Örgütsel Satın Alma Davranışı Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması

Yıl 2021, Cilt: 22 Sayı: 2, 479 - 493, 31.12.2021

Neslişah Özdemir Bahtışen Kavak

https://doi.org/10.17494/ogusbd.1041282

Öz

Bu araştırmanın amacı, Bunn (1994) tarafından geliştirilen örgütsel satın alma davranışı ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanarak geçerliğinin ve güvenirliğinin ortaya konmasıdır. Ölçeğin Türkçe’ye çevrilmesinde ileri çeviri tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini imalat sektöründe faaliyet gösteren firma yöneticileri oluşturmaktadır. 358 firma yöneticisinden elde edilen veriler keşfedici faktör analizi ve doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuştur. Analizler neticesinde ölçeğin dört faktörlü (yöntem kontrolü, geleceğe odaklanma, bilgi araştırma, analiz tekniklerini kullanma) yapısının model uyum değerleri-nin iyi düzeyde olduğu ve bu yapının doğrulandığı tespit edilmiştir. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısı Cronbach alfa 0,89 olarak bulunmuştur. Bu bulgular ışığında, uyarlanan örgütsel satın alma davranışı ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçüm aracı olduğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel satın alma davranışı, Ölçek uyarlama, Geçerlik, Güvenirlik.

