan ve 555k”, Ağrı İbra-him Çeçen Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2020, 6 (2), 219-241. https://doi.org/10.31463/aicusbed.776497
• TRT Geçmişten Geleceğe Bilgiler Belgeler, Cilt: III, (1997), Ankara: Aydoğdu Yayıncılık.
• Beceren, Ertan ve Koç, Mehmet (2016), “Habur Sınır Kapısının Bölge Üzerindeki Etkileri”, Yüzüncü Yıl Üni-versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2 (Bahar). 82-101.
• Boybeyi, Songül (2008), “Prof. Dr. İlhan Başgöz ile Söyleşi”, Toplum ve Demokrasi, 2 (3), 285-290.
• Buçan, Nadir (2014), Belgesel ve Toplumsal Belgeci Fotoğrafı Walter Benjamin'le Okumak (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı, Erzurum.
• Çakırbaş, Ali ve Gönen, İlknur (2021), Aksaray Halkevi ve Faaliyetleri, Erciyes Akademi, 35 (1), 61-78.
• Tekir, Süleyman (2019), “Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiye’de Bulaşıcı Hastalıklarla Mücadele (1923-1930)”, Atatürk Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 65 (Mayıs-2019), 407-430.
• Dindarzade, Abdurrahim (2015), Yaşar Kemal ve Fikret Otyam’da Urfa Sevdası, ŞURKAV Dergisi, 23 (8), 3-9.
• Oral, Merter (2011), Toplumsal Belgeci Fotoğraf ve Fikret Otyam Örneği, İstanbul: Espas Yayınları.
• Otyam, Fikret (1957), Ha Bu Diyar. Ankara: Dost Yayınevi.
• Otyam, Fikret (1961), Gide Gide 3 Harran. Hoyrat, Mayın ve Itrıp, Ankara: Forum Kitabevi.
• Otyam, Fikret (1966), Gide Gide 8 Oy Fırat Asi Fırat. Ankara: Dost Yayınevi.
• Otyam, Fikret (1969a), Gide Gide 10 Can Pazarı. Ankara: Doğan Yayınevi.
• Otyam, Fikret (1969b), Gide Gide 9 Kaymakam Babo. Ankara: Dost Kitabevi
• Otyam, Fikret (1981), Adı Yemenidir. İstanbul: Ağaoğlu Yayınevi.
• Otyam, Fikret (1982), Gide Gide 1-2-3 Toplu Basım. İstanbul: Adam Yayınları.
• Otyam, Fikret (1987), Harran Koçaklaması. İstanbul: Boyut Yayınevi
• Otyam, Fikret (1991a), Ağlama Anam. İstanbul: Gendaş Yayınevi.
• Otyam, Fikret (1991b), Ey Samandağ Samandağ. İstanbul: Gerçek Sanat Yayınları.
• Otyam, Fikret (1994b), 40 Yıl Önce 40 Yıl Sonra. Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Özer, Sevilay (2014), “Türkiye’de Trahomla Mücadele (1925-1945)”. Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 54 (14), 121-152.
• “Belediye Reisimiz Reşit Akyüz’ün Açış Nutku”, Urfanınsesi Gazetesi, 17 Nisan 1953, Sayı: 182.
• “Birecik Köprüsünün Resmi Küşadı Nasıl Geçti?”, Akgün Gazetesi,16 Nisan 1956, Sayı: 2397.
• “Teknik ve Zirai Bilgiler”, Demokrat Gazetesi, 13 Ocak 1953, Sayı: 17.
• Kabacalı, Alpay, “Başarılı Röportajları, Fotoğraf ve Resimleriyle Tanınan Gazeteci-Ressam: Fikret Otyam Anadolu’ya Sevdalı”, Cumhuriyet Gazetesi, 4 Aralık 1989.
• Otyam, Fikret (1994a) “40 Yıl Önce 40 Yıl Sonra Yazan Kâtibin Suçu Ne Mevlam Demiş Böyle Yaz’”, Milliyet Gazetesi, 10.05.1994.
• Temelkuran, Ece, “70 Yaşına Basan Gazeteci ve Ressam Fikret Otyam’la Yaşlılığı”, Sevdalarını ve Geleceği Konuştuk Urfa, Ceylanlar ve Cennet Resimleri ”, Yeni Gün Gazetesi, 3 Ocak 1996
• Tezcanoğlu, Sercan, “Ben Doğuya Sevdalıyım”, Milliyet Gazetesi, 31 Mayıs 1998.
• “Valimiz Durmadan Çalışıyor”, Demokrat Urfa Gazetesi, 21 Şubat 1958, Sayı: 859.
• http://www.medyaurfa.com/gundem/otyam-ailesi-urfa-ile-baglantisini-koparmiyor-h45903.html Erişim Tarihi: 02.04.2018
• http://bianet.org/biamag/bianet/1808-fikret-otyam-kutuphanesini-acti erişim tarihi: 02.04.2018.
• https://fikretotyam.com/biyografi Erişim Tarihi: 21.04.2021
• https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/turk-halk-bilimci-prof-dr-ilhan-basgoz-vefat-etti/2208083 Erişim Tarihi: 22.04.2021