20. Yüzyıl Siyaset Felsefesinde Anti-Hegelcilik

Yıl 2025, Cilt: 26 Sayı: 1, 161 - 178, 25.03.2025

Ekin Erdem

https://doi.org/10.17494/ogusbd.1607967

Öz

Hegel’in “Mutlak İdealizm” olarak adlandırdığı felsefi sistemi, karşıtını kapsayarak aşma iddiası bakımından, düşünce tarihinde kendisinden önce görülen antinomileri sonlandırmaya yönelik bir çabayı ifade etmektedir. Ne var ki birbirine tamamen karşıt olan akımları etkilemeyi başardığı bilinen bu sistem, aynı zamanda doğrudan kendisine karşıt olan akımların doğmasına da yol açmıştır.
Günümüze kadar Hegel’in sisteminden etkilendiği bilinen düşünürler üzerine ayrıntılı çalışmalar yapılmış olmakla birlikte, felsefi konumunu Hegel’e yönelik bir karşıtlık üzerinden tanımlayan düşünürler üzerine yapılmış herhangi bir müstakil çalışmaya rastlanmamaktadır. Bu makalede öncelikle 20. Yüzyıl siyaset felsefesi özelinde “Anti-Hegelcilik” olarak tanımlanabilecek bir tutumun söz konusu olup olmadığı araştırılmakta, ardından bu kategoride değerlendirilebileceği saptanan Eduard Bernstein, Bertrand Russell, Karl Popper ve Friedrich Hayek’in Hegel eleştirileri incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Hegelcilik, Liberalizm, Sosyalizm, Otoriteryanizm

Etik Beyan

Makalem, etik kurul onayı gerektiren çalışmalar kapsamında olmamakla birlikte, çalışmamda bilimsel araştırma ve yayın etiği kurallarına uyduğumu beyan ederim. İmzalı beyan formu ek dosyalara yüklenmiştir.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum yoktur.

Anti-Hegelianism in The 20th Century Political Philosophy

Öz

Hegel's philosophical system, called "Absolute Idealism", represents an effort to end the antinomies in the history of thought, with its claim to surpass its opposite by encompassing it. However, this system has also led to the emergence of views that oppose to itself. Although detailed studies have been conducted on intellectuals known to have been influenced by Hegel, there is no independent study on philosophers that define their position in terms of anti-Hegelianism. In this article, firstly, it is investigated whether there have been an attitude as Anti-Hegelianism in the 20th century political philosophy. Then, the criticisms of Eduard Bernstein, Bertrand Russell, Karl Popper and Friedrich Hayek, who were determined to be evaluated in this category, are examined.

Anahtar Kelimeler

Hegelianism, Liberalism, Socialism, Authoritarianism

Kaynakça

• Bernstein, E. (1991). Evrimsel sosyalizm. (B. A. Cerit – E. Bülyancı, Çev.). İstanbul: Kavram Yayınları.
• Bernstein, E. (2011). Sosyalizmin ön koşulları ve sosyal demokrasinin görevleri. (L. Bakaç, Çev.). İstanbul: Yazılama Yayınevi.
• Callinicos, A. (2011). Toplum kuramı. (Y. Tezgiden, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Cassirer, E. (2005). Devlet efsanesi. (N. Arat, Çev.). İstanbul: Say Yayınevi.
• Deleuze, G. (2004). Desert islands and other texts, 1953-1974. Massachusetts: Semiotext(e).
• Erdem, E. (2021). Sosyal demokrasi ideolojisi içinde Eduard Bernstein’ın ‘Liberal Sosyalizm’i. TESAM Akademi Dergisi. 8 (1), 51–69.
• Glock, H.J. (2021). Analitik felsefe nedir? (O. B. Kaplan, Çev.). İstanbul: Albaraka Yayınları.
• Hayek, F.A. (1958). Counter revolution of science. Illinois: Free Press Glencoe.
• Hayek, F.A. (1998). Law, legislation and liberty (Vol.I-II-III). London: Routledge.
• Hegel, G.W.F. (2010). Tarih felsefesi. (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Hegel, G.W.F. (2013), Tüze felsefesi. (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Hegel, G.W.F. (2015), Estetik: Güzel sanat üzerine dersler. c. II. (T. Altuğ – H. Hünler, Çev.). İstanbul: Payel Yayınevi.
• Hegel, G.W.F. (2017), Mantık bilimi. (A. Yardımlı, Çev.). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Marx, K. (2017). Hayalet: Seçme yazılar. (G. Ateşoğlu, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Orman, E. (2015). Hegel’in mutlak idealizmi. İstanbul: Belge Yayınları.
• Pinkard, T. (2012). Hegel. (M. B. Albayrak, Çev.), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Popper, K. (2013). Açık toplum ve düşmanları, (M. Tunçay – H. Rızatepe, Çev.), Ankara: Liberte Yayınları.
• Rossi, J.G. (2020). Analitik felsefe, (A. Altınörs, Çev.), İstanbul: Bilge Kültür-Sanat Yayınevi.
• Russell, B. (1972). Batı felsefesi tarihi, c.3. (M. Sencer, Çev.), Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Sabine, G. (2013). Yakınçağ siyasal düşünceler tarihi, (Ö. Ozankaya, Çev.), İstanbul: Cem Yayınevi.
• Sartori, G. (1996). Demokrasi teorisine geri dönüş, (T. Karamustafaoğlu – M. Turhan, Çev.), Ankara: Yetkin Yayınları.
• Stace, W.T. (1986). Hegel üzerine, Ankara: V Yayınları.
• Steger, M. (1997). The quest for evolutionary socialism, New York: Cambridge University Press.
• Thomson, D. (1990), Europe since Napoleon. London: Penguin Books.