Kaynakça

• Akbaş, G. ve Korkmaz, L. (2007). Ölçek uyarlaması (adaptasyon). Türk Psikoloji Bülteni, 13(40), 15-16.
• Aksoy, L. ve Özsomer, A. (2007). Türkiye’de Marka Kişiliği Oluşturan Boyutlar. 12. Ulusal Pazarlama Kongresi Bildiriler Kitabı, 1-14.
• Alejandro, T. B., Kowalkowski, C., Ritter, J. G. D. S. F., Marchetti, R. Z. and Prado, P. H. (2011). Information Search in Complex Industrial Buying: Empirical Evidence from Brazil. Industrial Marketing Management, 40(1), 17-27.
• Altuntaş, C. ve Tuna, O. (2012). Endüstriyel Hizmet Satın Alma Süreci ve Lojistik Merkezler: Bir İçerik Analizi Uygulaması. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 5 (9), 21-41.
• Anderson, E., Chu, W. and Weitz, B. (1987). Industrial Purchasing: An Empirical Exploration of the Buyclass Framework. Journal of Marketing, 51(3), 71-86.
• Arslan, M. Endüstriyel Satın Alma Davranışında Risk Ve Risk Azaltma Stratejileri. Öneri Dergisi, 3(14), 77-81.
• Bahçe, A. S. (2006). Seyahat İşletmelerinin Satın Alma Merkezlerinin Yapısı ve Bu Merkezlerin Endüstriyel Satın Alma Kararlarını Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Baştuğ, S. ve Deveci, D. A. (2013). Endüstriyel Satın Alma Davranışı: Gemi Kiralama Çarter Hizmetlerine Özgü Bir Endüstriyel Satın Alma Modeli Önerisi. Beykoz Akademi Dergisi, 1(2), 77-102.
• Bayık, M. E. ve Gürbüz, S. (2016). Ölçek Uyarlamada Metodoloji Sorunu: Yönetim ve Örgüt Alanında Uyarlanan Ölçekler Üzerinden Bir Araştırma. İş ve İnsan Dergisi, 3(1), 1-20.
• Bradley, M. F. (1977). Buying behavior in Ireland's public sector. Industrial Marketing Management, 6(4), 251-258.
• Bunn, M. D. (1987). Taxonomy Of Purchase Decision Approaches And Organizational Purchase Situations (Doktora tezi), The University of North Carolina at Chapel Hill, Kuzey Carolina.
• Bunn, M. D. (1993). Taxonomy of Buying Decision Approaches. Journal of Marketing, 57(1), 38-56.
• Bunn, M. D. (1994). Key Aspects of Organizational Buying: Conceptualization and Measurement. Journal of the Academy of Marketing Science, 22(2), 160-169.
• Bunn, M. D., Butaney, G. T. and Hoffman, N. P. (2001). An Empirical Model of Professional Buyers' Search Effort. Journal of Business-to-Business Marketing, 8(4), 55-84.
• Bunn, M. D. and Clopton, S. W. (1993). Patterns of Information Source Use Across Industrial Purchase Situations. Decision Sciences, 24(2), 457-478.
• Bunn, M. D. and Liu, B. S. C. (1996). Situational Risk in Organizational Buying: A Basis for Adaptive Selling. Industrial Marketing Management, 25(5), 439-452.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (7. Baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Carr, A. S. and Pearson, J. N. (1999). Strategically Managed Buyer–Supplier Relationships and Performance Outcomes. Journal of Operations Management, 17(5), 497-519.
• Choffray, J. M. and Lilien, G. L. (1978). Assessing Response to Industrial Marketing Strategy: An Operational Structure for Use in Making Decisions on Product Design and Communication Programs. Journal of Marketing, 42(2), 20-31.
• Corić, D. S., Anić, I. D., Rajh, S. P., Rajh, E. and Kurnoga, N. (2017). Organizational Buying Decision Approaches in Manufacturing Industry: Developing Measures and Typology. Journal of Business & Industrial Marketing, 32(2), 227-237.
• Çapık, C., Gözüm, S. ve Aksayan, S. (2018). Kültürlerarası Ölçek Uyarlama Aşamaları, Dil ve Kültür Uyarlaması: Güncellenmiş Rehber. Florence Nightingale Journal of Nursing, 26(3), 199-210.
• de Barros Ahrens, R., da Silva Lirani, L. and de Francisco, A. C. (2020). Construct Validity and Reliability of the Work Environment Assessment Instrument WE-10. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(20), 7364.
• Deeter-Schmelz, D. R. and Kennedy, K. N. (2002). An Exploratory Study of the Internet as an Industrial Communication Tool: Examining Buyers' Perceptions. Industrial Marketing Management, 31(2), 145-154.
• Dholakia, R. R., Johnson, J. L., Della Bitta, A. J. and Dholakia, N. (1993). Decision-Making Time in Organizational Buying Behavior: An Investigation of its Antecedents. Journal of the Academy of Marketing Science, 21(4), 281–292.
• Fornell, C. and Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39–50.
• Güvendir, M. A. ve Özkan, Y. Ö. (2015). Türkiye’deki Eğitim Alanında Yayımlanan Bilimsel Dergilerde Ölçek Geliştirme ve Uyarlama Konulu Makalelerin İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 23-33.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J. and Anderson, R. E. (2014). Multivariate Data Analysis. Essex: Pearson Education Limited.
• Hambleton, R. (2005). Issues, Designs, and Technical Guidelines for Adapting Tests into Multiple Languages and Cultures. Ronald Hambleton, Peter Francis Merenda and Charles Donald Spielberger (Ed.). Adapting Educational and Psychological Tests for Cross-Cultural Assessment (s. 3-38). NJ: Lawrence Erlbaum.
• Hambleton, R. K. and Patsula, L. (1999). Increasing the validity of adapted tests: Myths to be avoided and guidelines for improving test adaptation practices. Journal of Applied Testing Technology, 1(1), 1-13.
• Hamid, T. A., Momtaz, Y. A., Ibrahim, R., Mansor, M., Samah, A. A., Yahaya, N. and Abdullah, S. F. Z. (2013). Development and Psychometric Properties of The Malaysian Elder Abuse Scale. Open Journal of Psychiatry, 3, 283-289.
• Hunter, G. K., Bunn, M. D. and Perreault, W. D. (2006). Interrelationships among Key Aspects of the Organizational Procurement Process. International Journal of Research in Marketing, 23(2), 155-170.
