Hüseyin Nihal Atsız: “Bir Entelektüelin Portresi ve Panzehir Olarak Türkçülük”

Yıl 2022, Sayı: 4, 22 - 38, 30.09.2022

Fatih Furkan Alpdoğan

Öz

Hüseyin Nihal Atsız; Türk siyasi ve sosyal hayatına etki etmiş, aydın, Türk edebiyatçısı, şair, ideolog gibi çeşitli sıfatlar atfedilmiş Türk tarihinin önemli simalarından biridir. Osmanlı devletinin son dönemlerinde dünyaya gelen Atsız, Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşuna şahitlik etmiş, Türkiye’nin toplumsal yapısı üzerine düşünmüş ve çeşitli türlerde yazılar kaleme almıştır. İlk, orta öğrenimini ve lise eğitimini babasının asker olması sebebiyle ülke içinde ve ülke dışında farklı yerlerde tamamlamıştır. Üniversite eğitimine İstanbul Darülfünunda başlamış ve ilk bilimsel makalesiyle Mehmed Fuad Köprülü’nün dikkatini çekerek asistanlığa kabul edilmiştir. Tek parti yönetimine eleştirel bir bakış açısı getirdiği için akademiden uzaklaştırılmıştır. Atsız’ın hayatındaki ilk dönüm noktası ise 1944’te yargılandığı Türkçülük Turancılık Davasıdır. Bu davadan sonra Atsız, Türkçülüğün önemli ideologlarından biri olarak kabul görmüştür. Atsız gerek romanları gerekse şiir ve makaleleri aracılığıyla Türk devletine ve Türkçülüğe karşı olan ideolojileri şiddetle eleştirmiştir. Dolayısıyla Atsız’ı önemli kılan rollerden birisi de onun üstlendiği misyonla alakalıdır. Atsız üstlendiği misyonla; Sosyalizmi Rus, Masonluğu Yahudi, Kürtçülüğü batı, İslam beynelmilelciliğini Arap emperyalizminin birer zehiri olarak niteler. Bütün yabancı ideolojilere karşı yerli olan tek ideoloji olarak gördüğü Türkçülüğü ise bir panzehir olarak sunar. Türkçülüğü açıklar, Türkçünün özelliklerini ve tarihteki Türkçüleri ele alır ve onu çeşitli saikler aracılığıyla irdeler. Türkçülüğün ülkü boyutunu vurgulayarak onun geliştirilmesi gereken bir ideoloji olduğunu savunur. Atsız yabancı ideolojilere karşı bir reçete olarak sunduğu Türkçülüğü, tarih ve dil üzerinden temellendirerek sağlam bir zemin üzerine inşa eder. Atsız ömrünün son yıllarına kadar aynı çizgide ve aynı duruşu sergileyerek inandığı fikrin arkasından yürümüş ve bu fikri ileriye taşımayı, milyonlara ulaştırmayı hedeflemiştir.