• Kavak, B. (2000). Endüstriyel Mal Satınalma Kararını Etkileyen Dışsal ve İçsel Faktörlerin Küçük Ölçekli İşletmeler İçin Ampirik Olarak Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 143-162.
• Kavak, B. (2013). Pazarlama ve Pazar Araştırmaları: Tasarım ve Analiz. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Kavak, B., Tunçel, N. ve Özyörük, H. E. (2015). Do Small and Medium Sized Enterprises Have Their Unique Buying Behavior Variables? A Qualitative Approach. International Journal of Trade, Economics and Finance, 6(6), 283-289.
• Kelly, J. P. (1974). Functions Performed in Industrial Purchasing Decisions with Implications For Marketing Strategy. Journal of Business Research, 2(4), 421-434.
• Kline, R. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. New York: Guilford Press.
• Moon, J. and Tikoo, S. (2002). Buying Decision Approaches of Organizational Buyers and Users. Journal of Business Research, 55(4), 293-299.
• Moriarty, R. T. and Spekman, R. E. (1984). An Empirical Investigation of the Information Sources Used during the Industrial Buying Process. Journal of Marketing Research, 21(2), 137-147.
• Müller, J. M., Pommeranz, B., Weisser, J. and Voigt, K. I. (2018). Digital, Social Media, and Mobile Marketing in Industrial Buying: Still in Need of Customer Segmentation? Empirical Evidence from Poland and Germany. Industrial Marketing Management, 73, 70-83.
• Nunnally, J. C. and Bernstein, I. H. (1994), Psychometric theory (3rd ed.). New York, NY: McGraw-Hill.
• Ozanne, U. B. and Churchill Jr, G. A. (1971). Five Dimensions of The Industrial Adoption Process. Journal of Marketing Research, 8(3), 322-328.
• Özçelik, C. ve Akyol, A. (2017). Endüstriyel Alıcıların Satın Alma Sürecinde Yararlandıkları Bilgi Kaynakları ve Kobi’ler Üzerine Bir Araştırma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 167-182.
• Park, J. E. and Bunn, M. D. (2003). Organizational Memory: A New Perspective on the Organizational Buying Process. Journal of Business & Industrial Marketing, 18(3), 237-257.
• Robertson, T. S. and Wind, Y. (1980). Organizational Psychographics and Innovativeness. Journal of Consumer Research, 7(1), 24-31.
• Robinson, P. J., Faris, C. W. and Wind, Y. (1967). Industrial buying and creative marketing. Allyn & Bacon.
• Rodrigues, C. S., Fernandes, E. M. D. G. and Martins, F. V. (2006). The Dimensions of Purchasing Competence: A Synthesis From Literature. Biennial Conference of the Academy of World Business, Marketing and Management Development: 10-13 Temmuz 2006 - Paris: Bildiriler (s. 1-9).
• Ronchetto, J. R. J. (1989). Influence Patterns in Organizational Buying Behavior: An Organizational Network Perspective. Doktora tezi, Arizona State University, Arizona.
• Sheth, J. N. (1973). A Model of Industrial Buyer Behavior. Journal of Marketing, 37(4), 50-56.
• Spekman, R. E., Stewart, D. W. and Johnston, W. J. (1995). An Empirical Investigation of the Formation and Implications of the Organizational Buyer's Strategic and Tactical Roles. Journal of Business-to-Business Marketing, 2(4), 37-63.
• Strugo, R. (2021). Endüstriyel Tüketicilerin Satın Alma Kararları Bağlamında Tedarikçi Seçim Kriterleri: Türkiye’de Endüstriyel Yapıştırıcı Sektörüne Yönelik Analiz. (Yayınlanmamış doktora tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(5), 49-74.
• Tabachnick, B. G. and Fidell, L. S. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı, (Mehmet Baloğlu, Çev.). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Tektaş, Ö. Ö. (2008). Endüstriyel Pazarlarda Bilgi Kaynaklarına Verilen Önemin Kültürel Farklılıklar Acısından Kavramsal Olarak İncelenmesi. H.Ü. İktisadi ve İdari bilimler Fakültesi Dergisi, 26(2), 239-255.
• Vyas, N. and Woodside, A. G. (1984). An Inductive model of Industrial Supplier Choice Processes. Journal of Marketing, 48(1), 30-45.
• Webster Jr, F. E. (1965). Modeling the Industrial Buying Process. Journal of Marketing Research, 2(4), 370-376.
• Webster Jr, F. E. and Wind, Y. (1972). A General Model for Understanding Organizational Buying Behavior. Journal of Marketing, 36(2), 12-19.
• Weiss, A. M. and Heide, J. B. (1993). The Nature of Organizational Search in High Technology Markets. Journal of Marketing Research, 30(2), 220–233.
• Wind, Y. (1978). The Boundaries of Buying Decision Centers. Journal of Purchasing and Materials Management, 14(2), 23-29.
• Woodside, A. G., Liukko, T. and Vuori, R. (1999). Organizational Buying of Capital Equipment Involving Persons across Several Authority Levels. Journal of Business and Industrial Marketing, 14(1), 30–48.
• Yasir, A. S. (2016). Cross Cultural Adaptation & Psychometric Validation of Instruments: Step-Wise. International Journal of Psychiatry, 1(1), 1-4.
• Yaşar, M. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri Dersine Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması: Geçerlik ve Güvenirlik. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 109-129.
• Yılmaz, M. K. ve Erciş, A. (2012). Endüstriyel Pazarlarda Kişisel ve Kişisel Olmayan Bilgi Kaynaklarının Marka Değeri Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(2), 27-44.
• Zazulina, M. (2010). Strategic Approach to Purchasing Management in Small and Medium Size Enterprises: Focus on Supplier Selection and Supplier Development Functions. (Yüksek lisans tezi). University of Gavle, Gavle.