Anahtar Kelimeler

Hüseyin Nihal Atsız, Türk Milliyetçiliği, Türkçülük, Turancılık

Kaynakça

• Aksakal, E. (2014). Muhafazakâr ütopist aydın: Hüseyin Nihal Atsız ve romanları, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alpdoğan, F.F. (2021). Alparslan Türkeş: lider portresinin sosyolojik boyutları, Yüksek Lisans Tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Anadol, C. (Tarihsiz). Haksızlığa yolsuzluğa siyonizme komünizme her türlü emperyalizme karşı Türkeş. İstanbul: Milliyetçi Anadolu yayınları.
• Aslan, B. (2016). Hüseyin Nihal Atsız’ın romanlarında mili romantik duyuş tarzı, Yüksek Lisans Tezi, Ardahan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Atsız, H.N. (15 Ağustos 1932). Maziyi inkâr edenler, darülfünun ve millî tarih kongresi, Atsız Mecmua, Sayı: 16.
• Atsız, H. N. (16 Temmuz 1934). Türk ırkı=Türk milleti, Orhun: Sayı: 9
• Atsız, H. N. (1939). Cihan tarihinin en büyük kahramanı Kürşad, Kopuz, Sayı: 3
• Atsız, H. N. (9 Ağustos, 1941). Türk tarihine bakışımız nasıl olmalıdır, Çınaraltı, pp.?
• Atsız, H. N. (1941). Dilimizi Türkçeleştirmek için ameli yollar, Çınaraltı, Sayı:5
• Atsız, H. N. (1 Ekim 1943). Türkçülük, Orkun Dergisi, sayı:10.
• Atsız, H. N. (1946). 3 Mayıs 1944(1). Kür Şad, Sayı: 2
• Atsız, H. N. (1947). Hasan Ali hesap vermeli, Altın Işık, Sayı: 5
• Atsız, H. N. (Mart 1947). Büyük adam, Özleyiş, Sayı:6.
• Atsız, H. N. (29 Kasım 1948). Türk tarihinin meseleleri, Yeni Sabah, pp.?
• Atsız, H. N. (20 Ekim 1950). Türkçü kimdir?, Orkun Sayı: 3.
• Atsız, H. N. (27 Ekim 1950). Türkçülük değişmez bir fikirdir, Orkun, Sayı: 4.
• Atsız, H. N. (20 Nisan 1951). Tarih şuuru, Orkun, Sayı: 29.
• Atsız, H. N. (18 Ocak 1952). Veda, Orkun, Sayı: 68
• Atsız, H. N. (1962). Ziya Gökalp, Orkun, Sayı: 1
• Atsız, H. N. (5 Şubat 1964). Türk milletinin asıl meseleleri, Ötüken, Sayı: 2.
• Atsız, H. N. (15 Haziran 1964) İşte Komünizm, Ötüken, Sayı:6
• Atsız, H. N. (10 Haziran 1965). Yok olmaya mahküm olanlar, Ötüken. Sayı: 19.
• Atsız, H. N. (12 Ekim 1965). Komünistler, Orkun, Sayı: 22
• Atsız, H. N. (18 Nisan 1966). Kürtler ve Komünistler, Ötüken, Sayı: 28
• Atsız, H. N. (19 Ağustos 1967). Bağımsız Kürt devleti propagandası, Ötüken, Sayı: 45.
• Atsız, H. N. (22 Şubat 1968). Turancılık romantik bir hayal değildir. Ötüken, Sayı: 3.
• Atsız, H. N. (31 Mayıs 1968). Turancılık ve Faruk Güven, Ötüken, Sayı:6.
• Atsız, H. N. (Ocak 1970), İran Türkleri(2). Ötüken. Sayı: 1.
• Atsız, H. N. (1971). Türkiye ve Kıbrıs, Ötüken. Sayı: 85
• Atsız, H. N. (9 Ağustos 1971). Malazgirt’in 900. yıl dönümü ve milli kültür, Ötüken, Sayı: 8
• Atsız, H. N. (26 Temmuz 1972). Türkçülük ve siyaset, Ötüken.
• Atsız, H. N. (11 Nisan 1973). 3 mayıs 1944(2). Ötüken, Sayı: 5
• Atsız, H. N. (30 Nisan 1973). Turancılık, Ötüken, Sayı: 6.
• Atsız, H. N. (2014). Türk Tarihi üzerinde Toplamalar, 5.bs. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
• Atsız, H. N. (2016). Türk ülküsü. 16. Bs. İrfan Yayıncılık: İstanbul.
• Bayraktar, Ö. (2020). Türkiye’de anti-komünist söylem ve Nihal Atsız. Kafdağı, 5(2), 256-275.
• Beyhan, A. (2019). Hüseyin Nihal Atsız’ın Romanlarında Siyasi Sosyal ve Tarihi Meseleler, Yüksek Lisans Tezi, Artvin Çoruh Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Boza, B. (2020). Hüseyin Nihal Atsız’ın Sanat Eserlerinin Arketipsel Eleştiri Yöntemi ile Tahlili, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bölükbaşi, Y. Z. (2019). Türk Milliyetçiliğinde Antisemitizm: Hüseyin Nihal Atsız Yazıları Üzerine Bir İnceleme. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(2), 293-320.
• Cengiz, F. Ç. (2020). Nihal Atsız’daki Kemalizm: millî ve seküler bir dinin izini sürmek. Mülkiye Dergisi, 44(1), 37-64.
• Cin, H. (2018). Hüseyin Nihal Atsız’ın çıkardığı Orkun dergisi’nde (6 ekim 1950-18 ocak 1952) dil, kültür ve milliyetçilik hakkındaki yazılar. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(8), 385-397.
• Çolak, Ç. D. (2019). 1944 Irkçılık–Turancılık davası: tutuklamalar, işkenceler, savunmalar. Ed. Yeliz Okay. İçinde: Turan ve Turancılık: Edebiyat Sosyoloji ve Jeopolitikte Kavram Kuram Anlam Konum. Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• Dağ, Ç. (2010). Hüseyin Nihal Atsız’ın Türk kültür tarihindeki yeri, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deliorman, A, (2013). Atsız, Hayatı Görüşleri Eserleri, Berikan Yayınevi, Ankara.
• Demir, K. A. (2018). Hüseyin Nihal Atsız’ın Türkçülük mücadelesinin türk devlet yönetimindeki algılanış biçimi üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, 3(1), 167-178.
• Ercilasun, A. B. (2018). Atsız: Türkçülüğün mistik önderi. Ankara: Panama Yayıncılık.
• Güntürk, S. (2018). Hüseyin Nihal Atsız’da Kimlik Kültür Eğitim Kavramları, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Işık, F. (2016). Başbuğ Türkeş. İstanbul: Kriminal Kitaplar.
• İpek, G. (2016). Basında Sabahattin Ali-Nihal Atsız davası. Akademik Bakış Dergisi, 55, 272-287.
• Öner, S. (1977). Nihal Atsız, İstanbul: Toker Yayınları.
• Özdemir, C. (2007). Atsız Bey: Hüseyin Nihal Atsız’ın hayatı, fikirleri ve romanları üzerine bir inceleme, Ötüken Yayınları, İstanbul,
• Özkan, Ö. (2019). Nihâl Atsız'ın bilim insanı kimliği ve Türk basının Nihâl Atsız'a yönelik yaklaşımı. Social Sciences, 14(3), 937-962.
• Sanlı, F.S. (2010). Türkçülük akımında din olgusu üzerine aykırı bir yaklaşım: Hüseyin Nihal Atsız, Yüksel Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü
• Tevetoğlu, Feti (2000), Türkçülerin kaleminden Atsız, ed: Refet Körüklü ve Cengiz Yavan, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, s. 1-3.
• Tokat, M. Y. (2019). Hüseyin Nihal Atsız’ın tarihçiliği, Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Türkeş, A. (1976). 1944 Milliyetçilik olayı. (9.bs). İstanbul: Kutluğ Yayınları.
• Yılmaz, M. (2015). Nihâl Atsız'ın târih algısı ve türk târihi hakkındaki görüşleri. Electronic Turkish Studies, 10(9).
• Yılmaz, T. (2019). Hüseyin Nihal Atsız’ın din ve toplum görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yiğit, K. ; Özkaynar, K. (2017). Ülkücü hareketin kronolojisi, Ankara: Deli Dumrul Kitap.